زوال عقل یا دمانس، گروهی از علائم است که بر حافظه، تفکر و توانایی‌های اجتماعی به شدت تاثیر می‌گذارند و زندگی اجتماعی فرد مبتلا را دچار مشکل می‌کنند. چندین بیماری مختلف ممکن است باعث زوال عقل شوند.
اگرچه زوال عقل به طور کلی از دست دادن حافظه است، اما از بین رفتن حافظه دلایل مختلفی دارد و به تنهایی، نشان‌دهنده ابتلا به زوال عقل نیست.
بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت بروز زوال عقل در بزرگسالان مسن است، اما دلایل دیگری هم برای رخ دادن این اختلال وجود دارد. بسته به علت ایجادکننده این بیماری، علائم ممکن است قابل درمان باشند.
علائم زوال عقل (Dementia)
* تغییرات شناختی مثلِ:
از دست دادن حافظه
مشکلات گفتار یا ناتوانی در یافتن کلمات
مشکل در بینایی و اطلاع از موقعیت مکانی
ناتوانی در انجام کارهای پیچیده
ناتوانی در برنامه‌ریزی و نظم‌دهی
مشکل در هماهنگی و عملکردهای حرکتی
سردرگمی
* تغییرات روانی مثلِ:
تغییر شخصیت
رفتار نامناسب
پارانویا یا بدگمانی
آشفتگی
توهم
عوامل خطر زوال عقل (Dementia)
برخی از عوامل خطر زوال عقل قابل‌تغییر و برخی دیگر غیرقابل‌تغییر هستند.
عوامل خطری که قابل تغییر نیستند
ـ سن: با افزایش سن، به خصوص بعد از سن 65 سالگی، خطر بروز زوال عقل افزایش می یابد. با این وجود، این اختلال فقط برای افراد پیر نیست و جوان‌ها هم به آن مبتلا می‌شوند.
– سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی زوال عقل سبب می‌شود که بیش از بقیه مستعد ابتلا به این اختلال باشید. اما بدون سابقه خانوادگی هم ممکن است دچار دمانس شوید.
– سندرم داون :بسیاری از مبتلایان به سندرم داون در سنین میانسالی به آلزایمر مبتلا می‌شوند.
عوامل خطری که می‌توانید تغییر دهید
– رژیم غذایی و ورزش: تحقیقات نشان می‌دهند ورزش نکردن باعث افزایش ریسک ابتلا به زوال عقل می‌شود. به علاوه، بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، افرادی که رژیم غذایی ناسالمی را دنبال می‌کنند بیش از بقیه در معرض بروز این اختلال قرار دارند.
– مصرف بیش از حد الکل می‌تواند ریسک ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
– عوامل خطر قلبی عروقی: این موارد عبارتند از فشار خون بالا، چربی خون بالا، تشکیل چربی در دیواره شریان‌ها و چاقی.
– افسردگی: اگرچه این مورد هنوز به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته، اما افسردگی در دوران پیری ممکن است نشان‌دهنده بروز زوال عقل باشد.
– مرض شکر: ابتلا به دیابت (به خصوص اگر تحت کنترول قرار نگیرد) می‌تواند خطر بروز زوال عقل را افزایش دهد.
– استعمال سیگرت می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
– کمبود ویتامین و مواد مغذی: مقادیر کم ویتامین D، ویتامین B6، ویتامین B12 و فولات می‌تواند ریسک ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
پیشگیری از زوال عقل (Dementia)
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از زوال عقل وجود ندارد، اما انجام برخی اقدامات می‌تواند سودمند باشد:
– ذهن‌تان را فعال نگه دارید: فعالیت‌هایی تحریک‌کننده ذهن مانند خواندن، حل معما و بازی با کلمات به تاخیر در شروع این اختلال و کاهش اثرات آن کمک می‌کنند
– از نظر جسمی و اجتماعی فعال باشید: فعالیت بدنی و تعامل اجتماعی می‌توانند شروع زوال عقل را به تأخیر بیندازند و علائم آن را کاهش دهند.
– سیگرت را ترک کنید: برخی مطالعات نشان داده‌اند که استعمال سیگرت در سنین میانسالی و پس از آن ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
– ویتامین کافی دریافت کنید: مطابق با برخی تحقیقات، احتمال ابتلا به آلزایمر یا فراموشی و سایر انواع زوال عقل در افراد دارای سطوح پایین ویتامین D، بالاتر است.
– عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی را مدیریت کنید: فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت و چاقی را درمان کنید. هرچند، تحقیقات بیشتری لازم است تا معلوم شود که آیا درمان فشار خون بالا می‌تواند ریسک ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد یا خیر.
– اختلالات موجود را درمان کنید: در صورتی که مشکلات شنوایی، افسردگی یا اضطراب را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.
– یک رژیم غذایی سالم داشته باشید: داشتن رژیم غذایی سالم از اهمیت زیادی برخوردار است، اما برخی برنامه‌های غذایی مانند رژیم مدیترانه‌ای ( که سرشار از میوه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار و اسیدهای چرب امگا۳ است) می‌توانند باعث تقویت سلامتی و کاهش خطر ابتلا به زوال عقل شوند. سعی کنید انواع ماهی‌ها و مغزیات و همچنین میوه‌ها و سبزیجات تازه را در برنامه غذایی‌تان بگنجانید.
– خواب خوب و کافی داشته باشید: یک برنامه خواب منظم داشته باشید و در صورتی که دچار هر گونه مشکلی در زمینه خواب هستید، راه‌های بهبود کیفیت خواب را امتحان کنید یا به داکتر مراجعه کنید.
افزودن دیدگاه