کمیسیون مستقل حقوق بشر با نشر گزارش تازه تحقیقی اعلام کرده است که در جریان 14 سال گذشته شمار افراد دارای معلولیت در افغانستان 11 درصد افزایش یافته و بیشترین عامل معلولیت فزیکی افراد جنگ ها و ماین های کنار جاده ای بوده است.
در این گزارش که امروز یک‌شنبه (8حمل) از سوی کمیسیون حقوق بشر منتشر شده با یک هزار 504 نفر شامل یک هزار 192 مرد و 310 زن دارای معلولیت در ۲۲ ولایت کشور مصاحبه شده است.
در گزارش آمده است که ۱۳.۹ درصد کل جمعیت افغانستان را افراد دارای معلولیت تشکیل می دهد و این رقم در سال ۱۳۸۴ دو عشاریه هفت درصد کل جمعیت کشور بوده است.
در این گزارش تاکید شده که در جریان ۱۴ سال شمار افراد دارای معلولیت ۱۱.۲ درصد افزایش‌یافته است.
یافته های این گزارش نشان می دهد از میان یک هزار 504 پرسش‌شونده 69.3 درصد آن دارای معلولیت فیزیکی از نوع نقص عضو، 19.5 درصد معلولیت حسی فیزیکی، 2.8 درصد معلولیت‌های بیولوژیکی و متابولیسمی، مثل بیماری‌ها و یا عارضه های شکر، دیابت، فشارخون، صرع، مهرگی و اوتیسم، 4.5 درصد معلولیت ذهنی و روانی و 3.9 درصد دارای معلولیت دو یا بیش از دو نوع معلولیت داشته‌اند.
در این گزارش آمده است که علت معلولیت 41.7 درصد از مصاحبه‌شوندگان، جنگ و ماین‌های کنار جاده ای، 1.2 درصد مصرف خودسرانه دارو، 1.9 درصد حوادث ترافیکی، 4.8 درصد عدم رعایت تدابیر ایمنی در محل زندگی، 1.5 درصد عدم رعایت تدابیر ایمنی در محل کار، 4درصد عدم تطبیق واکسن، 2.1 درصد عدم مراقبت زنان در دوران بارداری بوده است.
خشونت با افراد دارای معلولیت
براساس یافته های کمیسیون حقوق بشر از میان مجموع مصاحبه شوندگان 38.1 درصد آنان تایید کرده اند که به دلیل داشتن معلولیت، در خانه و اجتماع با خشونت روبرو بوده و مورد توهین، تحقیر و آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.
در این گزارش آمده است که از میان کسانی که مورد خشونت قرار گرفته و با توهین، تحقیر و آزار و اذیت روبرو بوده‌اند ۴.۲ درصد قربانی خشونت فیزیکی در محیط خانه و اجتماع، 68.2 درصد محروم از حمایت توسط اعضای خانواده، مردم و دولت، 22.2 درصد مورد تحقیر و توهین قرار گرفته و نیز از ورود 3.1 درصد به محلات عام و مجامع عمومی ممانعت صورت گرفته است.
این تحقیق همچنان نشان می دهد 4 درصد افراد دارای معلولیت از رفت و آمد و معاشرت با دوستان و اقارب، منع شده اند.
چالش های افراد دارای معلولیت
گزارش کمیسیون حقوق بشر نشان می دهد که افراد دارای معلولیت در افغانستان با چالش های چون عدم استفاده از حق رای، عدم آموزش، عدم دسترسی به خدمات صحی و نیز عدم مستفید شدن از معاشات افراد دارای معلولیت مواجه اند.
در این گزارش آمده است 88.3 درصد مصاحبه‌شوندگان، کسانی بوده‌اند که به لحاظ سنی، واجد شرایط رأی‌دهی و شرکت در انتخابات بوده‌اند که از این میان 18.1 درصد انان از حق رای شان به دلایل مخالفت اعضای خانواده، نداشتن استقلال در استعمال رأی و نداشتن تذکره تابعیت، عدم تسهیل ترانسپورت و تهدیدات امنیتی استفاده نکرده اند.
براساس این گزارش 4.5 درصد افراد دارای معلولیت به دلیل بی‌توجهی و دست‌کم گرفتن آنان توسط اعضای خانواده، تا کنون نتوانسته‌اند تذکره تابعیت دریافت کنند.
یافته های کمیسیون حقوق بشر نشان می دهد که میزان دسترسی افراد دارای معلولیت به 15.5 درصد در سال ۱۳۹۹ افزایش یافته و تنها 71.7 درصد مصاحبه شوندگان گفته اند که به دلالیل دوری راه، عدم پذیرش از سوی مکتب به دلیل معلولیت، عدم موجودیت تسهیلات مورد نیاز افراد دارای معلولیت، مشکلات اقتصادی، ممانعت خانواده، نبود تسهیلات حمل و نقل مورد ضرورت افراد دارای معلولیت و نیز به دلایل دیگری مانند عدم علاقه‌مندی به درس و بالا بودن سن از آموزس محروم بوده اند.
بر اساس یافته‌های این تحقیق 18.1 درصد افراد دارای معلولیت به خدمات صحی دسترسی نداشته و 67.8 درصد نیز از حق کار و داشتن وظیفه محروم بوده اند.
این تحقیق نشان می دهد که شمار افراد دارای معلولیت که شامل کسب کار بوده نسبت به سال قبل ۱.۹ درصد افزایش‌یافته که بیشترین آن دارای شغل آزاد هستند.
این گزارش دلیل عدم دسترسی افراد دارای معلولیت به وظیفه را موجودیت تبعیض علیه افراد دارای معلولیت در روند استخدام، عدم رعایت قانون، عدم موافقت فامیل و اعضای خانواده با کار آنان، ضعف جسمی و نداشتن سواد کافی عنوان کرده است.
استفاده از معاش معلولیت
بر بنیاد این گزارش از میان مجموع پرسش شوندگان، 54.8 درصد آنان از امتیازات مالی پیش‌بینی شده در ماده هشتم قانون حقوق و امتیازات اشخاص دارای معلولیت استفاده می‌کنند ولی 45 درصد آنان از این امتیاز محروم اند.
در این گزارش علل محرومیت افراد دارای معلولیت از امتیازات شان عدم معلولیت ناشی از جنگ، بروکراسی موجود در روند ثبت معلولیت در ادارات، موجودیت تبعیض و فساد در روند ثبت معلولیت و بی‌خبری از روند، معاش معلولیت گفته شده است.