مسوولان کارخانه قند بغلان می‌گویند که این کارخانه به‌دلیل نداشتن بودجه کافی و عدم حمایت دولت افغانستان با رکود مواجه شده و در سال جاری خورشیدی تولیدی نداشته است.
این کارخانه که دهه‌های پیش تامین‌کننده شکر مورد نیاز شهروندان افغانستان بود و درآمد آن به میلیون‌ها افغانی می‌رسید، در حال حاضر دروازه‌ی آن بسته شده و همه‌ی کارمندان آن رخصت شده‌اند.
انجنیر غلام سخی، رییس کارخانه قند بغلان به خبرنامه گفت که سال گذشته‌ی خورشیدی آنان برای چند ماه تولیدات داشتند، اما امسال این کارخانه تولیدی نداشته است.
مسوولان این کارخانه می‌گویند که یکی از دلایل توقف فعالیت آن، کاهش تولیدات «لبلبو» در بغلان می‌باشد. آنان تاکید می‌کنند که پیش از این به کمک بودجه‌ی که آلمان و دولت افغانستان به این کارخانه اختصاص می‌داد، می‌توانستند به اندازه‌ی کافی لبلبو بکارند و آفت های طبعی را مهار نمایند.
به گفته‌ی رییس این کارخانه پیش از این حدود 700 تا 800 جریب زمین لبلبو کشت شده و از آن در حدود 600 تن بوره تولید می‌شد.
غلام سخی گفت: « به دلیل مرضی که در زمین‌های زراعتی آمده، لبلبو حاصل نمی‌دهد. ما سال گذشته حدود 500 تا 600 جریب زمین را لبلبو کشت کردیم که میزان حاصلات آن به اندازه 7 جریب زمین هم نشد، به این دلیل فابریکه ضرر کرد و امسال هیچ تولید نداشتیم.»
به گفته‌ی رییس این کارخانه تا سال 2015 میلادی صدها افغان در بخش‌های مختلف شرکت جدید قند بغلان کار می‌کردند. هزاران دهقان برای این شرکت «چغندر» کشت می‌کردند و از تفاله‌های آن، غذای صدها هزار راس مواشی در افغانستان تامین می‌شد.
سرمایه‌گذاری آلمانی‌ها
شرکت قند بغلان در سال 1940 میلادی در بغلان مرکزی ولایت بغلان ساخته شد و در جنگ‌های ویرانگر دهه 90 میلادی از تولید بازماند. این شرکت در سال 2008 میلادی با کمک سرمایه‌گذاران آلمانی ، تحت نام «شرکت جدید قند بغلان» دوباره به تولید آغاز کرد.
در سال 2012 سرمایه‌گذاران آلمانی که از سال‌ها به‌این‌سو در کارخانه قند بغلان شریک بودند، سهم‌شان را به حکومت افغانستان بخشیده و افزون بر این، وعده سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش زراعت افغانستان را دادند.
شرکت‌های«KWS» و «DEG» آلمان که پیش از این از سهام‌داران شرکت جدید قند بغلان بودند، وعده دادند که بیشتر روی کشت «چغندر قند» در افغانستان سرمایه‌گذاری خواهند کرد. در سال 2012 از هر 100 تن چغندر (لبلبو) در این فابریکه، 14 تُن شکر تولید می‌شد.
در این سال وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان اعلام کرد که این فابریکه تنها 10درصد شکر مورد نیاز افغانستان را تولید می‌کند که کافی نیست و باید برای جذب سرمایه‌گذاری روی این کارخانه تلاش شود.
نشریه ارمغان ملی در گزارشی زیر نام «گریه بر فابریکه‌های ویران افغانستان» نوشته است: «اساس این فابریکه در ثور سال 1317 با تاسیس شرکت قند سازی گذاشته شد. ضرورت برای ایجاد این مرکز صنعتی را در حالیکه مواد خام مورد ضرورت آن در داخل کشور دستیاب می شد افزایش سریع واردات شکر تشکیل می داد که از 11806 تن در سال 1312 به 19746 تن با مصرف بیش از 11 میلیون افغانی در سال 1316 ازدیاد یافته بود. بهر صورت این فابریکه بالاخره با کمک تخنیکی چکوسلواکیه بتاریخ 30 عقرب سال 1319 به فعالیت آغاز نمود. ناگفته نباید گذاشت که در ساختمان فابریکه روزانه بطور اوسط در حدود هزار نفر عمله، 90 نفر گلکار و 60 نفر نجار کار نموده. قیمت ماشین آلات آن 5.200 میلیون افغانی کرایه آن 350 هزار افغانی و مصارف ساختمان عمارت این فابریکه در حدود هشت میلیون افغانی بوده است. دوره فعالیت آن سالانه 90 روز و مصرف مواد خام آن در هر روز 600 تن لبلبو پیش بینی گردیده بود . البته باید گفت که این شرکت سهامی بوده و با اشتراک 91 نفر سهمدار و سرمایه ابتدایی 30 میلیون افغانی توسط بانک ملی تشکیل شده بود.»
غلام سخی، رییس این شرکت می‌گوید: « فابریکه قند بغلان بیش از هفتاد و هفت سال قبل به همت افغان ها ایجاد گردیده بود و تقریبا سه دهه قبل به رکود و توقف اجباری مواجه گردید؛ اما در سال 1383 خورشیدی بعد از مطالعات از نگاه اقتصادی، با سهم شش شریک آلمانی و چهار شریک افغان به فعالیت آغاز نمود که از سال 1384 تا امسال نیز تولید شکر آن ادامه داشت.»
وزارت زارعت، آبیاری و مالداری افغانستان در سال 2012 میلادی اعلام کرده بود که تا زمان خودکفایی، این کارخانه توسط دولت نظارت و حمایت خواهد شد و پس از آن سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز می‌توانند در آن سهم بگیرند و سرمایه‌گذاری کنند.
با این همه وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان می گوید این کارخانه تا زمان خودکفایی تحت نظارت دولت فعالیت خواهد کرد و پس از آن سرمایه گذاران بخش خصوصی نیز می‌توانند در آن سهم بگیرند.
رییس این کارخانه اما در حال حاضر می‌گوید که دیگر بودجه حکومت برای این کارخانه قطع شده و آنان به تنهایی نمی‌توانند چرخه فعالیت این کارخانه را به گردش درآورند.
غضب زمین‌های کارخانه
مسوولان کارخانه قند بغلان می‌گویند که با راکد شدن فعالیت این کارخانه، زمین‌های آن نیز توسط شماری از زورمندان محلی غضب شده و حکومت محلی به‌دلیل ناتوانی در اجرای قانون، نتوانسته اند مانع غضب زمین‌های این کارخانه شوند.
به گفته‌ی مسوولان این کارخانه، مجموع زمین‌های ملکیت آن به 4 هزار و 90 جریب زمین می‌رسد که پیش از آن در این زمین‌ها لبلبو کشت می‌شد. اما در حال حاضر این زمین‌ها از سوی زورمندان غصب شده و در اختیار آنان می‌باشد.
سال گذشته‌ی خورشیدی تولیدات فصلی این کارخانه حدود 20 روز به‌طور 24 ساعته دوام داشت که با جمع‌آوری 3هزار و 600 تُن لبلبو حدود 6 هزار و 500 بوری شکر تولید کرده بود.
منابع محلی در این ولایت نیز غضب زمین‌های این کارخانه را توسط زورمندان تایید می‌کنند و می‌گویند که در طول دو سال اخیر بیش از 1هزار و 200 جریب زمین این کارخانه از نزد غاصبین بازپس گرفته شده و تلاش‌ها برای بازپس‌گیری زمین‌های متباقی نیز ادامه دارد.
نیاز به توجه حکومت
مسوولان کارخانه قند بغلان از حکومت می‌خواهند که برای فعال نگه‌داشتن این کارخانه به آنان کمک کنند. آنان تاکید می‌کنند که اگر در آغاز فصل کشت، کشاورزان از سوی حکومت حمایت شوند، می‌توانند دوباره در احیای کارخانه قند نقش داشته باشند.
به گفته‌ی آنان در حال حاضر زمین‌های زارعتی را کرمی به نام «کرم نیماتود» فرا گرفته است که سبب عدم رشد لبلبو می‌شود. پیش از این امراض گیاهی توسط متخصصان آلمانی توسط دوا پاشی برطرف می‌شد اما در حال حاضر این کشاورزان در برابر ازبین بردن چنین امراضی عاجز اند.
غلام سخی رییس کارخانه بغلان به خبرنامه گفت: «ما از حکومت می‌خواهیم که بالای این کارخانه دوباره سرمایه‌گذاری کند و تولیدات داخلی را حمایت نماید.»
به گفته‌ی رییس کارخانه قند بغلان با رکود این کارخانه، چندین کارخانه‌ی دیگر مانند کارخانه‌های کلچه‌پزی و سایر مغازه‌های دیگر که شکر شان را از این کارخانه تامین می‌کردند، رو به سقوط است.
کارخانه دولتى قند بغلان در سال ١٣٩١ به وزارت زراعت با ۵٢ درصد سهم تعلق گرفته و وزارت‌هاى مالیه، تجارت و اقتصاد نیز در آن جمعا ۴٨ درصد سهم دارند.