کاکا صفر چکری 64 سال است که در شهر نو شهر کابل، شور نخود می‌فروشد. او 77 سال سن دارد و شش دهه در کابل، به این شغل مصروف بوده است. 13ساله بوده که شور نخود پختن را آغاز کرده و هم‌کار پدر شورنخود فروش خود شده است.
کم‌تر سیاست‌مدار و هنرمند امروزی را که در شهرنو خانه داشته باشد می‌توان سراغ داشت که در کودکی‌اش و گاهی نیز همین اکنون پیش کاکا صفر نیامده و شور نخود نخورده باشد. براساس آنچه که این شورنخود پز 77 ساله می‌گوید، آریانا سعید آواز خوان مشهور افغانستان سال‌هاست که مشتری او بوده و وحید قاسمی نیز از مشتریان دایمی او می‌باشد.
او می‌گوید که همه‌ی عمرش را در فروختن شور نخود در پهلوی پارک شهرنو گذرانده است. کاکا صفر می‌گوید “نخود فروختن را زمانی در شهر نو کابل آغاز کرده ام که در پارک کنونی شهر نو، گندم و جو کاشته می‌شد.” او از کاریزهای که در شهر نو و کلوله پشته و وزیر آباد وجود داشته حرف می‌زند و به یاد دارد که در زمان ظاهرشاه، هفت تا هشت کاریز در مناطق وزیر آباد، شهرنو و کلوله پشته امروزی وجود داشت و تمامی این مناطق زمین‌های زراعتی بوده است.
روزگاری کارش خوب بوده است. به ویژه در سال‌های 1338 به بعد، روزانه بیش از 20 سیر نخود، 30 تا 40 سیر کچالو و حدود چهار سیر لوبیا را در دوازده ساعت یعنی از ساعت چهار عصر تا چهار صبح، به فروش می‌رسانیده است. یعنی از ساعت چهار عصر تا چهار صبح، بهترین وقت شورنخود خوردن در شهر نو کابل بوده است.
این سالها دوران پادشاهی محمد ظاهرشاه و نخست وزیر محمد داود خان بود. داود خان از سال 1332 تا سال 1342 برای مدت ده سال نخست وزیر افغانستان بود که بعدها در دهه پنجاه با کودتای قدرت سلطنتی را از پسرکاکایش به دست گرفت و آن را از حالت سلطنت به جمهوری تبدیل کرد. او با آن که مدتی طولانی زمام امور افغانستان را نتوانست حفظ کند، اما گفته می‌شود طرح‌های بزرگ زیربنایی برای شکوفایی اقتصادی افغانستان داشته است.
پارک شهر نو، صدقه جاریه
کاکا صفر در کودکی‌اش به همین جای که اکنون پارک شهر نو است و آن زمان زمین زراعتی بوده، می‌آمده و در ظاهر این محل یاد‌آور تمام دوران زندگی او می‌باشد. این شورنخود فروش سابقه دار می گوید، زمین پارک شهر نو از فرمانده طره باز خان بوده است که اکنون تنها یک چهار راهی در شهر نو به نام او می باشد. چهل جریب و پنج بسوه زیر بنای این پارک است و طره باز خان این زمین را به دولت به عنوان صدقه جاریه داده و گفته است که یک باغ عمومی ساخته شود. کاکا صفر شور نخود فروش می‌افزاید ” حالا در زبان پیشرفته همان باغ عمومی سابق را «پارگ»میگن (می گویند) .”
ناراحت‌کننده ترین کار برای کاکا صفر این است که کسی بخواهد او را از نزدیک این پارک دور کند. او می‌گوید “کسی که بیشتر از دوسال نشده در کابل و شهرنو زندگی می‌کند، مرا که بیش از 64 سال می‌شود در این جا بود و باش دارم، می‌گوید که کراچی نخود ات را جمع کن و برو.” وی می‌افزاید “من این را تحمل نمی‌توانم که در جای که سالها نخود پخته کرده‌ام مرا از آن‌جا برانند.”
قصه‌های سالها نخود فروشی
چکری در طول 64 سال شور نخود فروشی‌اش خاطره‌های تلخ و شیرینی زیادی دارد. او از وقت‌های دور می‌گوید که چراغ موشک، مشعلی بوده است برای کراچی نخود فروشی و صندلی‌های اطراف کراچی‌اش.
صفر می‌گوید، که در آن زمان با همان چراغ موشک که داشته در کراچی اش روشن می‌کرده و تعداد زیاد از مردم به خصوص خانم ها و دخترانی را که شب‌ها و نصف شب‌ها برای خوردن شور نخود می‌آمده اند، با آن چراغ میزبانی می‌نموده است.
او از خاطره هایش از دوران شاهان و حاکمان مختلف افغانستان می‌گوید. مجموع حکام این کشور را به نام پادشاه خطاب می کند. از بعضی حاکمان افغانستان راضی است، از برخی شاکی، شماری برایش محبوب اند و از بعضی‌ها هم نفرت دارد. از داوودخان راضی به نظر می‌رسد و از ظاهرشاه شاکی است و داکتر نجیب پادشاه بی مانند برای اوست.
کاکا سفر می‌گوید”جوان‌های زیادی بودند که برای نخود خوردن می‌آمدند. ساعت‌ها می‌نشستیم، من در کنار این که نخود می‌فروختم با آنان قصه می‌کردم و شب‌ها را همینطور با شادی و خوشی سر کراچی نخود فروشی، صبح می‌کردیم.” اما از این که روزگار به قول او تمام دوستان روزهای جوانی‌اش را گرفته، ناراحت است. می گوید یکی مهاجر شد، یکی با انتحاری کشته شد و یکی را هم دولت وقت کُشت.
چکری اضافه می‌کند که اکثر سیاست مداران کنونی را در کودکی و نوجوانی اش شور نخود داده است. همین اکنون هم بار بار برای شورنخود خوردن نزد وی می آید. پیر سید احمد گیلانی و سلامت عظیمی وزیر مبارزه با مواد مخدر از جمله کسانی هستند که از کودکی تا هنوز شیفتهی شور نخود این شورنخود فروش اند. و هر از گاهی شور نخود خوردن می آیند و یا او خود به خانه شان شور نخود می برد.
زندگی کنونی چکری
این پیرمرد 77 ساله می‌گوید که با این شغل، چرخه روزگار خود و خانواده‌اش را تاهنوز چرخانده است. از کرایه خانه گرفته تا مصارف خانواده همه را از همین شورنخود فروشی به دست می آورد.
صفر چکری صاحب شش فرزند است. سه پسر و سه دختر. او مصرف عروسی خود و فرزندانش را از همین شورنخود فروشی به دست آورده است. اما دلش خیلی پر است. مثل این که روزگار به کامش نیست. می گوید از پول این گونه کارها کسی به جای نمی رسد. هر چند از پر درامد ترین کارگران شهر کابل بوده اما به گفته‌ی خودش هیچ پس انداز نتوانسته است. با این هم راضی است. به قول خودش دستش پیش کسی دراز نیست و روزگارش خیلی هم بد نیست. هر چند در این سالها فروش چندانی ندارد. کاکا صفر همه روزه از ساعت 8 صبح تا 10 شب کار می کند، و سرور پسرش هم او را در این کار همراهی می نماید.
مشتری‌های کاکا صفر
مشتری های کاکا صفر مشخص نیست. از هر طبقه پیش او می آیند و شور نخورد می خورند. اما در گذشته زنان بیشترین مشتری های بوده اند. می گوید سال‌های که او تازه به شور نخود پختن آغاز کرده بود مشتری‌های او بیشتر زنان بود.
صفر چکری در شهر نو کابل متولد شده است؛ اما اصلن از هزاره‌های قندهار می‌باشد. پدرش سالها پیش از تولد او از قندهار فراری داده شده بود. جالب این که او از دولت افغانستان توقعی ندارد، زیرا باورش این است که دولت هیچ وقت به غریب کاران توجه نداشته است و اکنون نیز به فکر شان نمی‌باشد.
اکنون چکری روزانه نیم سیر نخود و نیم سیر کچالو را پخته کرده و آن را می‌فروشد. احمدشاه ابدالی یک کارمند وزارت داخله که از مشتری‌های دایمی او است می‌گوید “کاکا صفر را از ده سال به این سو می‌شناسم و از آن زمان تا کنون یکی از مشتری‌های او هستم.”
شورنخودی را که کاکا صفر آماده می‌کند، در شهر کابل کم‌نظیر است. برای همین از هر نقطه شهر او مشتری‌های خود را دارد و این مساله را به شمول احمدشاه تمامی مشتری‌های این پیرمرد شورنخود فروش می گوید. حرف همه تقریبا همین است که “هیچ شور نخودی به اندازه شور نخود کاکا صفر چکری نمی شود و شور نخود او را در رستوران های مجلل هم نمی توان پیدا کرد.”
نصیر فیضی و مختار پدرام هم‌کاران این گزارش بوده اند.
افزودن دیدگاه