استرس همیشه راهی برای ورود به زندگی شما پیدا می‌کند و همانطور که می‌دانید، عوامل مختلفی دارد، مثلا ممکن است در محل کار دچار استرس شوید یا در روابط اجتماعی و خانوادگی‌تان استرس و اضطراب را تجربه کنید. با این حال اکثر ما بیشتر در محیط کار دچار استرس می‌شویم. فراموش نکنید که شغل یک عامل استرس‌زاست. اگر تا کنون در مورد استرس کاری نشنیده اید، بهتر است این مطلب را تا آخر مطالعه نمایید.
استرس کاری چیست؟
استرس ناشی از کار زمانی اتفاق می‌افتد که ذهن و بدن شما به خواسته‌های کاری بالایی که نمی‌توانید از عهده آن‌ها بربیایید واکنش نشان می‌دهد. در نهایت، ممکن است به نقطه‌ای برسید که نتوانید به وظایف‌تان عمل کنید – اغلب دلیل آن نیز حجم کاری بالایی است که درگیر آن هستید.
ضرب الاجل‌ها و حجم زیاد کار به معنای فشار بیشتر و افزایش استرس کاری است. برخی از مردم وقتی در محیط کاری با سرعت و فعالیت بیشتر کار می‌کنند، سطح استرس کاری بالاتری را تجربه می‌کنند. هیچ‌کس از استرس شغلی مصون نیست. از متخصصان و پزشکان گرفته تا معلمان و مدیران اجرایی، استرس کاری به سراغ هر کارمند و کارفرمایی می‌رود. افزایش استرس همچنین به افزایش فرسودگی شغلی منجر می‌شود.
چه چیزی باعث استرس کاری می‌شود؟
لحظه‌ای به محیط کار خود فکر کنید. چه چیزی باعث می‌شود دچار استرس شوید؟ استرس شما هیچ وقت بی‌اهمیت نیست، بلکه موارد کوچکی که دچار اضطراب‌تان می‌شوند، به مرور زمین گیرتان می‌کنند.
انواع مختلفی از عوامل استرس زا وجود دارند که ممکن است بر سلامت شما تأثیر بگذارند. با این حال عوامل بروز استرس از فردی به فرد دیگر متفاوت است، مثلا اگر عواملی در محیط کار باعث استرس در شما می‌شوند، ممکن است بر همکارتان چنین تاثیری نداشته باشند. استرس باعث می‌شود روزانه حدود یک میلیون کارگر از کار استعفا بدهند، بنابراین دانستن علت استرس شما کلید کنترل و مدیریت آن است.
در این مطلب هفت عامل استرس زا که به عنوان عوامل استرس کاری شناخته شده‌اند آورده شده است:
چند وظیفه بودن
اگر شغلی دارید که تحت کنترل شما نیست و باعث خستگی و سردرگمی شما می‌شود و مجبورید وقت زیادی برای آن بگذارید، دچار استرس خواهید شد. اگر در چنین شرایطی دچار استرس کاری شوید، از کیفیت کاری شما کاسته می‌شود و احساس می‌کنید هیچ کار مفیدی انجام نمی‌دهید.
سبک مدیریتی
آیا فکر می‌کنید کارفرما و مدیر از شما حمایت نمی‌کند؟ اگر کارفرما یا مدیر هیچ وقت از شما حمایت نکند و به فکر رفاه شما نباشد، دچار استرس می‌شوید. ممکن است کارفرما حجم زیادی از کارها را بر عهده شما بگذارد و باعث شود نتوانید مرخصی بگیرید و استراحت کنید. این امر منجر به افزایش استرس شما می‌شود.
روابط کاری
همه در محل کار دوست شما نیستند. وقتی دیگر اعضای تیم یا مدیران با شما هم نظر نیستند یا هیچ کدام با هم توافق ندارند، ممکن است استرس و اضطراب را تجربه کنید. یکی دیگر از عوامل استرس کاری تنش‌ها و ضعف در تصمیم گیری‌ها است. وقتی اعضای یک تیم نتوانند با هم کار کنند و احساس ناامنی داشته باشند، بیشتر دچار استرس می‌شوند.
نقش‌ها و مسئولیت‌های زیاد
داشتن نقش‌ها و مسئولیت‌های زیاد شما را به فرسودگی شغلی نزدیک‌تر می‌کند. بار مسئولیت‌ها باعث می‌شود نتوانید برای خودتان وقت بگذارید و استراحت کنید. ساعت‌های طولانی کار کردن، یکی دیگر از عوامل استرس زاست. اگر در محل کار، برای داشتن مسئولیت‌های‌تان حد و مرزی تعیین کنید، از سلامت روانی بهتری برخوردار خواهید بود.
نگرانی‌های شغلی آینده
همه چیز از عدم اطمینان مالی و پولی گرفته تا امنیت شغلی و ارتقای شغلی هر کدام می‌توانند عاملی برای بروز استرس کاری باشند. آینده زندگی شما مهم است، اما سلامت روحی و جسمی شما مهم تر از هر چیزی است. بنابراین مراقب خودتان باشید و بیشتر روی زمان حال تمرکز کنید.
شرایط کاری
شرایط کاری شما بدون در نظر گرفتن سطح استرسی که تجربه می‌کنید، نقش مهمی در میزان مولد، متمرکز و متعهد بودن شما در کار ایفا می‌کند. اگر از خانه کار می‌کنید، حواس‌پرتی‌های اطراف شما ممکن است باعث استرس زیادی شود، یا یک دفتر پر سر و صدا باعث ایجاد اضطراب شده و سطح تمرکز شما را پایین می‌آورد. همه این موارد می‌توانند عاملی برای استرس کاری باشند.
رفت و آمد به محل کار
استرس کاری تنها مربوط به کسانی نیست که در دفتر و پشت میز کار می‌کنند، بلکه یک راننده که در طول شب و روز پشت رل می‌نشیند نیز می‌تواند دچار استرس کاری شود. وقتی یک راننده در مسیر راه خسته است و نمی‌تواند به خوبی چشمش را باز نگهدارد، استرس این را دارد که مبادا تصادف کند. همچنین گیر کرد در ترافیک می‌تواند یکی دیگر از عوامل بالقوه استرس باشد و منجر به افزیش فشار خون شود.
اثرات فیزیکی استرس کاری چیست؟
آنچه که زمان رویارویی با یک عامل استرس زا در بدن رخ می‌دهد، به شرح زیر است:
وقتی مغز شما یک تهدید را تشخیص می‌دهد، سیگنالی به هیپوتالاموس می‌فرستد. سپس هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین در بدن شما جریان پیدا می‌کنند. این هورمون ها به هر اینچ از بدن شما منتقل شده و هر ناحیه را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهند.
پس از رفع تهدید، ترشح هورمون‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند. اما وقتی دچار استرس مزمن می‌شوید، هورمون‌ها حتی وقتی دیگر هیچ استرسی ندارید، همچنان در بدن شما تولید می‌شود.
بر اساس مطالعات کارمندان به دلیل داشتن استرس شغلی، سطح بهره وری پایین‌تری دارند که منجر به عدم تمرکز و کاهش بهره وری آن‌ها می‌شود.
استرس کاری باعث می‌شود دیگر از انجام هیچ کاری لذت نبرید و با آن فرد شاد و هدفمند گذشته خداحافظی کنید و همیشه با خستگی، کسالت و احساس وحشتناک پوچی زندگی کنید. در واقع استرس کاری شغل و برنامه‌های آینده شما را نیز تهدید می‌کند.
اثرات استرس در محل کار ممکن است به زندگی شخصی شما نیز نفوذ کند، به طوری که تعادل بین کار و زندگی شخصی‌تان از بین برود و حتی منجر به جدایی شما از شریک عاطفی‌تان شود. اگر تحت استرس کاری استعفا بدهید، ترک محیط کار تنها تاثیر آن نیست، بلکه کم کم از دوستان و خانواده‌تان نیز دور خواهید شد. استرس کاری آن‌قدر قوی است که شما را تبدیل به فردی منزوی و گوشه گیر می‌کند.
البته این تنها استرس کاری نیست که شما را به چنین روزی می‌اندازد، بلکه هر نوع استرس می‌تواند تاثیر منفی و مخربی بر زندگی شما داشته باشد.
علائم استرس کاری
برخی علائم استرس کاری سلامت روان شما را نشانه می‌روند، در حالی که برخی دیگر بیشتر علائم فیزیکی ایجاد می‌کنند. برخی از این علائم نیز تاثیر طولانی مدت دارند. هیچ وقت فراموش نکنید که استرس مزمن می‌تواند به سلامت روحی یا قلبی عروقی شما آسیب برساند و منجر به فشار خون بالا، بیماری قلبی و سایر موارد شود.
در این جا برخی از علائم استرس که ممکن است متوجه نشده باشید که ریشه در استرس شما دارند، آورده شده است.
- نداشتن تمرکز کافی در انجام کارها
- فرسودگی جسمی و روحی
- سردرد و میگرن
- فشار خون بالا و ضربان قلب
- تغییر در الگوی خواب و فعالیت‌های اجتماعی
- روحیه ضعیف و منفی نگری
- عدم اعتماد به نفس و توانایی تصمیم گیری
- افزایش احساس اضطراب و افسردگی کار
برای رفع استرس کاری چه باید کرد؟
آگاهی و شناسایی دلایل استرس کار باعث می‌شود درک بهتری نسبت به خود پیدا کنید. در چنین شرایطی بهتر متوجه می‌شوید که سلامتی و رفاه شما حتی اگر شغل رویایی‌تان را داشته باشید، خیلی بالاتر و مهم‌تر از کار است.
مدیران و شرکت‌ها باید بدانند که سطح بالای استرس چه بر سر کارکنان می‌آورد. به همین دلیل بهتر است سطح آگاهی‌شان نسبت به فرسودگی شغلی و استرس شغلی را بالا ببرند و سعی کنند در مدیریت استرس به کارمندانشان کمک کنند. آن‌ها باید عوامل استرس زای محیط کاری را به حداقل برسانند و به کارکنان نیز کمک کنند تا عوامل اضطراب و استرس‌های خود را یافته و برای رفع آن تلاش کنند.
یک شرکت باید به مسئولیت‌ها و میزان توانایی کارمندانش توجه کند. از طرفی کارمندان نیز باید تعادل بین کار و زندگی خود را حفظ کنند.