در هفته‌ی که گذشت، زلمی خلیلزاد، نماینده‌ی ویژه ایالات متحده آمریکا در امور صلح افغانستان، همچون وزیر امور خارجه افغانستان به منطقه‌ی آسیای میانه و بعد پاکستان سفر نموده و در رابطه به امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های افغانستان برای تحکیم صلح و باز کردن رونق منطقه‌ای، و همچنان پروسه صلح افغانستان با دولت قطر، نمایندگان طالبان، وزرای خارجه کشورهای آسیای میانه و دولت پاکستان در امور افغانستان بحث و مذاکره کرده است.
در حالی که خلیلزاد در منظقه بر سر موضوعات متعدد پیرامون صلح افغانستان در حال مذاکره و گفتگوها با بازیگران منطقه‌ای جنگ و صلح افغانستان بوده است، در داخل کشور بحثِ صلح تا حدی در حاشیه بوده و حکومت همچنان درگیر تکمیل ساختن کابینه و حل معضل سرپرستی بوده است، همچنان این وضعیت ادامه دارد. با این‌حال، هر چه زمان می‌گذرد تعداد بازیگران صلح افغانستان بیشتر می‌شود و این امر باعث پیچیده‌تر شدن پروسه صلح خواهد شد.
هفته‌ی مهم برای صلح
براساس گفته‌های وزارت خارجه افغانستان، در هفته‌ی پیش‌رو سه نشست در سطوح مختلف منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و سه جانبه برای ایجاد اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی در پیوند به روند صلح و مذاکرات بین‌الافغانی قرار است با میزبانی افغانستان برگزار شود که شخص رییس جمهور غنی در این نسشت‌ها صحبت خواهد کرد. بدون شک پروسه صلح افغانستان به شدت پیچیده و دارای ابعاد داخلی، منطقه‌ای و جهانی است، چرا که هم در داخل افغانستان شکاف‌های اجتماعی عمیق است و بحران سیاسی به اوج خود رسیده است، و هم در سطوح منطقه‌ای و جهانی تضاد منافع بر سر جنگ و صلح افغانستان میان قدرت‌های دخیل در امور افغانستان وجود دارد. چنانچه اخیراٌ مسئله اتهام بستن ایالات متحده و روسیه به همدیگر در مورد جایزه دادن به قاتلان سربازان آمریکایی به واسطه روس‌ها، و همچنان اتهام دست داشتن مأموران سازمان سیا در قاچاق مواد مخدر از/در افغانستان، که روس‌ها آن‌را مطرح کرده است، بدون شک تأثیرات منفی خودش را بر پروسه افغانستان می‌گذارد.
با این‌همه حکومت افغانستان در تازه‌ترین اظهارات، چنانچه امروز یک شنبه (15 سرطان) صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری در صفحه‌ی توییترش نوشته است که؛ «دولت جمهوری اسلامی افغانستان، به آغاز هرچه زودتر گفت‌وگوهای صلح برای تامین صلح و ثبات و قطع جنگ در کشور متعهد است، اما رهایی کامل اسیران نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان از نزد طالبان؛ به عنوان عمده ترین اصل پروسه‌ی تبادله‌‌ی زندانیان، برای دولت و ملت افغانستان مهم است.» به نظر می‌رسد حکومت افغانستان این مسئله رهایی کامل اسیران نیروهایی امنیتی و دفاعی افغانستان از چنگ طالبان را به عنوان پیش‌شرط گفتگوهای صلح مطرح کرده است.
وضعیت سردرگم هیأت مذاکره کننده حکومت
در پروسه صلح افغانستان بازیگران زیادی در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی دخیل هستند، در داخل کشور از سوی بازیگران متعدد یک مرجع برای گفتگوهای صلح بین‌الافغانی تحت عنوان «هیأت مذاکره کننده صلح» درنظر گرفته شده بود که بر روی ترکیب آن به طور نسبی توافق صورت گرفته بود، اما با ایجاد شورای عالی مصالحه ملی براساس یک توافق سیاسی بر سر تقسیم قدرت، عملاً نقش و جایگاه هیأت مذاکره کننده در این میان نامعلوم است. اکنون در کنار هیأت مذاکره کننده صلح، دو نهاد دیگر(شورای عالی مصالحه ملی و وزارت دولت در امور صلح) نیز دخیل در این پروسه است. با این‌حال، از آقای حفیظ منصور، یکی از اعضای هیأت مذاکره کننده صلح پرسیدم که برنامه و اجندای هیأت در نخستین دور گفتگوی بین الافغانی که به زودی آغاز خواهد شد چی است؟ آقای منصور در پاسخ گفت که؛ «در جریان برنامه‌های هیأت مذاکره کننده نیستم.» ایشان افزود که تا هنوز هیچ برنامه‌ی در مورد زمان، مکان، محورهای صحبت‌های دور نخست و در واقع هیچ نوع برنامه‌ی از سوی همکارانش با او در میان گذاشته نشده است.
در همین رابطه دیدگاه آقای عبدالله آزاد خنجانی، رییس مرکز تحقیقات جامعه دموکراتیک، را پرسیدم که آینده گفتگوهای صلح را چگونه بررسی می‌کند، آن هم در شرایطی که برخی از اعضای هیأت مذاکره کننده در جران برنامه‌های تیمی این هیأت نیست؟ آقای خنجانی معتقد است که: «متأسفانه ترکیب سیاسی هیأت مذاکره‌کننده به نحوه این عدم هماهنگی را سبب شده است. اما امید می‌رود که با آغاز مذاکرات این وضعیت تغییر کند و همه زیر یک چتر واحد قرار گیرند.» آقای خنجانی در مورد نقش شورای عالی مصالحه ملی در این زمینه، بر این باور است که؛ «همزمان شورای مصالحه نیز می‌تواند نقش بسیار مهم در ایجاد اتحاد، اجماع و هماهنگی میان هیأت مذاکره کننده بازی کند.»