شورانگیز طباطبایی، بازیگر سرشناس سینمای ایران در دهه ۵۰، با چهرهای جذاب و حضوری مؤثر در صحنه، یکی از ماندگارترین چهرههای زن در سینمای پیش از انقلاب به شمار میرود. وی با بازی در فیلمهایی چون اکبر دیلماج و کنیز توانست جایگاهی ویژه در دل مخاطبان آن دوران بهدست آورد. با وجود دوران کوتاه فعالیتش، او اثری عمیق در حافظهی سینمای ایران برجای گذاشته است.
آغاز فعالیت هنری شورانگیز طباطبایی
شورانگیز طباطبایی با نام هنری کاترین وارد عرصه بازیگری شد. نخستین تجربه جدی او بازی در فیلم اکبر دیلماج به کارگردانی خسرو پرویزی بود که نقطه عطفی در مسیر کاریاش بهشمار میرود. حضور موفق او در کنار بازیگرانی چون رضا ارحامصدر، دیانا و ایرن زازیانس باعث شد تا نگاه فیلمسازان زیادی به سمت او جلب شود و در مدت کوتاهی پیشنهادهای زیادی برای بازی در فیلمهای مختلف دریافت کند.
پیش از این، او در چند صحنه از فیلم خشم و خون با نام هنری شاپرک ظاهر شده بود، اما این نقش به دلیل کوتاه بودن و کماهمیتیاش مورد توجه قرار نگرفت و خودش نیز بعدها از بازی در نقشهای فرعی خودداری کرد تا بتواند با نقشهای اول در فیلمهای مطرح بدرخشد.
موفقیت سریع و دستمزد چشمگیر
پس از نمایش فیلم اکبر دیلماج، جذابیت ظاهری و بازی قابل قبول شورانگیز طباطبایی موجب شد که در مدت کوتاهی به یکی از پرکارترین بازیگران زن سینمای ایران تبدیل شود. جالب آنکه دستمزد او پس از این فیلم از ۳۰ هزار ریال به ۳۰۰ هزار ریال افزایش یافت؛ افزایشی خیرهکننده در آن زمان که نشان از محبوبیت ناگهانی او در صنعت سینما داشت.
ازدواج شورانگیز طباطبایی با محمد صالحعلا
در سال ۱۳۵۷، شورانگیز طباطبایی با محمد صالحعلا، شاعر، نویسنده و مجری محبوب تلویزیون ازدواج کرد. صالحعلا با صدای خاص و جملات شاعرانهاش (“سلام بر شما هموطنان جان”) سالها در ذهن مردم ایران جا داشته و دارد. این زوج هنری تا به امروز کنار یکدیگر ماندهاند و زندگی آرامی را بهدور از هیاهوی رسانهای دنبال کردهاند.
ماندن در ایران بعد از انقلاب
برخلاف بسیاری از بازیگران همدورهاش که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران را ترک کردند، شورانگیز طباطبایی تصمیم گرفت در کشور بماند. او به مرور از دنیای سینما فاصله گرفت و فعالیت هنریاش را متوقف کرد، اما در سال ۱۳۹۷ با حضور در مراسم رونمایی فیلم پناه، در کنار همسرش صالحعلا، دوباره مورد استقبال مردم و رسانهها قرار گرفت و خاطرات بسیاری را زنده کرد.
آثار شاخص شورانگیز طباطبایی
اگرچه دوران فعالیت او کمتر از یک دهه بود، اما آثار برجستهای در کارنامه دارد که هنوز هم برای علاقهمندان به سینمای کلاسیک ایران قابلتوجهاند:
1. اکبر دیلماج (۱۳۵۲)
به کارگردانی خسرو پرویزی. فیلمی کمدی با حضور رضا ارحامصدر که آغازگر مسیر حرفهای شورانگیز طباطبایی در سینما شد.
2. کنیز (۱۳۵۳)
فیلمی دراماتیک به کارگردانی کامران قدکچیان با الهام از فیلم ربهکا ساخته آلفرد هیچکاک. نقشآفرینی شورانگیز در کنار سعید راد یکی از بهترین اجراهای دوران فعالیتش بود.
3. پاشنه طلا (۱۳۵۴)
فیلمی به کارگردانی نظام فاطمی که شورانگیز طباطبایی را در کنار ناصر ملکمطیعی، اسطوره سینمای ایران، قرار داد. داستان فیلم با استقبال مخاطبان آن دوره همراه شد.
سبک بازیگری و چهره ماندگار
شورانگیز طباطبایی با حضور در فیلمهایی با ژانرهای مختلف، نشان داد که تنها به چهرهای زیبا محدود نیست، بلکه توانایی ایفای نقشهای دراماتیک، عاشقانه و حتی طنز را نیز دارد. انتخابهای هوشمندانهاش در نقشها، و دوری از حضورهای بیهدف باعث شد با وجود زمان کم، نقشی ماندگار در تاریخ سینما داشته باشد.
بیشتر بخوانید: بیوگرافی روشنک صدر
کلام پایانی
شورانگیز طباطبایی از آن دسته بازیگرانی است که حضورش در سینمای ایران با عمر کوتاه اما درخشان همراه بود. او با حفظ وقار و آرامش، چه در زمان شهرت و چه در سالهای پس از آن، همواره چهرهای محترم و دوستداشتنی باقی مانده است. امروز، نام او در کنار دیگر ستارگان زن دهه ۵۰ چون پوری بنایی، ایرن و فروزان، به عنوان بخشی از تاریخ طلایی سینمای ایران ثبت شده است.
افزودن دیدگاه