رییس جمهور غنی روز پنجشنبه (17 دلو) با حضور نمایندگان پارلمان و رییس شرکت برشنا، به ولسوالی سروبی ولایت کابل رفت و کار عملی پروژه کاسا یک‌هزار را در بندِ برق نغلو افتتاح نمود. پروژه کاسا یک‌هزار درسال 2005م، از طریق کنفرانس همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای افغانستان (ریکا) پیشنهاد شد و در سال 2015م، در کنفرانس ریکای ششم در کابل روی جزئیات آن بحث و توافق‌نظر صورت گرفت. این پروژه با هزینه نزدیک به ۲۲۵ میلیون دالر آمریکایی با تمویل بانک جهانی توسط شرکت‌های هندی KEC و KPTL تطبیق می‌گردد. بانک جهانی تمویل‌کننده اصلی این پروژه است. شرکت کانادایی (SNC Lavalin) مطالعات امکان‌سنجی آن را در سال 2011م، با حمایت مالی بانک جهانی تکمیل نمود.
سرمایه‌گذاری در این پروژه
در مجموع سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای این پروژه، ۱.۱۷ میلیارد دالر است که سهم کشورها به ترتیب ذیل است:
افغانستان ۴۰۴ میلیون دالر؛ پاکستان ۲۳۲ میلیون دالر؛ تاجکستان۳۰۱ میلیون دالر و قرغزستان ۲۳۳ میلیون دالر.
مراحل پروژه در افغانستان
تطبیق و بهره‌برداری این پروژه در افغانستان شامل مراحل ذیل پیش‌بینی شده است:
اول، سروی نهایی مسیر و دیزاین نهایی لین، در مدت زمان شش ماه؛
دوم، تدارکات و ساختمان لین، در حدود سه سال؛
سوم، مرحله بهره‌برداری پروژه در حدود 15 سال.
کار عملی این پروژه نظر به قرارداد از سال ۲۰۱۹م، آغاز گردیده و در سال ۲۰۲۲م، تکمیل خواهد شد.
مسیر عبور
پروژه کاسا یک‌هزار از جمله‌ی پروژه‌های مهم منطقه‌ی است که از افغانسان می‌گذرد. مسیر عبور این پروژه در افغانستان از مزیت‌های زیادی برخوردار خواهد بود. لین انتقال برق کاسا یک‌هزار از منطقه‌ی «داتکا» در شمال قرغیزستان آغاز می‌شود و با عبور از تاجکستان و افغانستان به پاکستان می‌رسد. در حدود 562 کیلومتر لین این پروژه در خاک افغانستان قرار می‌گیرد که در مسیر خود از 600 محل، 23 ولسوالی و 7 ولایت _قندز، بغلان، پنجشیر، کاپیسا، کابل، لغمان و ننگرهار_ می‌گذرد.
منافع اقتصادی آن برای افغانستان
بر علاوه این‌که فرصت‌های شغلی کوتاه مدت و بلند مدت برای نیروی کار افغانستان فراهم می‌کند، زمینه رشد ظرفیت نیروی فنی در بخش انرژی و برق را نیز فراهم خواهد کرد. بر علاوه این‌که اخذ مالیات از هر کیلو وات برق در ساعت که از طریق افغانستان به پاکستان ترانزیت می‌شود، چنین محاسبه شده است:
اول، حد اکثر مبلغ حاصل سالانه)در پنج ماه مدت فعالیت پروژه، 41.3 میلیون دالر
دوم، حد اکثر مبلغ حاصل سالانه(در صورت انتقال برق در دوره عدم فعالیت پروژه، 57.8 میلیون دالر
سوم، برآورد مجموع مبلغ حاصل سالانه از بابت ترانزیت برق در صورت حد اقل 90 فیصد فعالیت پروژه، 99.1 میلیون دالر
چهارم، در بدل هر کیلووات در ساعت برق عبوری از این پروژه، مبلغ ۰.۱ سنت دالر آمریکایی برای رشد و انکشاف مناطق قرار گرفته در مسیر این پروژه جمع آوری خواهد شد که ۵۰ فیصد از کل مبلغ جمع‌آوری شده در خاک افغانستان و مابقی آن در سه کشور دیگر هزینه خواهد شد.
منافع سیاسی-امنیتی آن برای افغانستان
مسئله انتقال انرژی از منطقه آسیای مرکزی به آسیای جنوبی یک بار که باعث ظهور و سلطه‌ی طالبان در افغانستان شد. احمد رشید، روزنامه‌نگار پاکستانی در کتاب «طالبان: اسلام نفت و بازی بزرگ نو در آسیای میانه» به تفصیل این مسئله شرح داده است. نقش شرکت‌های نفتی آمریکایی و کانادایی که قرار بود نفت و گاز کشورهای منطقه آسیای میانه را از مسیر افغانستان به پاکستان انتقال بدهند، که در نتیجه تحولات و رخدادهای سیاسی-نظامی، منجر به شکل‌گیری گروه طالبان شد. پاکستان در این میان نقش برجسته داشت. به مرور زمان طرح‌های اقتصادی پس زده شد و طالبان همه‌چیز را به بحران کشاند. تا این‌که بعداز فروپاشی رژیم طالبان، در سایه‌ی دولت و نظام سیاسی جدید دوباره پروژه‌های اقتصادی منطقه‌ای از جمله این پروژه کاسا یک‌هزار مطرح شد و به کمک بانک جهانی و بانک انکشاف آسیایی اقدمات عملی صورت گرفت و گام‌های جدی در راستای تطبیق این پروژه‌ها برداشته شد. بنابراین، تطبیق و عملی‌شدن این پروژه تأثیر مستقیم بر سیاست منطقه‌ای و امنیت در افغانستان دارد. پاکستان که نقش تخریب‌کننده در امور سیاسی و امنیتی افغانستان داشته و با آن‌که اسلام آباد تلاش زیاد نمود تا افغانستان را از این پروژه بزرگ منطقه‌ای حذف کند و مسیر بدیل برای این پروژه پیدا نمایند، اما در نهایت مناسب‌ترین گزینه افغانستان پنداشته شد. با عملی‌شدن این پروژه منافع اقتصادی‌اش با وضعیت امنیتی افغانستان پیوند می‌خورد. اما تا اجرای آن با توجه به تحولات امنیتی در افغانستان، مسیر طولانی در پیش است.