در برنامه دوشنبه شب (18 قوس) در سفارت هالند در کابل، جایزه فرد برگزیده حقوق بشر “لاله” به نقیبه بارکزی اهدا گردید. خانم نقیبه بارکزی، خبرنگار و فعال حقوق زن، توانست این جایزه نفیس حقوق بشری را به دست آورد.
خانم بارکزی، پس از انتخاب شدن از بین 67 نفر کاندید که از سوی نهادهای حقوق بشری داخلی و بین المللی معرفی شده بودند و در مرحله آخر از بین 2 مرد از ولایت های سمنگان و پروان، انتخاب شده و جایزه به او تعلق گرفت.
خانم بارکزی از سوی یوناما و SRMO برای این جایزه کاندید شده بود. او پس از فرستادن 25 گزارش، هیئت داوران متقاعد گردید که به او رای دهند.
جایزه مذکور همه ساله، از سوی دولت هالند، به کسانی اهدا میشود که در زمینه کسب حقوق بشر خلاقانه کار کرده باشد.
نقیبه بارکزی
نقیبه بارکزی متولد سال 1370 در ولایت هرات است. او مدتی از کشور دور و در مهاجرت به سر برده است. اما پس از آن دوباره به محل تولد خود بازگشته، مکتب و دانشگاه را در ولایت هرات به پایان رسانیده است. خانم بارکزی زمانی که قصد داشت آینده شغلی و حرفهیی خود را انتخاب کند، خبرنگاری رویا و آرزوی او گردید.
جز پدر و مادرش هیچ کس برای تحصیل او در دوره مکتب به رضایت نداشت و همیشه از اطرافیان و اقوامش جملات چون “دخترت کلان شده و دیگر نیاز به مکتب رفتن ندارد” و یا این که “همین که دخترت خواندن و نوشتن را یاد گرفته کافیست” را شنیده ولی والدینش هیچ وقت مانع مکتب رفتن او نشد.
خانم بارکزی، در سن 18 سالگی درست زمانی که تازه وارد دانشگاه شده بود، برای اولین بار به عنوان کارآموز و مجری برنامه تفریحی وارد رادیو و تلویزیون ملی هرات گردید.
خانم بارکزی دانشگاه را با مدرک لیسانس در دانشکده تعلیم و تربیه هرات از رشته ادبیات دری به پایان رسانید.
مبارزه برای رویاها
خانم بارکزی وقتی که در رادیو ملی هرات و وارد دانشگاه، شد، چالش های حرفه ای و شغلی اش اغاز گردید.
با این که او در مراحل اغاز درس خواندنش حمایت پدر و مادرش برخور دار بود. ولی پدر رضایت به کار او در رسانه نداشت. اما هنوز حمایت مادرش را با خود داشت. او باید هم سعی میکرد به جامعه بفماند که او راه درستی را می رود و هم به به پدرش نیز ثابت کند کاری که به باور عدهیی از مردم اجتماع کاری مردانه به حساب میآمد، هیچ مانعی برای ورود زنان ندارد.
سعی و تلاشهای او نتیجه داد و توانست خانواده خود را در این راه با خود داشته باشد. نقیبه بارکزی در گفتگو به خبرنامه گفت: “من الگوی مبارزه برای رسیدن به خواستهام را از حمایت پدر و مادرم برای درس خواندنم در زمان مکتب دریافت کردم. زمانی که آنان رو به روی اقوام و اطرافیان که مخالف تحصیل من بودند؛ ایستادند و نشان دادند که باید برای خواستههای خود مبارزه کنیم. این چراغ راهی شد تا به قناعت دادن خانواده از این شیوه استفاده کنم هرچند کار آسانی نبود ولی ممکن شد.”
پس از این که او از حمایت خانواده خود برخوردار شد این بار جرقهیی دیگر در ذهن او زد.
گزارش دهی از حقوق بشر
نابسامانی شرایط اجتماع، اوضاع نابسامان زنان، محرومیت یک قشر در کشور، مافیا، فساد، نقش حقوق شهروندی افراد. همه و همه او را تحریک کرد تا برای حقوق بشر، حقوق زنان و کودکان کار کرد.
با خود اندیشید، وقتی توانست افکار خانوادهاش را نسبت خود و شغلی که انتخاب کرده، تغییر دهد. پس میتواند در کنار کار رسانهیی خود، که آگاهیدهی، آموزش و انعکاس واقعیت است. ابعاد و موضوعات دیگر که از چشمها مخفی و پنهان مانده از قبیل نقض حقوق بشر را نیز بپردازد.
او انگیزده یافت که اولین گزارش خود را در مورد زنانی بنویسد که همسرانشان پس از گرفتن زن دوم، آن ها را چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ عاطفی و جنسی ترک کردهاند. گزارش او واکنشهای زیادی را در پی داشت، عدهیی از نشر چنین گزارش و پرداختن به چنین موضوعی خوشحال بودند. اما تعدادی نیز از این کار ناراضی. پرداختن به این موضوع را آن هم توسط یک دختر اشتباه میدانستند.
خانم بارکزی در 7 سال زندگی خبرنگاری، تحقیقات و گزارشهای بسیاری در موضوعات: زنان، مواد مخدر، فساد، افراط گرایی، حق کار برای زنان، افراد دارای معلولیت و دادخواهی مردم ارائه کرد.
خانم بارکزی به دلیل نوشتن گزارش اش در مورد «زندگی زنان با زن دوم همسرشان» مستحق تندیس “بهترین گزارش” در رقابت رسانهیی صلاحالدین سلجوقی شناخته شد. گزارش او جز 10 بهترین گزارش از سوی مرکز خبرنگاران افغانستان شناخته و تقدیر نامه، گرفت.
او در ریزومه کاری و خبرنگاری، با عناوین مجری تلویزیون در برنامههای تفریحی، گزارشگر گزارشهای تحقیقی، مدیر خبر و مدیر رسانه در رسانههای ملی، بینالمللی و محلی کار کرده است.
پس از این که تصمیم گرفته تا در بخش حقوق بشر به خصوص حقوق زنان کار کردن با نهادهای فعال حقوق زن نیز همکار بوده است.
جوایز خانم بارکزی
جایزه حقوق بشر “لاله” یگانه جایزهیی است که به این دختر جوان تعلق گرفته. او از سازمان خط نو در سال 2016 تندیس زن برتر را به دست آورده است.
همچنان تندیس «جشن مهربانی» بنیاد نبی رحمت را برای یکی از گزارشهای تاثیرگذار دیگر خود دریافت کرده است.
و تقدیرنامهها و تندیس دیگر که در بخشهای متفاوت از نهادهای مدنی و مردمی، مقامهای حکومتی برای او داده شده است.
او گفت در ادامه گفت: “جامعه افغانستان پس از سکوت چند ساله و حکومت طالبان که هیچ بحث آزادی در آن مطرح نبود و حقوق انسانها زیرپا شده است. خیلی از شهروندان از حقوق خود محروم بوده. پس از روی کار امدن حکومت جدید و حضور جامعه جهانی در کشور، مردم با فقر فرهنگی، اقتصادی و ناامنی رو به رو بوده است.”
برای این که به جامعه ایدال برسیم و در زندگی افراد تغییری ایجاد گردد؛ نیاز به تلاش بسیار است. خانم بارکزی گفت: “اکنون حالا که ما این شانس را به دست آوردهایم؛ تا اندکی رشد کنیم و دست حمایت دیگران باشیم. باید همه سعی خود را بکنیم تا تغییری ایجاد شود. ولی این کاملا مشهود است که تغییر در جامعه سخت است. زیرا زورمندان، مافیا و نیروهای مخالف مسلح و حتی در مواردی افرادی هستند که خواهان تغییر نیستند. زیرا این تغییر به منافع آنان آسیب میرساند. پس باید مقاومت و ایستادگی بیشتر از خود به خرج داد.”
ایجاد انگیزه برای تغییر نسل
خانم بارکزی معتقد است دریافت چنین جوایز و اهداء آن به جوانان که سعی دارند تا تغییر هر چند کوچکی را در جامعه پدید آورد. به آنان انگیزه بیشتر میدهد. فعالین حقوق بشر، رسانهها را تشویق میکنند؛ تا در این مسیر پشتکار بیشتری داشته باشند. زیرا نیاز است برای جامعه یی که حتی حقوق اولیه آنان نیز به آن ها تعلق نمیگیرد کار بیشتری انجام شود.
خانم بارکزی راه سخت و طولانی را طی کرده. او به یاد می اورد زمانهایی را که به خاطر چادرنماز روی سرش و کمره در دست، مورد تمسخر افراد قرار گرفته است. زمان های که افراد سعی می کردند تا او را از کار خبرنگاری منصرف کنند. اما در این میان افرادی نیز بودهاند که او را در این مسلک تشویق کردهاند و حامی او باشند.
افرادی که به نقیبه بارکزی، روحیه داده اند تا در میان چالشهای فرهنگی و امنیتی که سر راهاش قرار گرفته مبارزه کند. او اکنون در کنار کار گزارشهای تحقیقی، مدیر رسانه دفتر میدیوتیک افغانستان است.
برنامه های اینده
از برنامههای آینده نقیبه بارکزی ادامه راه خبرنگاری و کار رسانهیی است. همچنان سعی دارد با دریافت حمایت مالی فعالیتهای حقوق بشری خود را از هرات تا کابل گسترش دهد. دوست دارد اگر کوچکترین نقش را میتواند در تغییر جامعه داشته باشد انجام دهد.
خانم بارکزی به دلیل دریافت جایزه حقوق بشر “لاله” سفری به کشور هالند نیز خواهد داشت.