شهر دگرگونه؛ جوانان نقره پسند، تعادل بازار جواهرفروشی کابل را تغییر می دهند

زیورات شاید تنها چیزی باشد که هر زن عاشق آن است. بسیار بعید به نظر می رسد که زنی پیدا شود و بگوید طلا را دوست ندارد یا در حسرت یک گردن بند ظریف نقره نبوده است و یا دست کم در زندگی اش از زیورات استفاده نکرده است.

شاید برای همین است که می گویند زنان همیشه و همزمان که عاشق مردی است عاشق زیورات نیز هستند.

تا همین چند سال پیش دختران جوان حتا همین تحصیل کرده‌ها، برای داشتن طلا با هم دیگر رقابت داشتند.این رقابت نه تنها که در میان زنان کم نشده بلکه شدید تر هم شده است، اما در میان برخی از دختران جوان و تحصیل کرده اکنون قصه فرق می کند.

در سال‌های اخیر در کابل، نقره بازار دوباره پیدا کرده و فروش چشم گیر دارد. اکنون بسیاری از دختران جوان به خرید نقره علاقه بیشتر دارند و بیشتر زیورات نقره‌یی که در آن سنگ های نفیس و قیمتی کار شده باشد، را می پسندند. بر علاوه دختران، اکنون پسران مشتری های اصلی نقره در شهر کابل اند. پسران اکثرن سیت های نقره را که ظریف باشند برای دوست دختران شان و یا برای نامزد های شان تحفه می خرند. حتا در سالهای اخیر پسران و دختران جوان در مراسم نامزدی شان، از حلقه های نقره‌یی استفاده می کنند و به نظر می رسد کم کم نقره، جای طلا را در میان نسل جوان می گیرد.

محمد فهیم نعیمی 48 سال است که در شهر کابل دکان نقره فروشی دارد. او از سابقه دار ترین جواهر فروشان شهر کابل است که اکنون در شهر نو کابل به کارش ادامه می دهد. آقا فهیمی می گوید”در دنیای خارج کمتر از طلا و بیشتر از نقره استفاده می کند. مردم مدرن شده اند و در کنارش از فوایدی که نقره دارد آگاه اند. چند سال میشه که مردم در افغانستان نیز متوجه شده اند که استفاده از نقره بهتر از طلا است هم به دلیل اقتصادی و هم به دلیل فواید دیگری که نقره دارد.”

افراد تحصیل کرده، مشتریان اصلی

آقای فهیم نعیمی تأکید می کند که بیشتر مشتری‌های آنها کسانی اند که تحصیلات عالی دارند. از خارج آمده اند یا در داخل درس خوانده اند و مصروف کار در ادرات اند. این افراد برای خود شان و یا برای دوستان شان، سیت های نقره را تحفه می خرند و در کنار آنها، تاجرانی نیز می باشند که برای نمایشگاه های بین المللی می‌خواهند صنایع دستی افغانستان را به نمایش بگذارند و به شکل عمده خریداری می‌کنند.

اما در سالهای اخیر، جوانان پسر و دختر در این جمع افزوده شده اند و بیشتر از طلا، نقره را که روی آن ظریف کار شده باشد ترجیج می دهند. هرچند به گفته‌ای این فروشنده کهنه کار، مشتریان کهن سال هم دارند، ولی اکنون بازار شان روی مشتریان جوان می چرخد.

در شهر کابل، فروش صنایع تولید افغانستان، خیلی بیشتر از تولید دیگر کشورها است که فروشندگان این زیورات آن را وارد می کنند. آقای نعیمی می‌گوید، این شاید به این دلیل است که تولیدات افغانستان برای چندین بار قابل ترمیم است و تولیدات خارجی به دلیل نبود وسایل و تجهیزات ترمیم نمی شود و از طرفی هم کیفیت آنچنانی که زیورات ساخت افغانستان دارد، اجناس وارداتی ندارند.

چالش‌های صعنت نقره

عمده ترین مشکل صعنت نقره و یا زرگری، نا امنی است که اکثر مشتریان این صنف را از آن‌ها گرفته است. نقره فروشان شهر کابل می گویند بدتر شدن اوضاع امنیتی سبب شده است که توریست های خارجی که عمده ترین مشتریان شان بودند، به افغانستان کمتر بیایند و اکنون شمار کمی به آنجا مراجعه می کنند و بقیه نیز افغان ها هستند که تولیدات شان را می خرند.

صالحه احمدزی که یک شرکت حکاکی و نگین تراشی دارد، می گوید، نبود امنیت و کم شدن مشتریان خارجی روی کار آنها نیز تاثیر گذاشته است. هر چند شرکت شان به قول او خودکفا است اما او علاقه دارد کارش توسعه یابد و کارمندان بیشتری هم استخدام کند. خانم احمدزی از سال 2005 به این طرف در بخش حکاکی و نگین تراشی فعالیت دارد و موسس شرکت سلطان رضیه است.

حدو 8 دختر خانم در این شرکت کار می کنند و حتا استاد زرگری شان نیز یک خانم به اسم لیلا حمیدی است. خانم احمدزی به خبرنامه می گوید”دخترها علاقه مندی زیادی به این کار دارند. اما بودجه ما ضعیف است و نمی توانیم بیشتر از این نفر استخدام بکنیم. وقتی خارجی ها بودند، کار خوب بود حالی که نا امنی است، کمی روی کار ما هم تاثیر بد گذاشته است.”

در این شرکت تمام کارها از تولید گرفته تا فروش، همه را خود این دختران انجام می دهند. پیش از این یعنی در ابتدای کار، آن ها از سوی شرکت ایتالین کارپریشن سفارت ایتالیا کمک می شده است.این خانم افغان زرگری را نیز در شهر فلورانس ایتالیا در سال 2008 آموزش دیده است.

خانم صالحه احمدزی می گوید، به دلیل مشکلات در ادارات افغانستان و گمرکات، نمی توانند تولیدات شان را به خارج از افغانستان صادر کنند، اما عمدتن در روزهای بازار، در کمپ ها تولیدات شان را بیشتر می فروشند. در این شرکت دختران کارگر از 5000 هزار افغانی تا 7000 افغانی دستمزد و یا معاش دریافت می‌کنند و درآمد این شرکت نیز ماهانه در ماه‌های اخیر، بین 500 تا 800 دالر امریکایی است.

قیمت تولیدات افغانستان

نرخ یک سیت زیورات نقره‌یی در بازارهای افغانستان تفاوت دارد. البته تولیدات افغانستان قیمت بالا تر از تولیدات دیگر کشوها دارد. دلیل بالا بودن نرخ تولیدات افغانستان را فروشندگان این صعنت نفیس، دست ساخت بودن آن می دانند

محمد فهیم نعیمی می‌گوید، هر سیت نقره از 5000 افغانی شروع و تا یک صد هزار افغانی نیز به فروش می رسد. البته بالا بودن قیمت بستگی به میزان و نوع سنگ قمیتی دارد که در آن به کار گرفته می شود.

نرگس بارکزی، یک بانوی که عاشق نقره با سنگ های قیمتی به ویژه سنگ لاجورد است می‌گوید” ظرافتی که در زیورات نقره به کار گرفته می شود، آدم را محو خود می کند. خصوصن سنگ‌های با ارزش کشور خود ما مثلن لاجورد، زمرد، دیزاین های بسیار مقبول دارند و با هر نوع لباس میشه بپوشیم. من همیشه از نقره با سنگ های وطن خود ما استفاده می کنم.”

در این میان اما سیت های نقره که از کشورهای دیگر وارد افغانستان می شوند، قیمت خیلی بالا ندارند. قیمت نقره های وارداتی با نگین های شفاف که بیشتر هم سنگ نیستند، از 2500 افغانی شروع تا 10 هزار افغانی می رسد و به گفته‌ی فروشندگان این صنعت، در صورت خراب شدن، قابلیت ترمیم را نیز ندارند.

عدم حمایت دولتی

فروشندگان نقره در شهر نو کابل می گویند، متاسفانه دولت هیچ علاقه‌ای به حمایت از این صنعت نشان نداده است و در دو سال اخیر به ویژه کار و بار آنها بیشتر با مشکل رو به رو شده است. محمد ابراهیم رییس اتحادیه حکاکان شهر کابل، که 65 سال است که در کوچه عتیقه فروشی در شهر نو کابل مصروف نقره فروشی است می‌گوید “پیش از این کار ما خوب بود. یعنی خیلی مشکل نداشتیم. اما از زمانی که اشرف غنی روی کار آمده است، کار ما از 65 درصد به دو درصد کاهش یافته است. خریدار نداریم، خارجی‌ها پیش از این مشتری های اصلی ما بودند، اما حالا فقط جوانان افغان می آیند که تعداد شان خیلی زیاد نیستند.”

محمد ابراهیم می‌گوید، مشکل آنها در شرایط کنونی این است که دولت هیچ گونه تلاشی برای بازاریابی صنایع آن ها انجام نمی دهد و آنها توقع دارند که دولت وضعیت این صنعت را بررسی کند و برای مشکلاتش راه حل جستجو نماید.

در گذشته‌ها در شهر کابل، حدود 35 دوکان مسلکی نقره فروشی فعالیت داشته است اما اکنون شمار آن به 200 دوکان افزایش یافته که بیشتر به قول محمد ابراهیم غیر مسلکی اند. او می گوید، دولت سابق مثلن دولت داکتر نجیب از این صنف صنعت کاران به صورت جدی حمایت می کرد. اما پس از سال 1370 خورشیدی صنایع دستی و حکاکی مورد حمایت دولت قرار نداشته است.

روی هم رفته، چیزی که در بازار صنعت نقره در کابل دیده می‌شود، اکثر جوانان تلاش دارند از مصرف اضافی صرف نظر کنند و به جای اختصاص دادن پول هنگفت در زمان عروسی شان برای خرید طلا، سیت‌های ظریف نقره را می خرند که هم ارزان است و هم به گفته‌ای خود شان زیبا و با کلاس.

اما این که ادعا شود واقعن زمان آن رسیده است که نقره جای طلا را در افغانستان می‌گیرد هنوز زود می باشد.با این حال، این نیز یک واقعیت است که خریداران نقره در میان جوانان پسر و دختر رو به افزایش است و کم است که دوباره این فلز گرانبها بازار را از طلا برباید.