روز گذشته 13 اکتبر (21 میزان) برابر بود با روز جهانی کاهش بلایای طبیعی در افغانستان. سازمان ملل در سال 1989 فراخوانی برای رشد فرهنگ آگاهی از خطرات حوادث طبیعی در این روز داد.
پس از آن هر ساله از 13 اکتبر به عنوان روز جهانی کاهش بلایای طبیعی تجلیل می شود. این روز به سبب آگاهی دهی و آگاهی یافتن از حوادث طبیعی و جستجوی شیوه‌های مختلف برای مهار حوادث طبیعی یا کاهش اثرات فاجعه بار این حوادث اختصاص داده شده است.
افغانستان نیز از جمله کشورهایی است که سالانه میلیون‌ها نفر از حوادث طبیعی خسارت می‌بینید.
با توجه به جغرافیای کوهستانی کشور و زمین‌های هموار بسیار اکثر ولایات افغانستان با خطرات ناشی از حوادث طبیعی رو به رو هستند.
افغانستان و حوادث طبیعی
زلزله، سیلاب، برف‌کوچ، رانش زمین، آتش سوزی و خشکسالی از جمله حوادث طبیعی است که هر ساله در افغانستان اتفاق می‌افتد.
در سال 1393 در ولایت بدخشان رانش زمین باعث شد تا یک روستا به کلی از بین رفته و صدها نفر در این حادثه از بین بروند که جسد تعدادی زیادی از آن پیدا نشد.
در تازه‌ترین مورد، زلزله‌یی 5 ریشتری شهر کابل را به تاریخ 17 میزان لرزاند. مرکز این زلزله نیز در 202 کیلومتری عمق زمین در فاصله 43 کیلومتری ولسوالی جرم ولایت بدخشان بود.
افغانستان در مناطق شمال، مرکز و شمال شرق همیشه شاهد وقوع زلزله‌های خفیف و شدیدی بوده که گاهی از مردم قربانی نیز گرفته است.
در این بین سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها نیز از جمله حوادث و اتفاقات طبیعی است که سال گذشته باعث قربانی شدن و آوارگی تعداد زیادی مردم در ولایات مختلف شد.
اداره هواشناسی افغانستان هفته گذشته در مورد بارندگی شدید و سیلاب در ۹ ولایت کشور هشدار داده بود.
این اداره گفته که از تاریخ ۱۱ الی ۱۲ میزان، احتمال وقوع بارندگی نسبتا شدید و سیلاب در ولایت‌های نورستان، ننگرهار، کنر، لغمان، خوست و قسمت‌هایی از کاپیسا، کابل، پکتیا و لوگر پیش‌بینی شده است.
اکنون با فرا رسیدن فصل خزان، وزارت دولت در رسیدگی به حوادث طبیعی اعلام کرده است که دستکم 107 ولسوالی در بخش‌های مختلف نسبت به حوادث طبیعی در امان نیستند.
در نشست فوق‌العاده این وزارت که در پی بارش‌های اخیر بزرگزار شد، مقامات از 313 روستا که در معرض خطرات طبیعی قرار دارند یاد کردند.
کمبود بودجه
نجیب‌آقا فهیم وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث در این نشست گفته است که هزینه رسیدگی به مناطق و مردم آسیب پذیر بیشتر از 30 میلیون دالر است اما اکنون بودجه این وزارت به 26 میلیون دالر می‌رسد.
این وزارت با این که چالش‌های فراوانی دارد اما در این اواخر از پلان 5 ساله‌یی یادآور شده که در آن به بررسی وضعیت کشور و شناسایی مناطق و میزان جمعیت آسیب پذیر پرداخته می شود و تا با تقسیم وظایف از خطرات حوادث طبیعی بکاهد.
آقای فهیم در صحبت به خبرنامه گفت: “در کنار کمبود بودجه یکی از چالش‌های دیگری که می‌توان از آن یاد کرد، امنیت است. زیرا با وضعیت جنگی کشور به خطر حوادث طبیعی کمتر توجه صورت می‌گیرد و چندان جدی گرفته نمی‌شود و ما به عنوان یک اداره مسئول تعداد پرسونل محدود داریم که متناسب با سطح تهدید حوادث نمی‌باشد.”
با این حال اما به تازگی جاپان برای خانواده‌های آسیب دیده از جنگ و حوادث طبیعی 2 میلیون و 700 هزار دالر کمک کرده است.
یاشیاکی تاکاهاشی، شارزدافیر سفارت جاپان در افغانستان گفته است که “کمک ۲.۷ میلیون دالری، نیازهای ضروری شمار زیاد از افراد آسیب دیده را تامین خواهد کرد. با این کمک به ۱۸۰ هزار نفر در افغانستان رسیدهگی می‌شود. این کمک با همکاری برنامه‌ی غذایی جهان به آسیب دیده‌های رویدادهای طبیعی توزیع خواهد شد.”
همچنان وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی کشور گفت که تا کنون برای مقابله با رویدادهای طبیعی در زمستان پیشرو 24 میلیون دالر گردآوری کرده است.
خشکسالی سال گذشته و سیلاب‌های سال جاری
با توجه به فقر و سال‌ها جنگ در کشور سرمایه‌گذاری لازم در حوزه زیر بنا‌های کشور صورت نگرفته و حوادث طبیعی سال گذشته و امسال تلفات و خسارات زیادی برجا گذاشته است.
سال گذشته حدود 400 هزار نفر از ولایات به دلیل خشکسالی‌ها از مناطق و خانه‌های خود به بزرگ‌شهرها آمده و در اطراف شهرها اسکان داده شده‌اند.
بیشتر این خشکسالی‌ها در مناطق مانند بلخ، جوزجان، فاریاب، بادغیس، غور، هرات، زابل، ارزگان و قندهار بوده است.
همچنان در اثر سیلاب‌های فصلی از اواخر زمستان گذشته و اوایل بهار و تابستان امسال مناطق وسیعی در شمال شرق، شمال و مناطق مرکزی و برخی مناطق جنوبی و غرب کشور که می‌توان از فاریاب، فراه، قندهار، هرات، شیندند، غور، بغلان و امتداد دریای پنجشیر و بدخشان را یادآور شد، در معرض تهدید سیلاب‌های شدید قرار گرفته‌اند. به نقل از وزیر دولت در امور حوادث، خسارات جانی و مالی این سیلاب ها بیش از 100ها میلیون دالر می باشد. در این سیلاب‌ها 300 نفر جان خود را از دست داده، 400 نفر مجروح و 15 هزار مواشی تلف شده است و بیشتر از 18 هزار خانه و 100 مکتب به صورت کلی تخریب شده است.
با توجه به وضعیت آب و هوای فصل خزان، این وزارت پیش بینی می‌کند که برای فصل زمستان نیز چنین رویدادهایی قابل پیش‌بینی بوده که با برف کوچ، سیلاب‌های ناگهانی، لغزش زمین، انسداد راه‌های مواصلاتی همراه می باشد.
اما برای راه‌های مواصلاتی به خصوص مسیر سالنگ در دو طرف تونل، خانه‌هایی برای مسافرین در نظر گرفته شده که در صورت نیاز می‌توان از آن استفاده کنند.
آقای فهیم در ادامه گفت: “با این که احتمال وقوع سیلاب‌ها و بارش شدید در ماه‌های آینده پیش بینی می‌شود اما ما سعی کرده‌ایم با برنامه و پلان‌های جدید در حد امکان و در صورت وقوع حادثه به زودترین وقت کمک‌ها را به مردم آسیب پذیر برسانیم و با همکاری نهادهای دیگر تدابیر خود را در مقایسه با میزان آسیب پذیری منطقه داشته باشیم.”