داکتر حمدالله محب، مشاور امنیت‌ملی افغانستان، شام یک‌شنه، 9 جنوری، گفت‌وگوی ویژه‌ی با طلوع‌نیوز داشت. این گفت‌وگو پس از سخنان جنجال برانگیز سه ماه پیش آقای محب در رابطه به زلمی خلیل‌زاد در واشنگتن، اولین مصاحبه در نوع خود بود. او در این برنامه حول مسائل و پرسش‌های مهمی هم‌چون گفته‌هایش در مورد زلمی خلیل‌زاد، سیاست دولت در مورد جنگ و صلح، روابط متقابل پاکستان و طالبان، اصلاحات و تغییرات در نهادهای امنیتی و دفاعی و انتخابات صحبت نمود.
نگرانی‌های یک کشور
نخستین پرسش این برنامه درباره چرایی موضع‌گیری نسبتأ تند مشاور امنیت‌ملی افغانستان در واشنگتن در رابطه به تلاش‌های صلح زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده در پروسه صلح افغانستان، آغاز شد. آقای محب بار دیگر از گفته‌هایش در واشنگتن دفاع نموده، تصریح کرد: «امریکا یک متحد استراتیژیک ما است. در هجده سال پیش[أخیر] یک سرمایه‌گزاری گسترده را در افغانستان کرده‌اند. ولی مسئولیت من، به مردم افغانستان است. من مشاور امنیت‌ملی کشور خود هستم و منافع ملی برای ما بالاتر از همه‌چیز است. پروسه صلح، یک پروسه مغلق است. این یک تندی بود، شاید تندی‌های دیگری را هم ببینیم. من نگرانی‌های یک کشور را در آن‌جا مطرح کردم، نگرانی‌های که ما داشتیم. ما پیش از این نیز چندین ماه کار کرده بودیم و در پشت دروازه‌های بند[بسته] نیز نگرانی‌های خود را گفته بودیم.»
حمدالله محب در پاسخ به چیستی این نگرانی‌ها افزود: «صلح در این‌جا یک معنا و یک تعریف برای افغانستان دارد. تعریف‌اش این‌است که باید به ثبات بی انجامد و یک وضعیتی بیاید که ما دیگر از تهدید جنگ دور شویم. ما پیمان‌های صلح در افغانستان داشتیم، در سابق هم داشتیم، آنها به ثبات نیانجامیدند. ما می‌خواهیم یک پروسه‌ی باشد که در آخرش ما دیگر متضرر این جنگ نباشیم. من نگرانی‌های خود را گفتم. نگرانی‌های من این بود که صلح باید به ثبات در افغانستان بیانجامد و ما نمی‌خواهیم که دست‌آوردهای هجده‌سال اخیر را از دست بدهیم. ما می‌خواهیم که جمهوریت را نگاه[حفظ] کنیم، ما یک زندگی در افغانستان برای خود ساختیم و برای این زندگی، ما قربانی دادیم.
ما از یک معامله بد می‌ترسیدیم و فعلأ تا یک اندازه موضوع حل شده، فعلا ارتباط ما بهتر شده، روابط ما و شریک ساختن معلومات بهتر شده. هدف کلِ ما صلح است، ولی صلحی که به مردم افغانستان اطمینان داده نتواند و ما ترس این‌را داشته باشیم که خدای ناخواسته این صلح باز به یک جنگ داخلی مبدل می‌شود، مجبور هستیم که صدای خود را در آن مطرح [کنیم] و کردیم و بار دیگر نیز مطرح خواهیم کرد، اگر ضرورت (نیاز) این باشد.»
جنگ و صلح؛ مسئولیت دولت
داکتر محب نشست‌های برخی از سیاست‌مداران کشور با طالبان در مسکو را به نفع کشور ندانسته، افزود: « افغانستان و دولت افغانستان که نمایندگی از مردم افغانستان می‌کند باید در رأس هر پروسه‌ی باشد، چون قانون اساسی مسئولیت جنگ و صلح را [به دوش] دولت گذاشته. اگر ما در رأس [پروسه‌ی] نباشیم و کنترول نداشته باشیم، به‌حیث مهمان برای ما در یک جای اشتراک لازم نبوده. ما از آن [نشست مسکو] انتقاد نمودیم. ولی فکر نمی‌کنیم که برای فعلأ هیچ‌کدامی از این پروسه‌ها همان دوست‌آوردی که برای مردم افغانستان مطلوب است، داشته باشد.»
آقای محب در پاسخ به پرسش یکی از حاضرین در رابطه به طرح دولت افغانستان برای صلح، تأکید کرد: «دولت افغانستان برای صلح برنامه‌های داشته و همه شان‌را هم همراه مردم شریک ساخته[است]. اولین هدفی ما این بود که یک فضای بین‌المللی و منطقوی برای صلح ایجاد کنیم که ایجاد شد و امروز همگی در منطقه و دنیا می‌خواهد در افغانستان صلح بیاید. صلح ابعاد کلانی دارد که به کل‌شان ما کار می‌کنیم، به هر بُعدش ما کار می‌کنیم. می‌ماند این که طالب‌ها صلح میخواهند نمی‌خواهند؟ ما معقول‌ترین پیش‌نهاد را برای طالب‌ها نمودیم؛ بدون قید و شرط ما می‌توانیم بنشینیم در هرجایی که میخواهند و سرِ[روی] ابعاد صلح صحبت کنیم که طالب چه میخواهند و خواست شان چی است.»
نبودن خارجی‌ها تهدید نیست
مشاور امنیت‌ملی کشور به اتهامات طالبان مبنی بر اشغال کشور توسط نیروهای خارجی پاسخ داده، علاوه نمود: «می‌گویند افغانستان اشغال شده و خارجی‌ها از این‌جا برآیند [بیرون شوند]. امروز تهدید برای ما، نبودن نیروهای خارجی نیست. ما در همین یک‌ماه بیشترین عملیاتی که انجام دادیم، به‌شمول عملیاتی که دیروز انجام دادیم و ولسوالی‌ها را در غزنی می‌گرفتیم، هرکدام شان عملیاتی بود که خود ما انجام دادیم. در این یک‌ماه تقریبأ سه صد نیروی خود را که در شکنجه [و زندان] طالب بود، رها کردیم که کل‌اش عملیات خود ما بوده و هیچ خارجی‌ها در آن نبود. ما [ولسوالی] ده یک در غزنی را [بازپس] گرفتیم، او هم کل‌اش عملیات داخلی ما بود. در عید یکی از کلان‌ترین فاجعه[ها] را ما جلوش را گرفتیم. امکان این‌که هفت موتربمب را در کابل انفجار می‌داد و یا صدها واسکت انفجاری که آن‌هارا پولیس از زابل گرفتند. در کابل یک تن مواد انفجاریه را گرفتند.»
آقای محب در ادامه صحبت‌هایش به تهدید اقتصادی اشاره نموده، افزود: «برای ما تهدید، تهدید اقتصادی است. اگر کمک‌ها بند[ختم] شود آیا ما می‌توانیم که همین روند را دوام بدهیم؟»
پاکستان و طالبان
داکتر حمدالله محب در مورد رابطه طالبان با پاکستان و نگرانی‌های پاکستان توضیحاتی داده، ادامه داد: «بحث ما این بود که تا[زمانی]که سرِ[روی]تمویل کننده طالب صحبت نکنیم، جنگ در افغانستان خاتمه نمی‌یابد. ما باید بتوانیم همراه پاکستان مستقیمأ مذاکره کنیم. تا که ما نگرانی‌های پاکستان را مطرح نکنیم و به آن جواب نپیردازیم، هیچ امکان ندارد که این‌جا[درافغانستان]صلح بیاید.»
مشاور امنیت‌ملی در رابطه به چگونگی رابطه طالبان به پاکستان گفت: «در هجده سال بسیار صحبت سرِ[روی]این مسائل شده است. همگی به این ثبوت رسیده‌اند که بدون پاکستان، طالب یک روز هم نمی‌توانستند این جنگ را دوام دهند. ام‌سال طالبان درحال شکست است، سال آینده امکانات خود را از کجا می‌کنند؟ تا که این‌ها همان‌جاهای که برای‌شان محفوظ هستند، می‌توانند دوام بدهند، پول خود را پیدا کنند. کل‌شان برای مردم افغانستان آشکار است. گپ این‌است که آیا طالبان مستقل هست و می‌تواند تصمیم بگیرد؟ برای ما مهم است که در همین آجندای[تلاش‌های صلح] تمویل کننده طالب‌ها باید باشند، هرکسی‌که طالبان را تمویل می‌کنند.»
آقای محب در قسمت سیاست‌ها و رفتار پاکستان و نشانه‌ها مبنی بر تغییر در رفتار پاکستان تصریح کرد: «ما کوشش خود را هیچ‌وقت متوقف نکرده بودیم، هروقت کوشش ازاین‌را کردیم که روابط را بهتر بسازیم، و شرایط این‌را مساعد بسازیم تا بتوانیم روابطی بهترِ حسنه دوطرفه، خوب‌تر باشد. فعلا فکر می‌کنیم همان‌فضای درست مساعد است، چون حکومت نوِ پاکستان، نظامی و ملکی‌شان، به یک دید است (یک موضع). دوم این‌که آنها خودشان زیرفشار اقتصادی هستند. فشارهای که در این دوسال أخیر سرشان وارد شده، باعث این شده که به فکرم، پاکستان آماده تغیر پالیسی خود هست.»
اصلاحات
مشاور امنیت‌ملی در جواب به انتقادها از تغیر و تبدیل در نهادهای امنیتی دفاع نموده و آن‌را مثبت و سازنده ارزیابی نموده، تأکید کرد: «دو نوع اصلاحات را می‌توان آورد؛ یکی اصلاحاتی هست که تأثیرش سرِ (روی) میدان جنگ نباشد و یکی اصلاحاتی هست که مستقیمأ سرِ روند جنگ تأثیر مستقیم دارد. ما کوشش کردیم که تمرکز سرِ[روی] آن اصلاحاتی باشد که وضعیت جنگی را تغییر بدهد. و این کار انجام هم شده. کارهای که در این سه‌ماه شما شاهدش هستنید، کل‌اش در نتیجه همین کارها[اصلاحات]است. من [زمانی]که کارخود را شروع کردم، مشوره همکاران بین‌المللی ما این بود که وزارت داخله را باید از صفر آغاز کنیم. امروز یکی از بهترین وزارت‌های ما، وزارت داخله است.»
آقای محب خوش‌بینی خویش را از اصلاحات و تغیرات اظهار نموده، اضافه کرد:« امروز ظرفیت هم بهتر شده. هر روز ظرفیت در افغانستان بهترشده می‌رود. در نیروهای امنیتی ما، تعدادی[از]افسرهای که تربیه[آموزش] در خارج و داخل کشور دیده، امروز در رأس تصمیم‌گیری آمده‌اند. آنها می‌فهمند که با این جنگ چه[گونه]برخورد کنند.»
کمرطالبان می‌شکند
داکتر حمدالله محب، مشاور امنیت‌ملی، من‌حیث بلند مرتبه‌ترین مقام امنیتی دربخشی دیگری از سخنانش از شکست بن‌بست در میدان جنگ صحبت نمود. وی با صراحت و اطمینان، مژده‌ی شکسته‌شدن کمر طالبان را در آینده‌ی نه چندان دور داده، خاطرنشان نمود: «بن‌بست شکسته شده. به فکر من، اگر ماه چهار ماه دیگر همین وضعیت را دوام داده بتوانیم؛ بن‌بست چه که به فکرم، کمرطالبان می‌شکند.»
آقای محب در رابطه به تأثیر گفت‌وگوهای صلح بالای نیروهای امنیتی و دفاعی کشور نیز توضیحاتی ارائه نموده، افزود: «یکی از وجوهاتی که من انتقاد داشتم نیز همین بود. وقتی دولت افغانستان و من، بحیث مشاور امنیت‌ملی افغانستان، نتوانم به نیروهای امنیتی خود تشریح بدهم که چه وضعیت است، و آنها را روان می‌کنیم به میدان جنگ و آنها احساس این‌را می‌کنند که در پشت سر صحنه کدام معامله روان است. فکر کننید! که به کدام روحیه آنها می‌توانند جنگ را دوام بدهند؟ امروز وضعیت ما بهتر است، چون روحیه نیروی امنیتی ما بسیاربهتر است.»
رئیس جمهور آماده کار با نامزدها
مشاور امنیت‌ملی در پاسخ به برخی از نگرانی‌های نامزدهای ریاست جمهوری در مورد استفاده از امکانات دولتی در جهت اهداف انتخاباتی توسط رئیس جمهور و رئیس اجرائیه گفت: «به فکرم خوب خواهد بود که تمام کاندیدان با رئیس صاحب جمهور و رئیس صاحب اجرائیه بنشینند و سرِ[روی] یک طرحی‌که کدام کارها هستند که می‌توانند از آن جلوگیری[شوند] در همین وقتی چهارماه، که کمپاین تلقی نشوند. یک پیش‌نهاد است که به‌حیث حکومت هم سریش[رویش] فکرکرده روان هستیم.»
آقای محب تأیید نمود که رئیس جمهور آماده است با نامزدهای ریاست جمهوری روی یک طرزالعملی کار کند که رقابت مثبت بوجود بیاید، که نه تنها مسئولیت‌های حکومت که مسئولیت کاندیدها نیز در آن مطرح شوند.
انتخابات
داکتر محب در فرجامین دقایق برنامه، به نگرانی‌ها و پرسش‌ها در مورد چگونگی انتخابات آینده ریاست جمهوری پرداخته، علاوه کرد:« کوشش ما به‌حیث شورای امنیت و ارگان‌های امنیتی با همکاری کمیسون انتخابات،[این‌است که]انتخاباتی به‌راه بیاندازیم که مشکلات امنیتی نداشته باشد، مشکلات لوژیستیکی که ازطرف ما حل شده می‌تواند، آن‌هارا برای‌شان حل بکنیم. ولی جمع کردن موضوع سیاسی، یکی از موضوعاتی هستند که باید کاندیدها خودشان هم به این بپردازند. ما باید یک انتخابات خوب و شفاف به‌راه پردازیم[بیاندازیم]. این مسئولیت، تنها مسئولیت دولت نیست؛ [مسئولیت]همه کاندیدها هستند که باید این کار را انجام بدهند. و به این‌کار همراه کمیسون[انتخابات]همکاری کنیم.»
افزودن دیدگاه