پیری مغزت رو با این عادت ها غذایی عقب بنداز!

سال‌هاست دانشمندان تلاش می‌کنند بفهمند چگونه می‌توان روند پیری مغز را کند کرد؛ روندی که روی حافظه، تمرکز و توانایی حل مسئله اثر می‌گذارد و بخشی طبیعی از بالا رفتن سن است. سبک زندگی، خواب، فعالیت بدنی و ژنتیک نقش‌های مهمی دارند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد خوراکی‌ها و شیوه غذا خوردن، قدرتی فراتر از تصور ما در حفظ سلامت مغز دارند. به زبان ساده، مغز به نوع و مقدار غذایی که می‌خوریم حساس است و انتخاب‌های روزانه ما می‌تواند سرعت پیری سلول‌های عصبی را کم یا زیاد کند. در این مقاله چند عادت غذایی خواهیم گفت که کمک تان می کنند پیری مغزتان به تعویق بیفتد. با خبرنامه همراه باشید!

پیری مغز را به تعویق بینداز!

یکی از روشن‌ترین نشانه‌های این موضوع از مطالعه‌ای طولانی‌مدت روی حیوانات به دست آمد. در این تحقیق، گروهی از حیوانات در دو الگوی تغذیه‌ای متفاوت قرار گرفتند: یک گروه کالری معمولی دریافت می‌کرد و گروه دیگر با ۳۰ درصد کالری کمتر تغذیه می‌شد. وقتی این حیوانات به پایان عمر طبیعی خود رسیدند و مغز آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت، پژوهشگران متوجه تفاوت‌هایی چشمگیر شدند. حیواناتی که کالری کمتری دریافت کرده بودند، سلول‌های مغزی سالم‌تر، فعال‌تر و مقاوم‌تری داشتند. این یافته پیام مهمی دارد: «میزان» غذا خوردن می‌تواند مسیر پیری سلولی را تغییر دهد.

جالب‌تر اینکه برخی جوامع در دنیا بدون آنکه پشتوانه پژوهشی داشته باشند، نسل‌هاست همان کاری را انجام می‌دهند که دانشمندان اکنون آن را توصیه می‌کنند. یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها، روشی است که به «قانون ۸۰ درصد» شناخته می‌شود. افرادی که از این روش پیروی می‌کنند، فقط تا جایی غذا می‌خورند که احساس کنند ۸۰ درصد سیر شده‌اند. یعنی قبل از رسیدن به سیری کامل، غذا را کنار می‌گذارند. این رفتار ساده، کالری ورودی به بدن را کم می‌کند و درعین‌حال اجازه می‌دهد مواد مغذی کافی دریافت شود.

این اصل ساده سه پیام مهم دارد: آرام غذا خوردن، توجه به احساس سیری و پرهیز از افراط. وقتی با حوصله غذا می‌خوریم و به نشانه‌های بدن گوش می‌دهیم، کمتر پیش می‌آید بیش از نیاز روزانه کالری دریافت کنیم. تحقیقات تغذیه‌ای هم این موضوع را تأیید می‌کنند و نشان می‌دهند غذا خوردن آهسته، نه‌تنها میزان مصرف کالری را کاهش می‌دهد، بلکه احساس رضایت بعد از غذا را نیز افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: مغز زودتر از استخوان ها فریاد می زند؛ نشانه های کمبود ویتامین دی در مغز!

در چنین الگوهایی، کیفیت غذا نیز بسیار مهم است. جوامعی که طول عمر سالم‌تری دارند، تمرکزشان بر غذاهای کامل است؛ یعنی خوراکی‌هایی که کمترین میزان فرآوری را پشت سر گذاشته‌اند. این نوع تغذیه اغلب شامل سبزیجات تازه، میوه‌ها، غلات کامل، حبوبات، مغزها، دانه‌ها و پروتئین‌های ساده است. در این رژیم‌ها خبری از اسنک‌های پرچرب، نوشیدنی‌های شیرین، غذاهای آماده و خوراکی‌های سرخ‌شده نیست.

پزشکان نیز روی این موضوع تاکید دارند که خوردن کمتر و باکیفیت‌تر، به بدن فرصت می‌دهد با سرعت کمتری انرژی بسوزاند. زمانی که متابولیسم پایین‌تر می‌آید، میزان تولید رادیکال‌های آزاد در بدن کاهش می‌یابد. رادیکال‌های آزاد همان مولکول‌هایی هستند که باعث استرس اکسیداتیو می‌شوند؛ فرآیندی که به مرور سلول‌ها را فرسوده و زمینه انواع بیماری‌های مزمن را فراهم می‌کند. مغز به دلیل مصرف بالای انرژی، یکی از آسیب‌پذیرترین اعضا در برابر این استرس است.

وقتی میزان استرس اکسیداتیو پایین بیاید، سلول‌های عصبی دیرتر آسیب می‌بینند، ارتباطات بین سلول‌ها پایدارتر می‌ماند و سرعت فرسودگی مغز کاهش پیدا می‌کند. همین روند ساده می‌تواند در درازمدت، خطر بیماری‌هایی مثل زوال عقل را پایین بیاورد و حافظه را برای مدت بیشتری حفظ کند.

البته تمام این نکات به این معنا نیست که باید رژیم‌های سختگیرانه را آغاز کنید. هدف، حذف گروه‌های غذایی یا ایجاد محدودیت‌های آزاردهنده نیست. نکته مهم این است که بدن را در وضعیتی قرار دهیم که از نظر غذایی «تعادل» داشته باشد؛ یعنی نه بیش‌ازحد کالری دریافت کند و نه درگیر تنش ناشی از کمبود مواد مغذی شود. خوردن آرام، دقت در انتخاب غذاهای سالم، توجه به نشانه‌های سیری و نسیری، و کنار گذاشتن خوراکی‌های شدیداً فرآوری‌شده، مجموعه‌ای ساده است که می‌تواند تفاوتی بزرگ در سلامت مغز ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: این سه تا عادت روزانه کم کم به سلول های مغزت آسیب می زنه!

اگر این عادت‌ها تبدیل به بخشی از سبک زندگی شوند، سه نتیجه مهم به همراه دارند:

۱) حافظه برای مدت طولانی‌تری پایدار می‌ماند.
۲) مغز در برابر فشارهای عصبی مقاوم‌تر می‌شود.
۳) روند طبیعی فرسایش سلولی کندتر پیش می‌رود.

در نهایت، پیری مغز فرآیندی گریزناپذیر است، اما سرعت آن قابل‌تغییر است. انتخاب‌های روزمره ما—از صبر در هنگام غذا خوردن گرفته تا نوع خوراکی‌هایی که به خانه می‌آوریم—می‌تواند آینده شناختی ما را شکل دهد. زندگی طولانی مهم است، اما زندگی طولانی با ذهنی هوشیار و شفاف، ارزشمندتر است.