یازده روز پس از دومین نشست «روند کابل» که حکومت وحدت ملی افغانستان طرح صلح با طالبان را اعلام کرد، شماری از رهبران سیاسی این کشور شدیدا با آن مخالفت کرده‌اند. این رهبران گفته‌اند که کسی نمی‌تواند با طالبان بدون قید و شرط صلح کند و یا نظر خود را بر مردم افغانستان تحمیل نماید.
محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان در دومین نشست روند کابل بسته پیشنهادی خود به طالبان را ارایه کرد و گفت اگر این گروه به روند صلح بپیوندد، دولت حاضر است طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی به رسمیت بشناسد. او همچنان گفت که در مشورت با اقشار مختلف مردم افغانستان دریافته که همه صلح را یک ضرورت می‌دانند و خواهان برقراری آن اند.
به دنبال او گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان که در سال جاری به روند صلح پیوسته، اعلام کرد که طرحی را به ریاست جمهوری این کشور پیشنهاد کرده که بر اساس آن، مناطقی به صورت خودمختار در اختیار طالبان گذاشته شود.
اما عبدالرب رسول سیاف، یکی از رهبران جهادی و رییس شورای حراست و ثبات افغانستان روز گذشته گفت که حکومت وحدت ملی نباید از جیب ملت «بزرگ‌بخشی» کند و مناطقی را در اختیار طالبان قرار دهد.
آقای سیاف در مراسم بزرگ‌داشت از سال‌روز درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان، گفت که اگر بخش‌هایی از این کشور به طالبان واگذار شود، آن بخش‌ها به مرکز فساد تبدیل خواهد شد.
او گفته است: «این‌که برایش صدا کنی که بیا فلان ولایت را برایت می‌دهم، این‌که صدا کنی که بیا این‌جا را به‌نام امن برای‌تان رها می‌کنیم، آن‌جا را که برای‌شان به نام امن رها کنی، آن‌جا باز منطقه امن نخواهد شد، منطقه فساد خواهد شد.»
فراخوان بدون پاسخ
از اعلام طرح صلح حکومت افغانستان بیش از ده روز گذشته، اما هنوز پاسخ روشنی از سوی طالبان ارایه نشده است. حکومت وحدت ملی پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح را یک دست‌آورد و نتیجه گفت‌وگوهای بین‌الافغانی می‌خواند و از طالبان می‌خواهد با پیروی از حزب اسلامی، به روند صلح بپیوندند.
استدلال حکومت افغانستان این است که سیاست جهانی در قبال طالبان و حامیان آنان تغییر کرده و حقانیت ادعای آن‌ها ثابت شده است. افزون بر این، مقام‌های ارشد افغانستان بارها اعلام کرده‌اند که کسی از طریق جنگ در افغانستان به پیروزی نمی‌رسد.
در حالی که طرح حکومت وحدت ملی برای پیوستن طالبان به روند صلح از سوی جامعه جهانی استقبال شده، اما در داخل افغانستان، نگرانی‌های زیادی هنوز باقی است. به باور بسیاری‌ها، ضمانت لازم برای حفظ دست‌آوردهای 16 سال گذشته و احترام به قانون اساسی افغانستان، خط سرخی است که در گفت‌وگوهای صلح با طالبان مدنظر گرفته شود.
اما رییس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان ادعا می‌کند که در گفت‌وگوهای صلح با طالبان، هیچ معامله پنهانی انجام نمی‌شود. عبدالله عبدالله در مراسم گرامی‌داشت از سال‌روز درگذشت مارشال فهیم گفت که «اگر تصور مردم این‌گونه باشد، مسئولیت همه است که این برداشت اصلاح شود و چند نفری که پشت سر نشسته و از بعضی کشورها مشورت بگیرد، با این رویکرد صلح نمی‌آید.»
آقای عبدالله گفته است که: «آن‌ها باز بین خود بنشینند و بگویند که این‌گونه می‌کنیم و اینش به من و این هم به تو یک معامله پشت پرده اگر آن‌طور بود باز صلح هم نمی‌آید و مردم هم این را حمایت نمی‌کنند و همین مردمی که برای صلح این قدر قربانی می‌دهند، باز در برابر همان طور یک گپ ایستاده می‌شوند.»
مذاکره با افغانستان یا امریکا؟
اما این‌که طالبان به روند صلح می‌پیوندند یا نه و این‌که خواست آنان چه چیزی است، هنوز روشن نیست. در گذشته این گروه خروج تمامی نیروهای خارجی از افغانستان را یکی از شرط‌های خود برای گذاشتن سلاح بر زمین گفته بود.
چندی پیش نیز این گروه خواهان مذاکره مستقیم با امریکا شد و گفت که قبل از حکومت افغانستان، با واشنگتن گفت‌وگو می‌کند. اما امریکا به این درخواست طالبان پاسخ منفی داد و گفت که طالبان باید با حکومت افغانستان وارد گفت‌وگو و مذاکره شود.
استدلال حکومت افغانستان نیز این است که کسی به جز حکومت این کشور با طالبان مذاکره نمیکند. محمد حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی افغانستان گفته است که «هیچ‌کسی با طالبان مذاکره برای صلح نخواهد کرد، به‌جز از دولت افغانستان. چون کس دیگر نمی‌خواهد با طالبان گپ بزند، نه امریکا نه کشور دیگر.»
آقای اتمر اخیرا در یک گفت‌وگوی اختصاصی با تلویزیون یک گفته است: «یگانه مرجع مشروعی که طالبان اگر عقل سلیم را در راهکرد خود به کار گیرد، دولت افغانستان و شورای صلح افغانستان است. اگر این‌ها صادقانه می‌خواهند با ما صلح کنند.»
استدلال مقام‌های حکومت وحدت ملی افغانستان این است که هیچ کشوری از استراتژی جنگی طالبان حمایت نمیکند، بلکه کشورهای منطقه و جهان از دولت افغانستان حمایت می‌کنند.
روز گذشته مقام‌های ارشد وزارت خارجه امریکا نیز گفته‌اند که اگر طالبان ادعای وحدت و یکپارچگی دارند، به فراخوان مذاکرات صلح حکومت افغانستان پاسخ مثبت بدهند. از سوی دیگر سازمان ملل، امریکا و چندین کشور دیگر از طرح صلح حکومت افغانستان استقبال و از آن حمایت کرده‌اند.
الیس ویلز، معاون وزیر خارجه امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی روز جمعه در مرکز تحقیقات صلح ایالات متحده(USIP) گفت که طالبان بخشی از «بافت اجتماعی» جامعه افغانستان اند، اما فقط بین 5 درصد جمعیت این کشور با طالبان همدردی دارند.
او گفته است، بهترین راهی که طالبان می‌توانند یکپارچگی خود را به نمایش بگذارند، این است که به نمایندگی از یک سازمان مشخص وارد گفت‌وگوهای صلح شوند و اکنون زمان آن فرا رسیده تا جنگ در افغانستان پایان یابد.
افغانستان و امریکا، پاکستان را به حمایت از هراس‌افگنی متهم کرده و استدلال می‌کنند که اسلام‌آباد از طالبان و شبکه حقانی برای ناامن‌سازی افغانستان استفاده می‌کند. در ماه گذشته دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا فشارها بر پاکستان را بیشتر ساخت و خواهان قطع روابط این کشور با گروه‌های طالبان و شبکه حقانی شد. اما پاکستان همچنان در برابر خواست ها و فشارهای امریکا و حکومت افغانستان مقاومت می کند. خواجه محمد آصف، وزیر امورخارجه پاکستان در تازه ترین سخنان خود، از این که امریکا اسلام آباد را به پناه دادن به شبکه حقانی متهم می کند، به شدت انتقاد کرده و تأکید می کند: بهترین ارتش جهان 43 درصد از سرزمین را در مقابل طالبان از دست می‌دهد. طالبان نیازی به ما ندارد. این گروه 43 درصد از افغانستان را تحت کنترل دارد.
طالبان چه می‌خواهند؟
اکنون و پس از فراخواهان حکومت افغانستان برای پیوستن طالبان به روند صلح، این گروه هنوز پاسخ روشنی نداده است. هرچند برخی‌ها سکوت طالبان را امیدوارکننده می‌خوانند، اما جنگ‌های جاری در نقاط مختلف افغانستان نشان می‌دهد که طالبان هنوز برای پیوستن به روند صلح آماده نیستند.
این در حالی است که یک گزارش که اخیرا تهیه شده، نشان می‌دهد طالبان برای دست برداشتن از جنگ شرط‌های مشخصی دارند.
این گزارش به نقل از مقام‌های پیشین و برحال طالبان نوشته است که دولت افغانستان باید با گروه طالبان کنار بیاید و از 34 ولایت این کشور، 15 ولایت را به طالبان واگذار کند تا والی و فرمانده پولیس این ولایت نیز از اعضای طالبان باشد.
یک عضو دیگر طالبان نیز گفته است که رژیم طالبان توسط امریکا سرنگون شده و اکنون این گروه می‌خواهد با ایالات متحده معامله کند. این مقام طالبان گفته که تاکنون نه حکومت افغانستان و نه امریکا در مورد مذاکره با این گروه جدی بوده و در حال حاضر نیز آقای غنی و حکومت او برنامه‌ای جز تسلیم شدن طالبان ندارند.
افزون بر این، شریک شدن طالبان در قدرت به صورت 50-50 از دیگر خواسته‌های این گروه است. طالبان خواهان واگذاری 50 درصد وزارت‌خانه‌ها و ریاست‌های عمده در 34 ولایت افغانستان اند و همچنان دادن آزادی کامل برای این گروه، تا به مرور زمان از یک نیروی نظامی به یک حزب سیاسی فعال تبدیل شود.
نگرانی زنان از بازگشت طالبان
هرچند حکومت وحدت ملی افغانستان خواهان به رسمیت شناختن طالبان به‌عنوان یک حزب سیاسی شده و همچنان گفته که زندانیان این گروه را آزاد می‌سازد، اما در افغانستان زنان نگران بازگشت طالبان به میدان سیاست این کشور اند؛ زنانی که در زمان حاکمیت طالبان تمام آزادی‌های خود را از دست داده و از مشارکت آنان در اجتماع و دولت جلوگیری شده بود.
سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به تازگی گفته است؛ تا زمانی که روستاهای افغانستان امن نشود، آرامش و ثبات نمی‌تواند به این کشور بیاید و این امر ممکن نیست مگر این‌که زنان در روستاها نقش اساسی در ساختار دولت داشته باشند.
در کنار او برخی از مقام‌های بریتانیایی و امریکایی نیز می‌گویند که باید حضور زنان در روند صلح ضمانت شود و طالبان نیز به تمام حقوق زنان احترام بگذارند.
نانسی پلوسی، یک عضو کنگره امریکا گفته است که در مذاکرات صلح افغانستان نباید دست‌آورد زنان افغان برعکس شود و حکومت این کشور در هرگونه مذاکرات با جناح‌های مخالف، حضور زنان را حتمی قرار دهد.
او گفته است که حکومت افغانستان باید به زنان وقت بدهد تا در امور کشورشان و موضوعات مختلف شامل باشند و تمام پیشرفت‌های آن‌ها در مرکز و ولایات که بعد از سرنگونی رژیم طالبان به‌دست آمده، حفظ شود.
اما مذاکرات صلح با طالبان در حالی این روزها محور بحث‌های سیاسی درباره افغانستان است که فشارهای نظامی بر طالبان نیز افزایش یافته است. امریکا و ارتش افغانستان عملیات وسیع هوایی و زمینی را در نقاط مختلف این کشور علیه طالبان راه‌اندازی کرده و منابع مالی این گروه را بیشتر هدف قرار داده‌اند. استدلال حکومت کابل این است که هم‌زمان با فراخواهان صلح، به سرکوب جنگجویان نیز ادامه می‌دهد.