ترش کردن معده در شب یکی از آزاردهندهترین مشکلات گوارشی است که میتواند خواب راحت را از انسان بگیرد. خیلیها تجربه دارند که دقیقاً وقتی دراز میکشند یا تازه میخواهند به خواب بروند، احساس سوزش و برگشت اسید از معده به گلو شروع میشود. اما چرا این اتفاق بیشتر در شب رخ میدهد؟ در این مقاله دلایل اصلی، عوامل تشدیدکننده و بهترین راههای جلوگیری از ترش کردن شبانه را بررسی میکنیم.
علت ترش کردن معده در شب
ترش کردن معده در شب معمولاً به دلیل دراز کشیدن بعد از غذا، خوردن شام سنگین یا دیرهنگام، افزایش ترشح اسید و شل شدن دریچه بین معده و مری اتفاق میافتد. وقتی میخوابیم، جاذبه کمتر به نگهداشتن اسید در معده کمک میکند و اسید راحتتر به مری برمیگردد. مصرف چای و قهوه در ساعات پایانی شب، استرس، چاقی، برخی داروها و حتی بارداری نیز میتوانند این مشکل را تشدید کنند. به همین دلیل بسیاری از افراد درست موقع خواب بیشترین میزان سوزش و ترشکردگی معده را تجربه میکنند.
۱. دراز کشیدن بعد از غذا خوردن
مهمترین علت ترش کردن شبانه همین مورد است. وقتی در حالت صاف یا نشسته هستیم، جاذبه کمک میکند اسید در معده بماند. اما وقتی میخوابیم، مسیر مری و معده همسطح میشود، سرعت تخلیه معده کاهش پیدا میکند و اسید راحتتر به سمت بالا برمیگردد. اگر عادت دارید بعدِ شام سریع دراز بکشید، احتمال ترش کردن شبانه خیلی بیشتر میشود.
۲. خوردن شام سنگین یا دیر هنگام
غذاهای چرب، سنگین یا دیرهنگام باعث میشوند معده دیرتر خالی شود، اسید بیشتری تولید شود و فشار بیشتری به اسفنکتر مری وارد شود. بهخصوص خوردن این غذاها نزدیک خواب باعث افزایش ترش کردن میشود، مثل غذاهای چرب (فستفود، کلهپاچه، مرغ سوخاری)، غذاهای تند، غذاهای اسیدی مثل گوجه و آبلیمو و نوشابههای گازدار.
۳. ضعف یا اختلال در اسفنکتر تحتانی مری (LES)
در ورودی معده یک دریچه عضلانی به نام اسفنکتر تحتانی مری وجود دارد. وظیفهاش این است که بعد از ورود غذا، مسیر را ببندد تا اسید بالا نیاید. اگر این دریچه شل شده باشد یا درست بسته نشود، هنگام خواب اسید خیلی راحت بالا میآید.
۴. اضافهوزن و چاقی
افرادی که چربی شکمی بیشتری دارند، بیشتر دچار ریفلاکس شبانه میشوند. چربی شکم روی معده فشار وارد میکند و باعث میشود اسید راحتتر به مری برگردد. به همین دلیل اضافهوزنیها معمولاً شبها بیشتر سوزش معده را تجربه میکنند.
۵. بارداری
در دوران بارداری، مخصوصاً در ماههای آخر، فشار جنین روی معده زیاد میشود و تغییرات هورمونی باعث شل شدن دریچههای گوارشی میشود. به همین دلیل ترش کردن شبانه در خانمهای باردار بسیار شایع است.
۶. مصرف برخی داروها
برخی داروها موجب شل شدن اسفنکتر مری یا افزایش ترشح اسید معده میشوند، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، آرامبخشها، داروهای خواب، برخی داروهای قلبی و داروهای آسم. مصرف این داروها قبل خواب ریسک ترش کردن را بالا میبرد.
۷. خوردن قهوه، نسکافه یا چای قبل خواب
کافئین باعث افزایش اسید معده و شل شدن اسفنکتر مری میشود. به همین دلیل مصرف چای، قهوه یا نسکافه در ساعات پایانی شب احتمال سوزش معده را بیشتر میکند.
۸. مصرف سیگار و الکل
سیگار و الکل هر دو باعث تحریک معده، افزایش اسید و ضعف عملکرد اسفنکتر مری میشوند و علائم ریفلاکس معمولاً شبها بیشتر خود را نشان میدهد.
۹. استرس، اضطراب و کمخوابی
استرس طولانیمدت روی عملکرد معده و میزان ترشح اسید اثر مستقیم دارد. افرادی که اضطراب شدید یا بیخوابی دارند، بیشتر دچار ترش کردن شبانه میشوند.
۱۰. بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
اگر ترش کردن مداوم، شدید یا هر شب تکرار شود، احتمال وجود بیماری ریفلاکس مطرح است. در GERD اسید مرتب به مری برمیگردد و لایه محافظ مری آسیب میبیند. علائم شبها شدیدتر است؛ چون فرد دراز میکشد. از نشانههای مهم GERD میتوان به سوزش معده، تلخی دهان، برگشت غذا، سرفه خشک شبانه و احساس گیر کردن غذا اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: دمنوش بابونه برای رفلاکس معده
چطور از ترش کردن شبانه جلوگیری کنیم؟
۱. حداقل ۲ تا ۳ ساعت قبل خواب چیزی نخورید.
۲. موقع خواب از چند بالش استفاده کنید تا سر بالاتر از بدن باشد.
۳. از غذاهای چرب، سنگین و تند هنگام شام دوری کنید.
۴. حجم شام را کم کنید.
۵. مصرف چای، قهوه و نوشابه را به قبل از عصر محدود کنید.
۶. لباسهای تنگ نپوشید.
۷. اگر اضافهوزن دارید، کاهش وزن بسیار مؤثر است.
۸. در صورت مصرف دارو، با پزشک درباره جایگزین مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر ترش کردن هر شب تکرار میشود، با داروهای ساده بهتر نمیشود، همراه با کاهش وزن یا درد شدید است، یا سرفه و گلودرد طولانیمدت وجود دارد، باید حتماً بررسی تخصصی انجام شود.
افزودن دیدگاه