سالهاست که گربهها بهعنوان موجوداتی مرموز، مستقل و کمی غیرقابل پیشبینی شناخته میشوند. بسیاری آنها را حیواناتی میدانند که کمتر از سگها به انسان وابستهاند، اما تحقیقات جدید نشان میدهد حقیقت فراتر از این برداشت رایج است. پشت نگاه آرام و حرکات نرم این موجودات پشمالو، تأثیری پنهان بر شیمی مغز انسان نهفته است؛ تأثیری که میتواند سطح هورمونها را تغییر دهد، استرس را کاهش دهد و حتی پیوندی عمیق بین انسان و حیوان ایجاد کند.
در قلب این ارتباط، هورمونی به نام اکسیتوسین قرار دارد؛ همان هورمونی که اغلب با عنوان «هورمون عشق» شناخته میشود. این ماده شیمیایی نقشی اساسی در پیوندهای اجتماعی، ایجاد اعتماد و مدیریت استرس در بدن دارد. وقتی شما گربهتان را نوازش میکنید، او را در آغوش میگیرید یا حتی فقط با او صحبت میکنید، بدن شما بهطور طبیعی سطح بیشتری از اکسیتوسین ترشح میکند. نتیجه؟ کاهش کورتیزول (هورمون استرس)، کاهش فشار خون، آرامش ذهن و احساسی شیرین از محبت متقابل. در این مقاله خواندنی با خبرنامه همراه باشید!
آیا گربهها واقعاً میتوانند مغز انسان را تغییر دهند؟
شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد: «مگر یک گربه کوچک میتواند چنین اثر بزرگی بر مغز انسان داشته باشد؟» پاسخ علم مثبت است. مدتها مشخص شده بود که ارتباط دوستانه بین سگها و صاحبانشان حلقهای از بازخورد متقابل ایجاد میکند؛ حلقهای که در آن هر دو طرف سطح اکسیتوسین بالاتری تجربه میکنند. اما تا همین چند سال پیش، درباره گربهها چنین شواهدی وجود نداشت.
در سال ۲۰۲۱، گروهی از پژوهشگران ژاپنی مطالعهای جالب انجام دادند. آنها از صاحبان گربه خواستند تنها چند دقیقه حیوان خود را نوازش کنند. سپس میزان اکسیتوسین بزاق داوطلبان را اندازهگیری کردند. نتایج شگفتآور بود: در بیشتر شرکتکنندگان، تنها چند دقیقه تماس دوستانه با گربه، افزایش قابل توجهی در سطح اکسیتوسین ایجاد کرد. حتی گفتوگو و نگاه محبتآمیز به حیوان، اثر آرامبخشی مشابه داشت.
این یافتهها با مطالعات پیشین در سال ۲۰۰۲ همخوانی داشت. آن تحقیق نشان داده بود که لمس آرام و نوازش گربهها میتواند با کاهش کورتیزول همراه باشد و در نتیجه فشار خون و احساس درد نیز کمتر شود. به زبان ساده، همان حسی که هنگام نوازش یک گربه ولگرد در خیابان تجربه میکنید – آرامش عجیبی که ناگهان وجودتان را پر میکند – پشتوانهای کاملاً علمی دارد.
هورمون عشق چه زمانی آزاد میشود؟
شاید تصور کنید فقط در لحظات خاصی این هورمون آزاد میشود، اما تحقیقات نشان میدهد که اکسیتوسین میتواند در موقعیتهای متنوعی افزایش پیدا کند. رایجترین حالت، همان تماس فیزیکی مستقیم است: نوازش، در آغوش گرفتن یا حتی بازی کوتاه با گربه.
یک پژوهش در سال ۲۰۲۵ نشان داد که وقتی گربهها خودشان تعامل را آغاز میکنند – مثلاً روی پاهای صاحبشان مینشینند یا با سر به بدن او میمالند – سطح اکسیتوسین در هر دو موجود (هم انسان و هم گربه) بیشتر افزایش مییابد. این موضوع نشان میدهد که رابطه انسان و گربه، برخلاف تصور عمومی، یکطرفه نیست؛ بلکه هر دو طرف از این تبادل شیمیایی سود میبرند.
البته همه گربهها یکسان نیستند. گربههایی با سبک دلبستگی اجتنابی (گربههای سرد و گوشهگیر) معمولاً تغییر قابلتوجهی در سطح اکسیتوسین نشان نمیدهند. در مقابل، گربههای مضطرب به طور طبیعی سطح بالاتری از این هورمون دارند و واکنش متفاوتی از خود نشان میدهند. این موضوع بار دیگر ثابت میکند که شخصیت حیوان نیز در کیفیت پیوند با صاحبش نقش پررنگی دارد.
تأثیرات عمیق بر سلامت روان و جسم
داشتن گربه تنها به کاهش استرس محدود نمیشود. سطح بالاتر اکسیتوسین میتواند به بهبود تمرکز، افزایش احساس امنیت عاطفی و حتی تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. از سوی دیگر، افرادی که به طور منظم با گربههایشان تعامل دارند، کمتر دچار احساس تنهایی میشوند و توانایی بهتری در مدیریت اضطراب و افسردگی دارند.
جالب است بدانید که برخی پژوهشها نشان دادهاند گربهدارها در مقایسه با دیگران فشار خون پایدارتر، ضربان قلب آرامتر و حتی خواب بهتری دارند. این اثرات، بهویژه در دنیای پرتنش امروز، میتواند ارزش داشتن یک همراه پشمالو را چند برابر کند.
جمعبندی: پیوندی فراتر از ظاهر مستقل گربهها
شاید گربهها اغلب بهعنوان حیواناتی خودمختار، مرموز و کمی بیاعتنا شناخته شوند، اما علم امروز تصویری متفاوت به ما نشان میدهد. هر بار که او را نوازش میکنید یا حتی اجازه میدهید کنار شما لم بدهد، بدن شما واکنشی شیمیایی از جنس عشق و آرامش ایجاد میکند.
به زبان ساده، داشتن گربه تنها یک تجربه عاطفی شیرین نیست، بلکه فرآیندی علمی است که میتواند مغز، بدن و سلامت روان شما را تغییر دهد. پس دفعه بعد که گربهتان روی پای شما لم داد یا با صدای خرخر آرامشبخش خود همراهتان شد، به یاد داشته باشید: این تنها یک لحظه معمولی نیست؛ بلکه تغییری واقعی در شیمی مغزتان در حال وقوع است.
افزودن دیدگاه