نویسنده: اکبر شهید احمد
نشر شده در: هاف پست
رئیس جمهور جو بایدن به زودی اعلام خواهد کرد که آیا قصد دارد 3500 سرباز آمریکایی را بیشتر از مهلت تعیین شده برای عزیمت آنها در اول ماه می، در افغانستان نگه دارد یا نه.
در شرایطی که فقط یک ماه تا زمان مهلت اول میِ دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان باقی ماندهاست، رئیس جمهور جو بایدن با یکی از پرتنشترین کمپینهای لابی گری و تحلیلِ دوره ریاست جمهوری دو ماهه خود روبروست.
بایدن قبلاً گفته بود که مهلت مقرر را رعایت نمیکند. اما در جلسات غیرعلنی و اعلامیههای جسورانه عمومی، احزاب از هر طرف – نیروهای سابق، قانونگذاران، جنرالها و خود افغانها – در تلاشند تا تصمیم نهایی وی را در مورد بازگرداندن نیروها به خانه یا تمدید استقرار آنها شکل دهند.
و در حالی که گروههای مشابه سالهاست که در حال لابیگری بودهاند، چنانچه ترامپ و رئیس جمهور باراک اوباما نیز قول خروج نیروها را دادند و از پس آن برنیامدند، اما این بازی نفوذ در دوران بایدن متفاوت است – و پایان طولانیترین مداخله خارجی آمریکا محتمل به نظر میرسد. و این به دلیل ترکیبی از عوامل است. این عوامل قدرت جدید فعالان ضد جنگ، به ویژه درون حزب دموکرات، تردید طولانی مدت بایدن نسبت به برنامههای بلند پروازانه آمریکا برای افغانستان، و تصمیم ترامپ برای تعیین یک جدول زمانی بیسابقه، هر چند جنجالی، برای خروج را شامل میشود.
بسیاری از حامیان ادعای خود را با واژههای شخصی قدرتمند مطرح میکنند. در 9 مارچ، استی لاموناکا، تحلیلگر اطلاعاتی سابقِ ارتش، در یک جلسه خصوصی با حضور سناتور جک رید، رئیس کمیته خدمات مسلح سنا، یکی از بانفوذترین دموکراتها در زمینه امنیت ملی شرکت کرد.
برای اولین بار، لاموناکا داستان شب اول حضور در افغانستان را برای گروه بزرگی از مردم بازگو کرد: در حالی که با یک حمله غافلگیرانه از خواب بیدار شده بودم، دست سربازی را که نفس آخرش را میکشید در دست داشتم که متوجه لیزر هدف روی بدنمان شدم.
لاموناکا، سازماندهنده اصلیِ گروه دفاع مشترک، به هافپست گفت،” نمیدانم شاید اسلحه گیر کرده بود. خشکم زد. باید میمردم. آن لحظه درک کردم که قرار نبوده اینجا باشیم.”
از نظر لاموناکا، که با اختلال استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم میکند، واضح است که پایان حضور دهها هزار نظامی که از سال 2001 در افغانستان مستقر شدهاند، به عقب نشینی بستگی دارد.
لاموناکا گفت: “بیشتر ما به این موضوع نپرداختهایم و دلیل آن تا حدی این است که ما هنوز آنجا هستیم. برای بسیاری از ما، اطلاع از اینکه افراد دیگری در رنج نیستند، کمککننده خواهد بود.”
هفته بعد، نمایندگان پارلمان در افغانستان تقریباً با برخی از همتایان خود در کنگره، به ویژه نمایندگان دموکرات، جیسون کرو (کلنل)، سوزان وایلد و اندی کیم دیدار کردند. شرکتکنندگان در جلسات به هافپست گفتند که آنها خستگی شدید آمریکا از جنگ را درک میکنند اما نگران هستند که ایالات متحده در شرایطی عقب نشینی کند که به نفع طالبان باشد، گروه شورشی که ایالات متحده در سال 2001 به دلیل ارتباطش با حملات تروریستی 11 سپتمبر، وارد جنگ با آن شد.
و در تاریخ 29 مارچ، جو اسکاربورو، مجری برنامه MSNBC با استفاده از برنامه مشهور “Morning Joe” خود اظهار داشت که خروج از افغانستان منجر به این خواهد شد که گروه تروریستی داعش مردم را در قفسها بسوزاند و طالبان سر دختران جوان را قطع کند.
فهم عرفی در واشنگتن، به طور فزایندهای این است که فقدان تعهد رسمی برای خروج طی چند هفته نشان میدهد که بایدن قبلاً در سکوت با تأخیر در خروج موافقت کردهاست.
این دولت امیدوار است که برای جلوگیری از درگیریهای شدید پس از عزیمت سربازان آمریکایی، توافق نامهای را بین طالبان و حکومت تحت حمایت ایالات متحده امریکا تنظیم کند و برخی از دستیاران بایدن معتقدند که تمدید شش ماهه مهلت مقرر احتمال این امر را افزایش میدهد. رئیس جمهور هفته گذشته اظهار داشت که تصور نمیکند نیروهای آمریکایی در سال 2022 در این کشور حضور داشته باشند.
با این حال، حتی کسانی که در مورد خروج آمریکا بدبین هستند نیز استدلال خود را بر پایه این فرضیه بنا نهادهاند که بایدن در مورد خارج کردن 3500 سرباز فعلی در افغانستان قاطع است.
برای طرفداران خروج، این خلق و خو باعث خوش بینی و البته آرامش میشود.
پیتر ماتلون، یک داوطلب دفاع مشترک که در زمینه خروج نیروها در تاریخ اول ماه می، از رید هواداری میکرد، گفت که او معتقد است بایدن در مقایسه با روسای جمهور گذشته “کار درستی” را انجام میدهد.
ماتلون که در جنگ ویتنام خدمت کرده بود، گفت: “من از طرفداران جدی اوباما بودم، در انتخابات مقدماتی برای او کار کردم … اما معتقدم او به خاطر اعتماد بیش از حد به توصیههایی که از جنرالهای خود دریافت میکرد بسیار ساده لوح بود و فکر میکنم گیج شده بود. من فکر نمیکنم که بایدن از همان عدم وجود سیاست مبتنی بر ضرورت رنج ببرد.”
پوشش سیاسی برای خروج
برخی از حامیان برجسته سیاست خارجی کمتر تهاجمی ایالات متحده از بایدن خواستهاند که به برنامه ترامپ پایبند باشد. نماینده، باربارا لی (D-Calif.) در تاریخ 18 مارچ، نامهای با امضای مشترک نماینده گن باک (R-Colo.) به رئیس جمهور فرستاد، و خروج نیروهای آمریکایی مریکای را به تاریخ یکم می “حیاتی” خواند.
دفاع مشترک و سایر گروهها خواهان پیوستن قانونگذاران بیشتر و همصدایی آنها هستند.
در هفته لابی گری و تجزیه و تحلیل اخیر، این سازمان پیشکسوتان با نمایندگان رهبر اکثریت سنا، چاک شومر (D-N.Y) و جو منشن و میت رامنی در مورد افغانستان گفتگو کرد.
آنها استدلال کردند که این خروج، از نیروهای آمریکایی که به شدت تحت آسیب بودهاند، محافظت خواهد کرد و این بدان معنا نیست که ایالات متحده مجبور است دیپلماسی و کمکهایش را برای دستیابی به اهدافی من جمله حمایت از حقوق زنان افغانستان که طالبان هنگام حکومت بر این کشور قبل از حمله 2001 آمریکا به شدت محدودشان کرده بود، کنار بگذارد.
داوطلب دفاع مشترک برایان گارسیا، بازنشسته ارتش و کوئینز، ساکن نیویورک، به نماینده شومر گفت که دو دوستش توسط نیروهای افغان متحد با آمریکا کشته شدهاند و سه نفر دیگر را به دلیل خودکشی از دست دادهاست.
گارسیا در جلسه طی بیانیهای که بعداً با هافپست به اشتراک گذاشت، گفت: “هر چند ماه یک بار، من دوباره به رسانههای اجتماعی میپیوندم تا ببینم آیا کسی از واحد من جان باختهاست یا نه. در این مورد خاص، حمایت از نیروها برابر با آوردن آنها به خانه است.”
حامیان خروج سریع نیروهای آمریکایی نیز این تصمیم را به لحاظ سیاسی برای ریاست جمهوری نوپای بایدن تعیین کننده معرفی میکنند.
در تاریخ 12 مارچ، کارمندان دفاع مشترک به مقامات امنیت ملی کاخ سفید گفتند که آنها از مخالفت بایدن با “جنگهای ابدی” احساس رضایت دارند و میخواهند با پایان دادن به نقش نظامی ایالات متحده در افغانستان علناً از او حمایت شود – به جای اینکه به دلیل تخلف در یک وعده تبلیغاتی در انتخابات، جنجال عمومی ایجاد شود.
الکس مککوی، مدیر سیاسی این گروه گفت، دستیاران بایدن “از نقشی که پیشکسوتان ما در انتخاب بلیط بایدن-هریس ایفا کردند، قدردانی میکنند و با صدای بلند و واضح به ما گفتند که” جنبش کهنهسربازانی مانند جنبش ما، چنانچه در سپاه تفنگداران نیروی دریایی میگوییم، میتواند یا بهترین دوست یا بدترین دشمن باشد.”
مککوی افزود: “من از بهرهوری، صداقت و تمایل به همکاری که با این دولت تجربه کردهایم، بسیار متعجب شدهام. این روند باید با اقدامات سیاسی ملموسی حمایت شود.”
منتقدین جنگ بر این باورند که سیاستمداران میدانند زمان خروج از افغانستان فرا رسیدهاست اما باید مورد تشویق قرار بگیرند تا آن را به طور علنی تصدیق کنند، و احساس اطمینان داشته باشند از اینکه اگر چنین کنند ضعیف به نظر نمیرسند یا از تصور اینکه خروج نیروهای آمریکایی منجر به عواقبی مانند پیروزی طالبان بر شرکای محلی آمریکا شود، دچار دستپاچگی شوند.
برخی در ائتلاف حامیان خروج در تلاشند تا پذیرش پایان سریع استقرار نیروهای آمریکایی را به لحاظ سیاسی آسان کنند. شبکه سیاسی کوچ که دارای منابع مالی زیادی است میلیونها دالر را برای سرمایهگذاری در تبلیغات ملی که وعده خروج را میدهند، صرف کردهاست.
دن کالدول، سرباز بازنشسته نیروی دریایی که به هدایت تلاشهای کوچ کمک میکند، اظهار داشت که هیچ فشار قابل ملاحظهای از سوی حامیان ادامه حضور آمریکا وجود ندارد.
سازمان وی، مربوط به سربازان قدیمی آمریکا، نظرسنجیهایی انجام دادهاست که نشان میدهد اکثریت کهنهسربازان و خانوادههای نظامی خواهان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان هستند.
کالدول به هافپست گفت “پیام اصلی که بایدن باید از نظرسنجی بگیرد این است که اگر آنها همین حالا تصمیم درستی بگیرند، نه تنها در سمت درست نظرسنجی قرار میگیرند، بلکه پوشش سیاسی زیادی نیز برای این امر خواهند داشت.”
پایان راه؟
سایر قانونگذاران، مقامات دولتی و تحلیلگران معتقدند عمل بر اساس برنامه ترامپ در اول ماه می پیامدهای فاجعهباری برای ایالات متحده به همراه خواهد داشت و با نزدیک شدن مهلت مقرر با تب و تاب فزایندهای این نکته را عنوان کردهاند.
در ماه فبروری، گروه مطالعات افغانستان که توسط کنگره منصوب شده، پیشنهاد انجام مذاکرات برای تمدید را مطرح کرد. از آن زمان دو دموکرات برجسته در امور خارجه – سناتور باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا و آدام اسمیت، نماینده کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان، در مورد حضور طولانیتر نیروهای آمریکایی صحبت کردند تا طالبان را برای اقدام علیه افراط گرایانی که ایالات متحده را هدف قرار دادهاند، به ویژه القاعده و داعش، تحریک کنند.
نیویورک تایمز گزارش داد، اکنون مقامات پنتاگون به یک ارزیابی اطلاعاتی مبنی بر تسلط اجتنابناپذیر طالبان پس از خروج نیروهایی آمریکایی، استناد کردهاند تا بایدن را متقاعد کنند که عقب نشینی نباید منوط به یک تاریخ مشخص، که وابسته به توافق بین این گروه شورشی و حکومت افغانستان باشد.
نمایندگان پارلمان افغانستانِ مرتبط با گروهی به نام شورای صلح و رفاه دموکراتیک افغانستان و ایالات متحده، در جلساتی با قانونگذاران در اوایل این ماه، استدلال کرد که گفتگوهای بین الافغانی نیاز به یک بازنگری اساسی دارد و عقب نشینی ایالات متحده باید به شرایط داخل کشور بستگی داشته باشد، من جمله نشانههایی مبنی بر اینکه طالبان قصد دارند این خاک را تصرف کنند.
یکی از قانونگذاران افغانستان که به دلیل نگرانیهای امنیتی تمایلی به افشای نامش نداشت، به هافپست گفت که احساس میکند رئیس جمهور اشرف غنی نسبت به رها کردن سطحی از قدرت به عنوان بخشی از معامله احتمالی با طالبان بیمیل است.
او با اشاره به این نکته که پارلمان افغانستان به تازگی درگیر مذاکرات بین الافغانی شده، گفت “اگر اطمینان حاصل کنیم که این مذاکره فقط در اختیار دولت نیست، احتمال عقد معاملهای بهتری وجود دارد. اینکه حامیان به ویژه ایالات متحده، برای عقد یک معامله تلاش کنند و سریعاً از افغانستان خارج شوند، اصلا توصیه نمیشود.”
این نماینده مجلس معتقد است که بایدن میتواند “صبر بیشتری به خرج دهد” و طالبان را برای آغاز روند تقسیم قدرت و ادغامشان در حکومت تحت فشار قرار دهد.
این نماینده مجلس به هافپست گفت: “این یک جنگ 40 ساله است و یک مسیر مستقیم وجود ندارد.”
مدیر اجرایی این شورای مستقر در ایالات متحده، مارتین رحمانی گفت، این شورا امیدوار است که با برجستهتر کردن چهرههای جوانتر مانند این قانونگذار، و با نشان دادن اینکه حضور آمریکا یک گروه از متحدان واجد شرایط و مشتاق را که نباید رها شوند، حاصل کردهاست، روایت “منفی” در مورد افغانستان را تغییر دهد.
این پیام احتمالاً مورد توجه مقامات و اعضای کنگره که میخواهند احساس کنند میلیاردها دالر کمک آمریکا به افغانستان نتیجه داشته است، قرار خواهد گرفت.
اما صداهای مخالف با خروج نیروهای آمریکایی ممکن است با تردید و محدودیت در نفوذشان در دولت بایدن روبرو شوند، دولتی که نوید سیاست کمتر نظامیگرایانه آمریکا و استانداردهای اخلاقی بالا را میدهد و تحت نظارت دقیق ترقیخواهان است. بر اساس گزارش مرکز کشورداری مسئولانه تحت حمایت کوچ، اکثر اعضای گروه مطالعه که از تمدید حضور پشتیبانی میکنند، با پیمانکاران دفاعی مانند تولیدکنندگان اسلحه ارتباط دارند و بسیاری از افغانهایی که پس از حمله آمریکا قدرت به دست آوردند از طریق ابزارهای فاسد این کار را انجام دادند.
در همین حال، مارتین رحمانی در یک شرکت مشاوره که به شرکتهای دفاعی مشوره میدهد، کار میکند. سخنگوی وی به هافپست گفت که او با پنتاگون کار نمیکند.
ساعتی که هنوز تیک تاک میکند
در دولت بایدن، مساله مرتبط با افغانستان این نیست که آیا ایالات متحده از این کشور خارج میشود یا نه بلکه زمان خروج است که مورد بحث قرار دارد. با این حال، برنامههای وی برای تمدید احتمالی حضور نیروهای آمریکایی همچنان مبهم باقی ماندهاست، و به دلیل آشفتگیها در مورد آنچه مفسران سیاست وی میگویند، دچار مشکل شدهاست.
آن دسته از مقامات وزارت دفاع که مخالف خروج نیروهای آمریکایی هستند و توسط تایمز مشخص شدهاند بر این باورند که تعیین یک تاریخ مشخص مسئلهای است که به طالبان اجازه میدهد تقویت و آماده شوند تا افغانهای هوادار آمریکا را تحت فشار قرار دهند.
اما بسیاری از ناظران میگویند که نقطه اصلی تمرکز باید حملات احتمالی طالبان به آمریکاییها باشد- که جنبه دیگر این درگیری، جنگ قدرت بر سر آینده کشور، در هر صورت ادامه خواهد یافت و ایالات متحده نباید به لحاظ نظامی درگیر شود.
لورل میلر، کارشناس و مقام ارشد سابق وزارت امور خارجه که در حال حاضر با گروه بحران بینالمللی کار میکند، در توئیتر خود نوشتهاست که اگر واشنگتن برای تمدید حضور آمریکا با شورشیان مذاکره نکند، احتمال واکنش شدید طالبان بالاتر است.
ویل روگر از شبکه کوچ به هافپست گفت که اگر بایدن تصمیم بگیرد که برای مدت مشخصی فراتر از اول ماه می حضور خود را در افغانستان حفظ کند، باید از وقوع چنین پیامدی جلوگیری کند.
روگر که نامزد پیشنهادی ترامپ به عنوان سفیر افغانستان بود، گفت: “اینکه به سادگی تأخیر خروج اعلام شود و طالبان آن را قبول نکنند، یک گل به خودی است. هرچه جنگ بیشتر دوام بیابد، تیم بایدن بیشتر مالک آن خواهد بود و عواقبش نیز به این تیم تعلق خواهد داشت.”