چنانچه تعداد مبتلایان کرونا ویروس در کشور رو به افزایش است، بخش تجارت و صنعت کشور نیز نگرانیهای زیادی از ادامه این بحران و خطر ورشکستگی تجارت و کار و بار خود در کشور دارند.
در حال حاضر یافتههای اتاق معادن و صنایع نشان میدهد که در جریان ۲ ماه گذشته و آغاز شیوع ویروس کرونا در کشور، فعالیت ۴۰ درصد کارخانهها در سرتاسر کشور متوقف شده است.
بر اساس این یافتهها ۳۰ درصد کارخانهها در کشور نیمه فعال هستند.
خطر ورشکستگی کامل صنعت کاران
از آغاز شیوع ویروس کرونا و ایجاد محدودیتها تا کنون تعدادی از کارخانههای کشور از فعالیت باز ماندهاند و تنها برخی از آنها مانند کارخانه تولید دارو، مواد شوینده و سیلوهای آرد به صورت کامل یا نیمه فعال کار میکنند.
اکنون 40 تا 45 درصد فعالیت نمیکنند و تولیدات آنان متوقف شده و تقریبا 50 درصد تولیداتشان کاهش یافته است.
30 درصد دیگر به عنوان تولیدات اساسی کشور با حفظ شرایط بهداشتی کارشان را ادامه میدهند.
در سروی اتاق معادن و صنایع به صورت میانگین 7 اتاق معادن و صنایع ولایتی به شمول کابل بررسی شده و نشان میدهد که به صورت کلی 50 تا 60 درصد عایدات کارخانهها کاهش یافتهاست.
سخی احمد پیمان، رئیس اتاق معادن و صنایع کابل در صحبت با خبرنامه گفت: “ما بیشتر مواد خام را از بیرون کشور وارد میکنیم، اینکه موادخام در بندر کراچی متوقف شده، خود یک چالش بزرگ است و همچنان وضعیت بدی که صاحبان کارخانهها دارند بخش صنعت کشور را آسیب میزند. صنعت افغانستان نوپا است و با عدم کنترول این وضعیت و دوام آن شاید بسیاری از تاجران و صنعتکاران به صورت کامل ورشکست شوند.”
350 هزار شاغل صنعت و بیکاری
با این وجود اکنون در همه صنایع افغانستان حدود 350 هزار نفر مشغول کار هستند و در این شرایط به صورت تقریبی بسیاری از آنان بیکار شده و تا پایان بحران کرونا اخراج شده یا رخصت شدهاند.
آقای پیمان افزود: “در این شرایط اکثر فابریکهها به کارمندان خود 50 تا 100 درصد معاششان را پرداخت کردهاند. و تعدادی هم شاید توانایی پرداخت نداشته آنان را به صورت موقت رخصت یا اخراج کرده اند.”
حاجی شاد محمد یکی از کارآفرینان در کابل در صحبت به خبرنامه گفت: “از شروع قرنطین مجبور شدهایم تا 60 درصد کارمندان خود را رخصت کنیم و با 40 درصد دیگر که همه در خود کارخانه قرنطین شدهاند کار کنیم. اکنون کمتر از گذشته تولید میکنم تا با فروش جنس در بازار بتوانیم در این شرایط مصارف خود و تمام کارمندان خود را چه کسانی که مشغول به کار هستند و چه کسانی که فعلا رخصت هستند تهیه کنیم.”
حاجی شاد محمد افزود که “اکنون ما سعی داریم تا از 40 تا 70 درصد معاشات کارمندان خود را پرداخت نماییم اما اگر چنین پیش رود امکان این که موفق به پرداخت آن نشویم وجود دارد.”
عدهای از این مالکان میگویند تا کنون مصارف معاشات کارمندان خود را تا حد توان از بودجه شخصی خود پرداخت کردهاند اما با ادامه این وضعیت چنین روندی سخت خواهدبود.
عبدالوکیل نیز یکی دیگر از فابریکه داران شهر است، او که مالک 5 شرکت است و تا کنون توانسته هر ماه نصف معاش کارمندانش را پرداخت کند، میگوید: “با وضعیت بازار و پایین آمدن قدرت خرید مردم همچنان با درنظر داشت بخش کاری ما که بخش ساختمانسازی است و حالا متوقف شده خیلی دشوار است که بتوانم معاشات کارمندان خود را بپردازم.”
عدم همکاری دولت
در همین حال عدهای از صاحبان کارخانهها از عدم توجه دولت شکایت دارند. آنان با یادآوری این که دولت هیچ کمکی نکرده گفتند که حتی دولت مالیه را معاف نکرده است.
رئیس اتاق معادن و صنایع به خبرنامه گفت: “اگر چنین پیش رود با پایان بحران ما باید با رکود صد درصدی فابریکهها مواجه شویم. تا حال دولت هیچ کمکی نکرده، نه از معافیت مالیه خبری است و نه دیگر همکاریها. حتی برق بعضی از فابریکهها که به صورت نیمه فعال است نیز به دلیل عدم پرداخت پول برق، قطع شده است.”
با تمام اینها هنوز معلوم نیست که بحران کرونا تا چه زمانی ادامه پیدا خواهدکرد. اما این شرایط تاثیر منفی بر تجارت و صنایع کشور گذاشته که با ادامه آن امکان شروع بحران اقتصادی نیز وجود دارد.
پیش از این نیز ارقام جهانی، نزول ۶ پلهای رشد اقتصادی افغانستان را نشان داده بود.