صدسالگی موزیم ملی افغانستان؛ 5 نکته خواندنی که در باره این نهاد مهم بدانیم

توسطفروزان نظری

خرداد ۵, ۱۳۹۸ به روز رسانی : اسفند ۸, ۱۴۰۲ ,

موزیم ملی افغانستان صد ساله شده است. این موزیم که در جنوب غرب کابل موقعیت دارد، در اوایل به نام عجایب خانه یاد می‌شد. اما این موزیم همانند تاریخ افغانستان فراز و فرود خود را داشته است. از تجربه نظام های شاهی و رژیم های کمونیستی تا زمان جنگ های داخلی.

موزیمی که هنوز با کمبودها روبرو است

با آن که صد سال از عمر موزیم ملی افغانستان می‌گذرد، هنوز مسولان آن از کاستی های این موزیم سخن می گویند.

نبود مکان مناسب یکی از بزرگترین کمبودی های موزیم ملی است که فضای کافی برای نمایش آثار در آن وجود ندارد. از دیگر مشکلات موزیم ملی، نبود تخصص و تجهیزات و نبود بودجه کافی برای ترمیم آثار تاریخی می باشد.

فهیم رحیمی رییس موزیم ملی افغانستان در مصاحبه ای با خبرنامه گفت که: “برای ترمیم آثار تاریخی ما به مواد کیمیایی ضرورت داریم که برای تهیه این مواد کیمیاوی به دو مشکل روبرو هستیم. اول این که بودجه برای خریداری این مواد نداریم و دوم این که این مواد کیمیاوی در داخل کشور پیدا نمی‌شود و باید از خارج از کشور تهیه شود. و همچنان برای اشخاصی که در کشف آثار باستانی با ما کمک می کند نمی توانیم به آنها معاش بدهیم و بودجه کافی نداریم.”

 صد سال از عمر موزیم ملی افغانستان می‌گذرد، هنوز مسولان آن از کاستی های این موزیم سخن می گویند
صد سال از عمر موزیم ملی افغانستان می‌گذرد، هنوز مسولان آن از کاستی های این موزیم سخن می گویند

عجایب خانه

موزیم ملی افغانستان در سال 1297 در باغ بالای کابل تاسیس شد.

در زمان تاسیس موزیم ملی به نام “عجایب خانه” یاد می‌شد که تنها بعضی از آثار تایخی مانند قرآن های خطی، صنایع دستی، آثار برجای مانده از جنگ های دوران استقلال و بعضی کتاب های کمیاب در آن نگهداری می شد.

موزیم ملی افغانستان در سال 1303 به قصر کوتی باغچه ارگ کابل انتقال کرد و توسط امان الله خان به طور رسمی افتتاح شد. اشخاصی که در آن مراسم حضور داشتند آثار تاریخی و اشیا کمیاب را اهدا کردند.

گزارش شده که در سال 1931 به دلیل نبود فضای کافی به تعمیر کنونی واقع در دارالامان انتقال یافت.

آثار موزیم ملی 

آثار موزیم ملی شامل جسته کاری های سنگی بودایی، عاج های متاثر از هنر هندی، آثار سنگی متعلق به ماقبل تاریخ، برنزهای متاثر از هنر روم، مسکوکات دوره های مختلف، مجسمه ها و بعضی از آثار تاریخی از دوران صدر اسلام، قرآن کوفی به خط عثمان بن عفان خلیفه سوم اسلام، آیاتی از قرآن به خط امام حسن، قرآن به خط کوفی که در سال 1334 در شهر غلغله کشف شده بود، می باشد.

در موزیم ملی افغانستان آثار خطی شاعران بزرگ زبان دری نیز وجود دارد. از آن جمله می توان به هفت اورنگ عبدالرحمان جامی، هفت پیکر نظامی گنجوی، هشت بهشت و لیلی و مجنون امیر خسرو دهلوی اشاره کرد. همه این آثار شاعران در سال 899 هجری کتابت و تذهیب شده است.

 موزیم ملی افغانستان در سال 1303 به قصر کوتی باغچه ارگ کابل انتقال کرد و توسط امان الله خان به طور رسمی افتتاح شد
موزیم ملی افغانستان در سال 1303 به قصر کوتی باغچه ارگ کابل انتقال کرد و توسط امان الله خان به طور رسمی افتتاح شد

از دیگر آثار هنری موزیم ملی افغانستان، مینیاتوری استاد کمال الدین بهزاد می باشد. موزیم ملی از زمان تاسیس تا سال 1992 از صد هزار آثار تاریخی افغانستان حفاظت می‌کرد که این مجموعه ها شامل حوزه های و دوره های مختلف بود. از آن جمله می توان به حوزه های سرخ کوتل، ای خانم، بگرام، کاپیسا، هده، مندیگک، طلا تپه شبرغان شورتوغی، فندقستان، بامیان، حوزهء باختر، شترک، پایتاوه، دلبر جین تپه تپهء فلول، تپه خزانه، تپه مرنجان، هزار سم سمنگان و برخی حوزات دیگر اشاره کرد که این مجموعه ها از دوره های مختلف قبل تاریخ تا قرن بیستم می باشد.

از آثار دیگر موزیم ملی که موتر شاه امان الله خان که هشتاد سال قدمت دارد. این موتر اخیرا به موزیم ملی سپرده شده است. یک مجسمه بودا که دو هزا سال قدمت دارد نیز اخیرا به این موزیم تعلق گرفته است.

نابودی آثار موزیم ملی

موزیم ملی با کودتای هفت ثور سال 1357 و تجاوز شوروی به افغانستان، به تعمیر محمد نعیم خان در مرکز شهر انتقال یافته بود. گزارش شده که بر اثر انتقال آثار باستانی، بعضی ها تخریب شده و دوباره در زمان دکتر نجیب الله موزیم ملی به دارالامان انتقال یافت.

با شروع شدن جنگ های داخلی در افغانستان، از موزیم ملی به عنوان یک سنگر استفاده می‌شد که در این دوره 70 درصد آثار موزیم تخریب شده و یا به غارت رفته است.

گزارش شده که با روی کار آمدن حکومت طالبان، بیشتر از 2500 آثار باقی مانده که مجسمه های انسان و حیوان بود شکستانده شده بود.

بازسازی موزیم ملی

پس از آغاز روند پسا طالبان، موزیم ملی در سال 2004 بازسازی و آغاز به کار کرد. برخی از آثار تاریخی که به سرقت رفته بود دوباره بازگردانده شده و اکنون موزیم ملی به عنوان جایگاهی که بخشی از تاریخ طولانی افغانستان را در خود جای داده، برای بازدیدکنندگان در کابل باز می باشد.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد آرا: 1

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *