مقام‌های حکومت افغانستان اعلام کرده‌اند که در سال 2017 میلادی، صادارت این کشور در حدود 20 درصد افزایش داشته است. آنان تاکید می‌کنند که مجموع صادرات افغانستان در این سال در حدود 720 میلیون دالر رسیده است.
بر اساس این آمارها، ارزش صادرات افغانستان در سال ۲۰۱۶ میلادی ۵۹۶ میلیون دالر و در سال ۲۰۱۵ این رقم ۵۸۰ میلیون دالر بوده است.
میوه‌های تازه و خشک، نبات‌های طبی، قالین و گلیم و صنایع دستی از جمله بیشترین اقلام صادراتی افغانستان در سال 2017 بوده است که این محصولات بیشتر در کشورهای پاکستان، هند، آسیای میانه، استرالیا، اروپا و امریکا صادر شده است.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت و صنایع افغانستان به‌خبرنامه گفت که از مجموع محصولات صادراتی، میوه و سبزی بیشترین رشد را نسبت به سال قبل داشته است. آقای قوقندی گفت: «بیشترین میوه و سبزی ما به هند و پاکستان صادر شده است که مجموع صادرات میوه ما به این کشورها در ربع اول سال جاری خورشیدی حدود 50 درصد رشد را نسبت به ربع اول سال گذشته‌ی خورشیدی نشان می‌دهد.»
از سوی هم مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تاکید دارند که ایجاد راه‌های ترانزیتی با کشورهای مختلف سبب شده است که میزان صادرات افغانستان نسبت به سال‌های قبل افزایش داشته باشد.
خان جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع افغانستان به‌خبرنامه گفت: «ایجاد دهلیز هوایی میان افغانستان و هند، و هم‌چنان ایجاد راه‌های ترانزیتی از طریق بندر‌های آقینه، بندر چابهار، بندر حیرتان و تاجیکستان، افغانستان را از محدودیت به یک راه ترانزیتی رهایی بخشیده است.»
آقای الکوزی تاکید کرد که در 9 ماه گذشته افغانستان تنها حدود 218 هزار تُن میوه تازه صادر کرده است که این میزان حدود 44 درصد افزایش را در بخش میوه نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. به گفته‌ی نهادهای بازرگانی افغانستان ایجاد دهلیز هوایی برای انتقال میوه‌های تازه و خشک افغانستان نقش برجسته‌ای داشته است.
بر اساس آمار وزارت تجارت و صنایع افغانستان تا کنون حدود 60 پرواز از طریق این دهلیز هوایی به هند صورت گرفته است که در این پرواز ها حدود 2هزار تُن میوه صادر شده است.
ارزش ربع‌وار صادرات
بر اساس آمارهای اداره مرکزی احصاییه افغانستان در ربع نخست سال 1395 خورشیدی، ارزش مجموعی صادرات افغانستان به 132.8 میلیون دالر می‌رسید که این مقدار در عین ربع سال 1396 با کاهش 14 درصدی به 115.06 میلیون دالر رسید.
در ربع دوم سال مالی 95، ارزش مجموعی صادرات این کشور 114.2 میلیون دالر بود، اما در عین ربع سال جاری خورشیدی این مقدار با جهت 9 درصدی به 124.17 میلیون دالر بوده است.
در سه ماه ربع سوم سال مالی 95، مجموع صادرات به ارزش 172.4 میلیون دالر بود، این میزان در سه ماه ربع سوم سال مالی 96، با افزایش 46 درصدی، 251.37 میلیون دالر بوده است.
مجموع ارزش صادرات افغانستان در ربع چهارم سال مالی 1395 خورشیدی به ارزش 194.8 میلیون دالر می‌رسید، اما تنها در دو ماه نخست ربع چهارم سال مالی 1396، مجموع ارزش صادرات این کشور با افزایش 14 درصدی به 221.4 میلیون دالر رسیده است.
صادرات اموال ثبت شده‌ی رسمی در این اداره در ربع اول سال 1396 حدود 124.2 میلیون دالر بود که شامل قاچاق و اموال دوباره صادر شده نمی‌باشد. در این ربع صادرات میوه افغانستان در حدود 38.6 میلیون دالر و صادرات نباتات طبی در حدود 31.7 میلیون دالر مجموع بیشترین صادرات افغانستان را نشان می‌دهد. ترکیب صادرات در ربع اول سال مالی 1396 نشان می‌دهد که میوه، قالین و گلیم، نباتات طبی 74.1 میلیون دالر مجموع صادرات این کشور را تشکیل داده است.
در این ربع سال جاری خورشیدی، در صادرات نباتات طبی در مقایسه به ربع اول سال 1395 افزایش بیپشینهای رونما شده که از 16.1 میلیون دالر در ربع اول سال گذشته‌ی خورشیدی به 39.3 میلیون دالر در ربع سال جاری خورشیدی رسیده است.
اما آمارهای اداره مرکزی احصاییه افغانستان نشان می‌دهد که صادرات قالین و گلیم افغانستان برعکس نسبت به سال گذشته به‌گونه‌ی چشم‌گیری کاهش داشته است. صادرات قالین در ربع اول سال 1395 حدود 22.7میلیون دالر بوده است در حالی که این میزان در سال 1396 در حدود 4.8 میلیون دالر رسیده است.
بر اساس آمارهای اداره مرکزی احصاییه افغانستان، این کشور در سال جاری خورشیدی به ترتیب به کشورهای هند، پاکستان، ایران، امارات متحده عربی، عراق، تاجیکستان بیشترین صادرات را داشته است.
منازعات بازرگانی
مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گویند که پاکستان در این اواخر شرایط سختی را برای صادارت میوه‌های تازه و سبزی این کشور ایجاد کرده و در حال حاضر صادرات به پاکستان متوقف می‌باشد.
نهادهای بازرگانی افغانستان تاکید دارند که حکومت پاکستان گرچند به‌گونه‌ی رسمی اعلام نکرده است که سرحدات خود را به‌روی محصولات زراعتی افغانستان بسته است، اما شرایط را برای بازرگانان افغان طوری دشوار کرده که صادرات میوه‌های تازه و سبزیجات افغانستان ناممکن شود.
این نهاد ها تاکید دارد که این همسایه‌ی شرقی افغانستان به‌بهانه طی مراحل مسایل قرنطین و سرتفکیت آن، مانع صادارت محصولات زراعتی بازرگانان افغان شده است.
سفارت پاکستان در کابل، با نشر اعلامیه‌ی گفته است که این کشور هیچ‌نوع محدودیتی را برای بازرگانان افغان وضع نکرده، بل که به‌خاطر حفظ معیارهای صحی، بالای 820 قلم مواد زراعتی که از سراسر جهان وارد می‌کند، خواهان سرتفکیت قرنطین از سوی صادرکنندگان خارجی می‌باشد.
در این اعلامیه آمده است که آنان واحدهای قرنطین را در بنادر تورخم و سپین بولدک برای صادرات افغانستان نیز ایجاد کرده است.
اما مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تاکید دارند که سفارت پاکستان با نشر چنین اعلامیه‌ای از پاسخ دادن منطقی به بازرگانان افغان فرار می‌کند. آنان می‌گویند که ادعای پاکستان مبنی بر ایجاد واحدهای قرنطین در بنادر تورخم و سپین بولدک یک ادعای بی‌اساس می باشد، زیرا تا دوم دلو سال جاری خورشیدی چنین واحدی نه در تورخم و نه هم در سپین بولدک ایجاد شده است.
خان جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت: « ما سالانه به پاکستان مجموعا حدود 150 هزار تن میوه‌های تازه و 150 هزار تن سبزیجات را صادرات داریم، در حالی‌که دولت پاکستان علاوه بر صادرات از طریق ترانزیت به کشورهای آسیای میانه، حدود یک میلیون تُن میوه جات تازه و سبزیجات به افغانستان صادر می‌نماید که دارای هیچ‌گونه سرتفکیت قرنطین نمی‌باشند.»
عمل بالمثل
مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گویند که هم‌اکنون ۳.۵ هزار تُن پَخته و 2هزار تُن انار و سیب صادراتی افغانستان در تورخم متوقف است.
نهادهای بازرگانی افغانستان تاکید دارند که اگر پاکستان به این ممانعت‌های بازرگانی‌اش در برابر بازگرانان افغان پایان ندهد، آنان به عمل بالمثل دست خواهند زد. آنان تاکید دارند که ایجاد این نوع موانع از سوی پاکستان به‌بهانه «سرتفکیت قرنطین» نه‌تنها مناسبات تجارتی میان دو کشور را آسیب می‌رساند بل که در صورت عمل بالمثل حکومت افغانستان، واردات میوه های تازه و سبزیجات پاکستان به افغانستان نیز متوقف خواهد شد.
معاون اتاق تجار و صنایع افغانستان تصریح کرد که این امر به نفع هیچ یکی از دو کشور نیست و سکتور خصوصی و بازرگانان هر دو کشور خسارات هنگفتی را متحمل خواهند شد. آقای الکوزی گفت: «اتاق تجارت و صنایع افغانستان به منظور جلوگیری از تیره شدن هرچه بیشتر روابط اقتصادی و سیاسی میان دو کشور و به هدف انکشاف و بهبود فعالیت‌ها و روابط تجارتی، از رهبری حکومت وحدت ملی احترامانه تقاضا می‌نماید تا در رفع این مشکل با حکومت پاکستان در تماس شده و جهت بیرون رفت از این معضل، اقدامات لازم و مقتضی را روی دست گیرد.»
در عین حال مقام‌های حکومت افغانستان تاکید می‌کنند که این مساله را آنان پیگری کرده‌اند و مشکلی که در بخش صادرات میوه‌های تازه و سبزی با پاکستان وجود داشت، بررسی شده و حل خواهد شد.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت که مشکلات که از سوی پاکستان برای بازرگانان افغان به‌دلیل نداشتن سرتفکیت‌های صادارتی برای صادر کردن میوه و سبزی، ایجاد شده بود، در حال حاضر حل شده است.
آقای قوقندی افزود: «در حال حاضر کیفیت محصولات این بازرگانان ارزیابی شده و اگر بهانه‌ی پاکستان سرتفکیت باشد، وزارت تجارت و صنایع افغانستان و هم‌چنان وزارت زراعت تلاش دارد که به‌زودی اجازه نامه برای این بازرگانان صادر کند.»