قهوه نوشیدنی محبوبی است که به‌خاطر کافئین موجود در آن باعث افزایش انرژی و هشیاری می‌شود، اما در برخی افراد پس از نوشیدن حتی یک فنجان قهوه، تپش قلب، بی‌قراری یا اضطراب ایجاد می‌شود. این واکنش یک مشکل جدی نیست، اما دلیل دارد. بدن هر فرد نسبت به کافئین رفتاری متفاوت نشان می‌دهد و عوامل مختلفی در شدت این تأثیر نقش دارند.
ارتباط خوردن قهوه و تپش قلب
قهوه برای بسیاری از افراد یک نوشیدنی انرژی‌زا و دوست‌داشتنی است، اما بعضی‌ها بعد از نوشیدن آن دچار تپش قلب، لرزش دست، استرس یا احساس بی‌قراری می‌شوند. این اتفاق کاملاً رایج است و معمولاً به واکنش طبیعی بدن نسبت به کافئین برمی‌گردد.
۱. کافئین محرک قوی سیستم عصبی است
کافئین یک ماده محرک طبیعی است که با ورود به بدن، سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند و باعث ترشح بیشتر آدرنالین می‌شود. آدرنالین همان هورمونی است که هنگام هیجان، استرس یا ترس در بدن ترشح می‌شود و ضربان قلب را بالا می‌برد تا بدن آماده واکنش سریع باشد. به همین دلیل، وقتی مقدار زیادی کافئین وارد خون شود، ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند و برخی افراد آن را به صورت تپش قلب، لرزش یا بی‌قراری احساس می‌کنند. این واکنش طبیعی است و فقط نشان می‌دهد بدن شما نسبت به کافئین حساس‌تر است.
۲. تفاوت حساسیت ژنتیکی افراد به کافئین
بدن افراد مختلف کافئین را با سرعت متفاوتی تجزیه می‌کند و این تفاوت عمدتاً به ژنتیک مربوط است. بعضی افراد کافئین را سریع متابولیزه می‌کنند و تقریباً هیچ‌وقت تپش قلب نمی‌گیرند؛ اما برخی دیگر کافئین را خیلی کند از بدن دفع می‌کنند، بنابراین حتی یک فنجان قهوه هم می‌تواند باعث تند شدن ضربان قلب، اضطراب یا بی‌خوابی شود. اگر همیشه بعد از نوشیدن قهوه دچار تپش قلب می‌شوید، ممکن است از نظر ژنتیکی از گروهی باشید که نسبت به کافئین حساسیت بالاتری دارد.
بیشتر بخوانید: خواص قهوه تلخ برای لاغری
۳. غلظت و نوع قهوه مصرفی
همه قهوه‌ها مقدار کافئین یکسانی ندارند. قهوه اسپرسو، قهوه ترک و حتی برخی قهوه‌های فوری (مثل نسکافه‌های قوی) کافئین بالاتری دارند و می‌توانند تأثیر بیشتری روی ضربان قلب بگذارند. از طرفی، قهوه‌هایی که از نوع دانه ربوستا تهیه می‌شوند تقریباً دو برابر عربیکا کافئین دارند. پس اگر نوع قهوه شما قوی، غلیظ یا چند شات اسپرسو باشد، احتمال تپش قلب طبیعی است. حتی دستگاه دم‌آور یا روش تهیه هم روی مقدار کافئین تأثیر می‌گذارد.
۴. نوشیدن قهوه با معده خالی
وقتی قهوه با معده خالی نوشیده می‌شود، سرعت جذب کافئین به‌شدت بالا می‌رود و وارد شدن ناگهانی کافئین به خون باعث افزایش تند آدرنالین و در نتیجه تپش قلب می‌شود. علاوه بر آن، قهوه اسیدی است و می‌تواند باعث تحریک معده، بی‌قراری، لرز و حتی افت قند خون شود که همه این‌ها تپش قلب را تشدید می‌کنند. نوشیدن قهوه همراه با صبحانه یا حداقل پس از خوردن یک میان‌وعده سبک، معمولاً این مشکل را به‌طور قابل‌توجهی کم می‌کند.
۵. مصرف هم‌زمان قهوه با سایر منابع کافئین
گاهی خود قهوه مقصر اصلی نیست، بلکه جمع شدن کافئین از چند منبع مختلف باعث تپش قلب می‌شود. مثلاً اگر قبل از قهوه شکلات خورده باشید یا همراه آن نوشابه، چای پررنگ، ردبول یا سایر انرژی‌زاها مصرف کنید، بدن با چند برابر مقدار کافئین مواجه می‌شود. حتی بعضی داروهای ضدسرماخوردگی یا ضدحساسیت نیز کافئین دارند و دلیل تشدید ضربان قلب بعد از قهوه می‌شوند. بنابراین مهم است تمام منابع روزانه کافئین خود را در نظر بگیرید.
۶. اضطراب و استرس پنهان
در افرادی که اضطراب دارند یا در دوره‌های پراسترس زندگی قرار دارند، سیستم عصبی نسبت به محرک‌ها حساس‌تر عمل می‌کند. در چنین شرایطی، حتی مقدار کمی کافئین می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، لرزش دست، احساس تنگی نفس یا حتی حمله پانیک شود.
کافئین مستقیماً میزان اضطراب را افزایش می‌دهد و اگر زمینه اضطراب داشته باشید، قهوه مثل جرقه‌ای عمل می‌کند که ناگهان آتش ضربان قلب را روشن می‌کند. به همین دلیل پزشکان به افراد مضطرب توصیه می‌کنند مصرف کافئین را به حداقل برسانند.
بیشتر بخوانید: خواص قهوه برای سلامتی و انرژی روزانه
۷. کم‌خوابی یا مشکلات تیروئید
کم‌خوابی سیستم عصبی را در وضعیت تحریک‌پذیر قرار می‌دهد و بدن خسته نسبت به کافئین واکنش شدیدتری نشان می‌دهد، بنابراین اگر شب قبل خوب نخوابیده باشید، قهوه صبحگاهی می‌تواند ضربان قلبتان را به‌طور محسوس افزایش دهد. از طرف دیگر، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید به‌طور طبیعی ضربان قلب بالاتری دارند و مصرف کافئین این وضعیت را تشدید می‌کند. اگر همیشه با مقدار کم قهوه تپش قلب شدید می‌گیرید، بررسی تیروئید یا الگوی خواب می‌تواند مفید باشد.
چگونه تپش قلب ناشی از قهوه را کاهش دهیم؟
برای کنترل این مشکل می‌توانید میزان مصرف قهوه را کم کنید، قهوه را با معده پر بنوشید، از قهوه‌های کم‌کافئین (Decaf) استفاده کنید، آب بیشتری مصرف کنید، ترکیب قهوه با نوشابه و انرژی‌زا را حذف کنید و مصرف عصرگاهی قهوه را کنار بگذارید. اگر تپش قلب بیش از حد شدید یا طولانی بود، همراه با تنگی نفس یا سرگیجه شد، یا به‌صورت نامنظم و ضربه‌ای ظاهر شد، بهتر است توسط پزشک بررسی شود.
افزودن دیدگاه