به تازگی بزرگان قومی زدران در ولایت پکتیا گفته‌اند که آماده هستند تا برای کشاندن رهبر شبکه حقانی به گفت‌وگوهای صلح، میان حکومت افغانستان و رهبر شبکه حقانی میانجی‌گری کنند. این بزرگان گفته‌اند سراج‌الدین حقانی از قوم زدران است و آنان می‌توانند شبکه حقانی را برای پیوستن به صلح آماده سازند.
به گفته‌ی این بزرگان قومی، حکومت برای صلح اراده ندارد و اگر به بزرگان قوم زدران و ساکنان پکتیا صلاحیت پادرمیانی داده شود که گفت‌وگوهای صلح را به پیش ببرند، آنان می‌توانند با مخالفان مسلح صحبت کنند.
شبکه تروریستی حقانی یکی از گروه‌های خطرناک و خشن مخالف دولت افغانستان است که در راه‌اندازی حملات خونین در نقاط مختلف افغانستان دست داشته است. براساس گزارش‌های منتشر شده، این شبکه بیشتر در مناطق شرقی افغانستان فعالیت دارد و مرکز فرماندهی آنان در خاک پاکستان است.
خانواده بی‌رحم
شبکه حقانی توسط جلال‌الدین حقانی که در سال‌های 1980 میلادی در برابر شوروی سابق در افغانستان می‌جنگید، تاسیس شد. حقانی یک روحانی متعصب بود که در سال 1939 میلادی در ولایت پکتیا به‌دنیا آمد و در دارالعلوم حقانیه تحصیل کرد. این مدرسه از سوی مولانا سمیع‌الحق، یکی از روحانیون پرنفوذ پاکستان که از او به عنوان «پدر معنوی طالبان» نیز یاد می‌شود، در سال 1947 میلادی تاسیس شد و بسیاری از رهبران طالبان در این مدرسه درس خوانده‌اند.
جلال‌الدین حقانی از قوم زدران است. این قوم در مرز افغانستان و پاکستان حضور دارد. در افغانستان زدرانی‌ها بیشتر در ولایت‌های خوست، پکتیا و پکتیکا زندگی می‌کنند.
حقانی در زمان حکومت سردار محمد داوود خان به پاکستان رفت و در آن‌جا به حزب اسلامی به رهبری مولوی یونس خالص پیوست. او در زمان جنگ با شوروی مورد توجه ویژه اداره استخبارات مرکزی امریکا یا CIA قرار گرفت و سپس یکی از ابزارهای مهم اداره استخبارات مرکزی امریکا دانسته می‌شد.
در زمان حاکمیت امارت اسلامی طالبان، جلال‌الدین حقانی عهده‌دار وزارت سرحدات و قبایل بود و تا 2001 میلادی، زمان سقوط حکومت طالبان، در این سمت باقی ماند. او پس از ملا محمد عمر، رهبر پیشین طالبان پرنفوذترین چهره طالبان و دارای روابط تنگاتنگ با اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده بود.
در سال 2015 میلادی خبر درگذشت حقانی به دلیل بیماری نشر شد و گفته شد که او در یکی از ولایت‌های افغانستان به خاک سپرده شده است. روزنامه پاکستانی دان گفته بود که او در ولایت خوست، در شرق افغانستان به خاک سپرده شده است.
پس از مرگ جلال‌الدین حقانی، پسرش سراج‌الدین حقانی رهبری شبکه حقانی را به عهده گرفت. سراج‌الدین حقانی معاون گروه تروریستی طالبان نیز می‌باشد. براساس گزارش‌های منتشر شده، او متولد میران‌شاه در پاکستان است و در دارالعلوم حقانی در پیشاور تحصیل کرده است.
انس حقانی یکی دیگر از پسران جلال‌الدین حقانی است که در حال حاضر در بازداشت حکومت افغانستان قرار دارد. او محکوم به اعدام است اما شبکه حقانی گفته است که اعدام انس می‌تواند پیامدهای سنگینی برای افغانستان داشته باشد. انس حقانی هنوز در زندان است و حکومت افغانستان چهار ماه پیش پرونده او را به دادگاه بین‌المللی لاهه فرستاد.
شبکه تروریستی
شبکه حقانی یکی از خطرناک‌ترین گروه‌های شورشی در افغانستان به شمار می‌رود. این شبکه پس از سقوط طالبان و ورود نیروهای امریکایی و ناتو به افغانستان، تبدیل به یکی از جناح‌های خطرناک جنگی در برابر این نیروها شده است.
پس از آغاز حملات امریکا برای شکست دادن رژیم طالبان، جنگجویان شبکه حقانی به پاکستان فرار کردند و میران‌شاه، در وزیرستان شمالی، را برای فعالیت‌های خود انتخاب کردند.
وزارت خارجه ایالات متحده امریکا در ماه سپتامبر 2012 میلادی به صورت رسمی شبکه حقانی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» شامل کرد. در ماه فبروری سال 2014 وزارت خزانه‌داری امریکا سه عضو شبکه حقانی را شامل فهرست تروریست‌های جهانی ساخت. این سه تن سیدالله جان، یحیا حقانی و محمد زدران بودند که دارایی‌شان نیز در حوزه قضایی امریکا مسدود گردیده و شهروندان امریکا از داد و ستد با آنان منع شدند.
وزارت خزانه‌داری امریکا در آن زمان گفته بود که سیدالله جان شهروند پاکستان و فرمانده شبکه حقانی در افغانستان بوده و به عنوان مسوول هماهنگی و فرد ارتباطی میان شبکه حقانی و القاعده کار کرده است.
یحیا حقانی نیز شهروند پاکستان و برادر زن سراج‌الدین حقانی است که در غیاب دیگران رهبری گروه را به عهده دارد. علاوه بر این او فرد ارتباطی با القاعده و هماهنگ کننده با طالبان است.
به گفته‌ی وزارت خزانه‌داری امریکا، محمد عمر زدران شهروند افغانستان است که فرمانده شبکه حقانی در این کشور بوده و با طالبان نیز از نزدیک کار کرده است.
بازوی واقعی آی‌اس‌آی
شبکه حقانی در زمان جنگ افغانستان و شوروی با سی‌آی‌ای، ادارات استخباراتی عربستان سعودی و اسامه بن‌لادن رهبر گروه القاعده ارتباط داشت. اما اکنون از اعضای شبکه حقانی به نام جنگجویان اجیر اداره سازمان استخبارات پاکستان یاد می‌شود.
در سال 2011 میلادی مایک مولن، یک مقام نظامی سابق امریکا شبکه حقانی را «بازوی واقعی» آی‌اس‌آی پاکستان خواند. پس از آن کنگره امریکا نیز در تلاش وارد کردن فشار بیشتر بر شبکه حقانی گردید. در سال 2014 میلادی نیز ایالات متحده امریکا از پاکستان خواست که به شبکه حقانی در وزیرستان پناهگاه ندهد.
علاوه بر امریکا، حکومت افغانستان نیز مدعی است که شبکه حقانی از سوی سازمان استخبارات پاکستان تمویل می‌شود. افغانستان می‌گوید ارتش پاکستان چندین بار عملیات نظامی را برای سرکوب شورشیان در وزیرستان شمالی انجام داده اما جنگجویان شبکه حقانی از این عملیات‌ها در امان مانده‌اند.
گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که شبکه حقانی در سال‌های اخیر به‌صورت فزاینده‌ای توسعه یافته و قدرتمند شده است. دلیل این امر، ارتباط مستقیم شبکه حقانی با آی‌اس‌آی است و تاکنون تمام تلاش‌های امریکا برای فشار آوردن بر پاکستان برای قطع ارتباط با این شبکه بی‌نتیجه مانده است.
در ماه عقرب سال جاری نیز وزیر خارجه امریکا در سفری به اسلام‌آباد فهرست 75 نفری هراس‌افگنان را به مقام‌های پاکستانی سپرد که در آن نام سراج‌الدین حقانی، رهبر کنونی شبکه حقانی نیز شامل است. در آن زمان مقام‌های پاکستانی گفته بودند که اسلام‌آباد اکنون بر گروه طالبان دیگر مانند گذشته نفوذ ندارد.
در بهار سال جاری وزارت دفاع امریکا اعلام کرد که واشنگتن در مورد حمایت شماری از کشورهای همسایه افغانستان از گروه طالبان و شبکه حقانی نگران است. این وزارت گفته بود که گروه‌های طالبان و شبکه حقانی به استفاده از پناهگاه‌هایی در خاک پاکستان ادامه می‌دهند.
برخلاف ادعاهای موجود، پاکستان همواره ارتباط خود با شورشیان فعال در افغانستان را رد کرده است. اما افغانستان و امریکا در روزهای گفته‌اند که هنوز رویکرد پاکستان در ارتباط با شورشیان تغییر نکرده است.
گزارش‌هایی هم وجود دارد که جنگجویان شبکه حقانی در جریان چندین حمله بر مراکز نظامی نیروهای امریکا در افغانستان و شهر کابل با آی‌اس‌آی تماس گرفته‌اند. ریاست امنیت ملی افغانستان نیز مدعی است که شبکه حقانی در تبانی با آی‌اس‌آی حملات خود را در افغانستان سازماندهی می‌کند.
در آخرین مورد از تلاش‌های امریکا، به تازگی کنگره امریکا هشدار داده است که اگر وزیر دفاع امریکا تایید نکند که پاکستان برای شکست شبکه حقانی کار کرده است، کمک‌های مالی واشنگتن به این پاکستان داده نخواهد شد.
منابع تمویلی
افغانستان می‌گوید بخشی از جنگ در این کشور از طریق اقتصاد جرمی تمویل می‌شود. روزنامه نیویورک تایمز پیش از این نوشته بود که در جنگ افغانستان، خانواده حقانی از طریق ارعاب، اختطاف، اخاذی، قاچاق سنگ‌های قیمتی و دریافت پول برای حمله نکردن به پروژه‌های بازسازی، امپراتوری قدرتمندی را ساخته است.
شبکه حقانی همچنان متهم به هدف قراردادن تاسیسات هند در افغانستان است. گزارش‌هایی وجود دارد که این شبکه و سایر گروه‌های مسلح مانند طالبان، توسط پاکستان به عنوان یک ابزار مهم به خاطر جلوگیری از حضور هند در افغانستان استفاده می‌شود.
دو سال پیش ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان نیز اعلام کرد که منابع مالی شبکه تروریستی حقانی از طریق پول‌های اختطاف تمویل می‌شود. این ریاست گفته بود که جنگجویان شبکه حقانی با اختطاف افراد، می‌خواهند از این طریق پول‌های به دست آورده را در فعالیت‌های تروریستی به مصرف برسانند.
یافته‌های موسسه مطالعات گزارش‌های جنگ نیز نشان می‌دهد که شبکه حقانی از راه تجارت‌های قانونی مانند نمایندگی موتر و شرکت ساختمانی و همچنان تجارت غیرقانونی در افغانستان، پاکستان و برخی از مناطق خلیج فارس و فراتر از آن بهره می‌گیرد. این گروه همچنین عملیات‌های صادرات و واردات را انجام می‌دهد و دارای املاک تجاری و مسکونی نیز می‌باشد.
فعالیت‌های تروریستی
شبکه حقانی در رویدادهای خونین و مرگبار در افغانستان دست داشته است. این گروه در سال‌های اخیر بزرگ‌ترین عملیات را در افغانستان در برابر ناتو و امریکا نیز سازماندهی کرده است.
به گزارش بی‌بی‌سی فارسی، حمله به هوتل اینترکنتیننتال کابل، در ماه جون ۲۰۱۱، حمله به سفارت امریکا در کابل در ماه سپتامبر ۲۰۱۱ و همچنین حمله همزمان به چند هدف مهم در شهر کابل در سال ۲۰۱۲ از اقداماتی است که گروه حقانی مسوولیت آن‌ها را به عهده گرفته و مقام‌های ناتو و افغان نیز گفته‌اند که این حملات کار گروه حقانی بوده است.
در ماه جوزای سال جاری بزرگ‌ترین حمله انتحاری در افغانستان در چهارراهی زنبق شهر کابل رخ داد. در این حمله که از یک عراده موتر کامیون باربری استفاده شده بود، بیش از 500 تن کشته و زخمی شدند.
هرچند داعش مسوولیت این حمله را بر عهده گرفته بود اما ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان اعلام کرد شبکه حقانی در تبانی با سازمان استخبارات پاکستان این حمله را طرح‌ریزی کرده است.
شبکه حقانی همچنان مسوول کشته و زخمی شدن 1300 سرباز امریکایی در افغانستان تا سال 2012 میلادی است.
صلح با افغانستان
اکنون که قصه میانجی‌گیری میان حکومت افغانستان و شبکه حقانی به میان آمده است، پرسش اصلی این است که آیا شبکه حقانی و حکومت افغانستان حاضر به صلح‌اند یا خیر. در گذشته دو طرف، صلح را مشروط کرده بودند.
شبکه حقانی پیش از این اعلام کرده بود درصورتی که گفت‌وگوها بر اساس اصول شریعت اسلامی باشد آنان حاضر به صلح‌اند.
افغانستان نیز می‌گوید در صورتی که شبکه حقانی دست از جنگ برداشته و از اعمال دهشت‌افگنی خودداری کنند و قانون اساسی را بپذیرند، حکومت این کشور با آنان مذاکره خواهد کرد.
امین‌الدین مظفری، سخنگوی شورای عالی صلح افغانستان به این باور است که برنامه شورای عالی صلح، فراهم نمودن زمینه مذاکره بین حکومت افغانستان و مخالفان آن است و شبکه حقانی نیز شامل این مخالفان می‌شود.
او در گفت‌وگو با خبرنامه گفت شورای عالی صلح از هر حرکتی که به رهبری افغان‌ها باشد و منجر به مذاکره میان حکومت و شبکه حقانی شود، استقبال می‌کند و آن‌را فراهم‌کننده روند صلح در این کشور می‌داند.
خواست شورای عالی صلح افغانستان این است که حکومت و مخالفان، بدون پیش‌شرط به میز مذاکره حاضر شوند و شرط‌های خود را در میز مذاکره مطرح کنند ولی شرط گذاشتن به معنای نپذیرفتن صلح است.