امروز به صورت رسمی دیزاین پایپ لاین تاپی در افغانستان کلید خورد. این قرارداد میان شرکت های افغان گاز و شرکت «آی ال اف» در ارگ ریاست جمهوری افغانستان امضا شد.
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که آغاز کار عملی این پروژه، زمینه کار را برای هزاران افغان فراهم می‌کند. رییس جمهور افغانستان نیز با حضور در مجلس امضای قرارداد، تاکید کرده که تلاش دارد این کشور را به مرکز تجارت تبدیل کند. او از کشورهای منطقه نیز خواسته است که به جای رقابت‌های منطقه ای، از فرصت‌های اقتصادی و توسعه‌ای افغانستان استفاده کنند.
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که کار عملی این پروژه با اشتراک چندین وزارت خانه آغاز خواهد شد. غزال حبیب‌یار، سرپرست وزارت معادن و پترولیم در این مراسم گفت که ” بخاطر آمادگی افغانستان در مورد این پروژه‌ی حیاتی، بحث‌ها با ارگان‌های ذیدخل در داخل کشور آغاز گردیده است. مجالس متعدد با وزارت‌های داخله، دفاع، انرژی و آب و سایر نهادها که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در موفقیت پروژه نقش خود را ایفا کنند، تدویر شده است.”
مراد امانوف، رییس عامل شرکت احداث پروژه تاپی نیز تاکید کرده که کارهای مقدماتی پروژه تاپی انجام شده و کشورهای دخیل در این پروژه به ویژه ترکمنستان، متعهد بر اجرا و تکمیل این پرژوه است. او گفته است که شرکت‌های ملی و بین‌المللی تمایل شان را برای شرکت در اجرای این پروژه نشان داده‌اند. مراد امانوف افزوده که هدف پروژه تاپی این است که ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان، وارد افغانستان و از طریق پاکستان به هند منتقل شود.
فراتر از یک پایپ لاین حامل
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که «تاپی» تنها یک پروژه برای انتقال گاز نیست و حکومت افغانستان فراتر از یک پایپ لاین از این پروژه نفع خواهد برد.
محمد همایون قیومی، مشاور ارشد رییس جمهوری افغانستان در امور زیربناها، گفت که “پروژه «تاپی» تنها یک پروژه برای انتقال گاز نیست، بل که از طریق آن برای انتقال فایبر نوری و یک دهلیز اقتصادی نیز ایجاد خواهد شد.”
به گفته او این دهلیز اقتصادی کشورهای افغانستان، هند و پاکستان را به کشورهای اروپایی ارتباط می‌دهد. آقای قیومی گفت که پروژه تاپی از ولایاتی که عبور می‌کند، فرصت های کاری زیادی را مساعد خواهد کرد.
از سوی هم مراد امانوف، رییس عامل شرکت احداث پروژه تاپی نیز، گفته که پروژه تاپی یکی از پروژه‌ها و دهلیزهای بزرگ اقتصادی در منطقه می‌باشد که باعث رشد و توسعه اقتصادی در عرصه‌های مختلف و ثبات اجتماعی خواهد شد.
در همین‌حال، غزال حبیب‌یار سرپرست وزارت معادن و پترولیم افغانستان گفته که پروژه تاپی به ارزش 7.4 میلیارد دالر طی دو مرحله تکمیل خواهد شد. خانم حبیب‌یار گفت، مرحله نخست پروژه پایب لاین گاز تاپی، تنظیم امنیت پروژه، موافقت نامه‌ها، طرح و دیزاین، مطالعات محیط زیستی و اجتماعی، ماین پاکی، سروی جزییات مسیر پایپ لاین گاز و استملاک زمین است که در مدت یک سال پایان خواهد یافت.
او افزود مرحله دوم پروژه تاپی که سه سال را در بر خواهد گرفت، آغاز کار اصلی پروژه است. او گفت این پایپ‌لاین از ترکمنستان آغاز و از مسیر هرات، فراه، هلمند، نیمروز و سپین بولدک به پاکستان و هند امتداد می‌یابد. سرپرست وزارت معادن اضافه کرد که این پروژه، افغانستان را به مرکز ترانزیت آسیای میانه مبدل خواهد کرد و دهلیز مهم اقتصادی افغانستان خواهد بود.
منفعت منطقه‌ای
خط لوله تاپی ظرفیت انتقال سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز را دارد و برای چهار شریک این طرح سودآور خواهد بود. این طرح، به‌ویژه برای ترکمنستان که در دو دهه گذشته به دنبال مشتری و راه صادر کردن گاز بوده، منفعت زیادتر خواهد گرفت.
براساس توافق انجام شده میان کشورهای اجرا کننده تاپی، نقش افغانستان در کنسرسیوم تاپی، ترانزیتی می باشد و دولت افغانستان سالانه نزدیک به ۵۰۰ میلیون دالر از حق ترانزیت از عبور گاز ترکمنستان به هند دریافت خواهد کرد.
افغانستان در قرارداد ۳۰ ساله تاپی، می‌تواند در سه مرحله، مقادیر مشخص گاز از این خط لوله برداشت نماید. این کشور، در۱۰سال نخست این پروژه، سالانه ۵۰۰ میلیون متر مکعب، در۱۰ سال دوم سالانه ۱ میلیارد مترمکعب و در۱۰ سال سوم ، سالانه ۱،۵ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان خریداری خواهد کرد.
سهم هند و پاکستان از ۹۰ میلیون متر مکعب گاز روزانه که این لوله انتقال می‌دهد، به مقدار ۳۸ میلیون متر مکعب برای هر یک تعریف شده است. پاکستان نیازمند تامین گاز برای صنایع و مصرف شهروندان خود می باشد؛ مردم پاکستان در اعتراض به کمبود برق و گاز در خانه‌های‌شان بارها اعتراض کرده اند.
آصف‌علی زرداری، رییس جمهوری پیشین پاکستان نیز گفته بود که اجرای این پروژه به توسعه و پیشرفت منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
با این حال، ۱۲ پمپ فشار در مسیر انتقال این طرح نصب خواهد شد که از آن جمله ۵ پمپ آن در داخل افغانستان قرار می‌گیرد که حدود یک میلیارد دلار ارزش دارند. علاوه برآن، این فناوری می‌تواند به توسعه صنعت گاز افغانستان نیز کمک کند.
لوله انتقال گاز تاپی حدود ۱۸۱۴ کیلومتر طول دارد که ۱۴۷ کیلومتر از خاک ترکمنستان، ۷۳۵ کیلومتر از خاک افغانستان عبور کرده و با طی ۸۰۰ کیلومتر در پاکستان، به شهر فاضیلکا در هند خواهد رسید.
تاپی (Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India) گاز ترکمنستان را از حوزه گالکینیش که ذخایر آن تا ۱۶ تریلیون متر مکعب برآورد شده از راه ولایات هرات، هلمند، فراه و قندهار افغانستان به کویته پاکستان و از آنجا به شهر ملتان این کشور منتقل می‌کند و بالاخره در منطقه موسوم به مفاضلکا در پنجاب هند به پایان می‌رسد.
علی اکبر همکار این گزارش بوده است.