افغانستان: به صلح فرصتی دوباره بدهید

توسطتحریریه خبرنامه

بهمن ۲۹, ۱۳۹۹ به روز رسانی : بهمن ۲۶, ۱۴۰۲

نویسنده: جیمز دابینز

نشر شده در: راند

در میان معدود دستاوردهای رئیس جمهور ترامپ در سیاست خارجی این بود که واسطه‌ای برای آغاز مذاکرات رو در روی صلح بین طالبان و دولت افغانستان شد،‍ هدفی که از چشمِ دولت اوباما دور مانده بود. با این حال، بهای این موفقیت توافق ایالات متحده با یک جدول زمانی سریع برای خروج کامل نظامی بود که با نتیجه این گفتگوها پیوندی نداشت. در این توافقنامه که در تاریخ 29 فبروری سال گذشته منعقد شد، ایالات متحده وعده داد که طی 14 ماه،‍ یعنی در ماه مِی آینده، تمام نیروهای خود را از افغانستان خارج کند و البته در آن زمان، امید به عقد توافقنامه صلح میان دو طرف افغان وجود داشت.

تاکنون، چنانچه قابل پیش بینی بود، این مذاکرات بسیار کند پیش رفته‌اند. مبادله مقدماتی زندانیان که قرار بود یک هفته طول بکشد،‍ چندین ماه به طول انجامید. در نتیجه، دو طرف تا ماه سپتمبر پشت میز مذاکره ننشستند. باقی سال 2020 صرف مذاکره درباره اصول و روش‌های مذاکرات شد. در ماه جنووری، دو طرف آجندای پیشنهادی را مبادله کردند. محتویات مشابه بودند،‍ اما ترتیب ارجحیت مشابه نبود. حکومت افغانستان می‌خواهد آتش بس عمومی اولین مورد توافق شده باشد. و طالبان می‌خواهند آتش بس آخرین اقدام باشد.

با توجه به شکافی که دو طرف را از هم جدا می‌کند،‍ این سرعت پایین غیر معمول نیست. صلح در افغانستان به سادگی اختصاص ولایات و وزارتخانه‌ها در میان حزب‌های مختلف حکومتی و طالبان نیست. این امر مستلزم تطابق بین مدرنیته و بنیادگرایی، بین حکمرانی مبتنی بر حاکمیت مردمی و الهام الهی است و بیش از همه به ابزارهای توافق‌شده برای تبدیل دو ارتش رو به روی هم، به یک بنیاد امنیت ملیِ متحد نیاز دارد. توافق روی این موارد اساسی نیاز به پذیرش فاحش هر دو طرف دارد.

جدول زمانی قید شده در توافقنامه طالبان – ایالات متحده به طور غیر واقعی بلندپروازانه بود. دو طرف افغان هنوز حتی در مورد یک آجندای مشترک به توافق نرسیده‌اند،‍ با این حال انتظار می‌رود ایالات متحده ظرف چهار ماه نیروهای خود را به طور کامل خارج کند. حضور نظامی آمریکا منبع اصلی نفوذ آمریکا در این مذاکرات و تنها امید به ایجاد یک حکومت پایدار با توانایی منع حضور القاعده و داعش است. این اهرم فشار تنها امید مردم افغانستان به صلحی است که دستاوردهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی 20 سال گذشته آنها را حفظ کند.

مقامات آمریکایی از عملکرد طالبان مبنی بر تعهداتشان در قطع ارتباط با القاعده و کاهش سطح کلی خشونت راضی نیستند. هیچ یک از مهلت‌های دیگر مندرج در توافق نامه طالبان و ایالات متحده آمریکا رعایت نشده‌است. چنانچه گروه مطالعاتی افغانستان که مأمور کنگره است توصیه کرده‌، باید تاریخ عقب‌نشینی نهایی ارتش ایالات متحده نیز لغو شود.

همانطور که گفته شد،‍ دو طرف افغان در هیچ زمینه‌ای نزدیک به توافق نیستند. با توجه به مهلت ماه می که در حال نزدیک شدن است، این وسوسه وجود دارد که پرداختن به بسیاری از مواردی که دو طرف را از هم جدا می‌کند به تعویق انداخته شده و در عوض به تقسیم قدرت برای ایجاد یک دولت ائتلاف موقت که طرف‌های طالب را نیز شامل است، پرداخته شود. این امر مستلزم کنار گذاشتن قانون اساسی موجود بدون توافق بر سر یک قانون اساسی دیگر، لغو انتخابات بدون برگزاری انتخابات دیگر و سهیم شدن طالبان بر کنترل نیروهای مسلح ملی افغانستان و در عین حال حذف نیروهای طالبان به طور کامل،‍ است. چنین حکومت موقتی، تحت فشار این سطح از اختلافات لاینحل، به شدت مستعد سقوط است.

وقتی چنین اتفاقی رخ بدهد،‍ طالبان به احتمال زیاد صحیح و سالم سر بیرون می‌آورند،‍ اما جناح‌های دیگر برای تأسیس مجدد حکومت ملی که پیشتر پیاده کرده بودند،‍ دوران سختی را خواهند داشت. اجزای اصلی ارتش ملی افغانستان، پلیس و سرویس‌های اطلاعاتی می‌توانند انتقال وفاداری خود را به فرماندهان جنگ منطقه‌ای و جناح‌های قومیتی آغاز کنند. و درگیری می‌تواند با تسلط در حال ظهور طالبان چند جانبه شود.

اگر دولت بایدن با توصیه گروه مطالعاتی افغانستان برای به تعویق انداختن عقب نشینی در ایالات متحده موافقت کند،‍ دو طرف افغان فرصت بیشتری برای حل مسائل اساسی که باید حل و فصل شوند، خواهند داشت. این مسائل شامل اصلاحات در قانون اساسی فعلی، اقداماتی برای نظارت و اجرای آتش بس دائمی، روش‌های ادغام دو ارتش مخالف و مقرراتی برای بازگرداندن جنگجویان سابق به زندگی غیرنظامی است. و این امر به سرعت محقق نخواهد شد،‍ اما تجربه بسیاری از روندهای صلح دیگر نشان می‌دهد که تنها راه برای اطمینان از یک نتیجه پایا و ماندنی همین است.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *