در تازهترین تحولات انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، سندی به دست رسانهها رسیده که کمیسیون انتخابات تصمیم دارد تا در انتخابات ریاست جمهوری آینده، در روند رای گیری از دستگاه بایومتریک استفاده نشود. این سند نشان می دهد که اعضای کمیسیون مستقل انتخابات فیصله کرده اند تعدیل در بند دوم ماده ۱۹ قانون انتخابات که در آن استفاده از تکنالوژی در روز انتخابات مطرح است، قابل تطبیق نمیباشد و فهرست قبلی رای دهندگان انتخابات پارلمانی، پس از اصلاحات مورد تایید می باشد.
اهمیت موضوع: موضوع انتخابات ریاست جمهوری افغانستان یکی از مهمترین مواردی است که در این روزها مورد بحث قرار میگیرد. با این که یکی از موضوعات مهم این روزهای افغانستان مصالحه است اما انتخابات یکی از مسائلی است که تعدادی از مسئولین کشور تاثیر برگزاری آن را بر روند صلح پررنگ و مهم میداند.
پیشنیه موضوع: نتایج انتخابات پارلمانی سال گذشته خورشیدی با معرفی نمایندگان کابل پایان یافت. نتایج نهایی انتخابات پارلمانی به صورت تدریجی در هفت ماه به پایان رسید است. محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در مراسم تحلیف مجلس نمایندگان گفته بود که حکومت در انتخابات پارلمانی بیطرفی خود را حفظ کرد اما مشکلات به دلیل بیکفایتی دو کمیسیون انتخاباتی به میان آمد است.
با وجود اختلافات فراوان در بین اعضای کمیسیونهای انتخابات و شکایات انتخاباتی، ریاست جمهوری کشور اعضای این دو کمیسیون را برکنار و افراد جدیدی را در این بخش روی کار آورد تا انتخابات ریاست جمهوری که تا برگزاری آن 5 ماه زمان باقی مانده است به صورت شفافتر برگزار شود.
این در حالی است که انتخابات ریاست جمهوری نیز با سه مرحله تغییر تاریخ برگزاری آن، در 28 میزان سال جاری برگزار خواهد شد. پیش از این الیس ویلز، معاون وزیر خارجه امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی هفته گذشته در دیدار با رهبران حکومت و وحدت ملی و اعضای کمیسیونهای انتخاباتی روی برگزاری انتخابات به موقع، شفاف و با اعتبار تأکید کرده است. این تحولات نشان می دهد که نگرانی های جدی پیرامون شفافیت انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد و در عین حال جامعه جهانی همانند حکومت افغانستان بر برگزاری به موقع این انتخابات تاکید می کنند.
وضعیت موجود: کمیسیون انتخابات در کنار اعلام نتایج انتخابات پارلمانی ولایات و مرکز همچنان آمادگی برای انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات پارلمانی غزنی و شوراهای ولایتی را نیز برعهده دارد.
عبدالعزیز ابراهیمی یکی از سخنگویان کمیسیون انتخابات در گفتگو با خبرنامه گفت: “کمیسیون با این که قرار بود 26 ثور سال جاری ثبتنامهای تقویتی برای شهروندانی که تازه به سن قانونی رای دهی رسیدهاند و باقی شهروندان که از سیستم ثبت نام باقی مانده بودند را شروع نماید، اما در 18 جوزا این روند شروع شده و تا 15 روز ادامه خواهد داشت. از سوی نیز طرح بودجه به وزارت مالیه تحویل داده شده که مورد قبول بوده و از 132 میلیون دالر برای بودجه انتخابات، تا کنون 20 درصد آن پرداخت شده است.”
در همین حال زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور مصالحه نیز امروز شنبه (۲۸ثور) در صفحه توییترش نگاشته است که همزمان با پیشبرد گفتوگوهای صلح، برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قابل اعتماد نیز باید برنامهریزی شود. آقای خلیلزاد گفته است صلحی که منجر به یافتن یک راه حل سیاسی برای پایان جنگ و حل معضل افغانستان شود، اولویت امریکا است.
نکته پایانی: تحولات موجود در راستای برگزاری انتخابات در حالی اتفاق می افتد که پس از ایجاد تغییرات در کمیسیون انتخابات هنوز هم مشکلات و اختلافات زیادی باقی مانده که توجه بسیاری از شهروندان را به خود جلب کرده است. لغو استفاده سیستم بایومتریک در انتخابات از سوی عدهیی از مسئولین و مردم رعایت نکردن قانونی است که به اساس آنان تکنالوژی باید مورد استفاده باشد.
محمد یوسف رشید، رئیس فیفا در گفتگو به خبرنامه در باره این موضوع گفت که: “لغو سیستم بایومتریک خود رعایت نکردن قانون انتخابات است که در آن به صورت واضح ذکر شده است که باید از تکنالوژی استفاده شود.”
اما سخنگوی کمیسیون عدم استفاده از سیستم بایومتریک را کمبود زمان، نرسیدن دستگاههای مورد نیاز، زمان کم برای آموزش کارکنان و بودجه عنوان کرده است.
به گفته عدهیی از ناظرین انتخابات عامل ضعف کمیسیون انتخابات ناهماهنگی این کمیسیون با دیگر نهادهای مربوط میباشد و حکومت نیز از آنان هیچ پرسشی ندارد. رئیس فیفا در این زمینه گفت که :”ضعف و ناتوانی اعضای کمیسیون باعث شده است تا در شروع ثبتنامهای تقویتی نیز تغییر ایجاد شود، همچنان در این کمیسیون پستهای کلیدی بسیاری خالی مانده است و جامعه جهانی نیز هنوز از تمویل خود تعهد بارز و روشنی ارائه نکردهاند که از سوی کدام نهاد و به چه میزان همکاری در انتخابات صورت خواهد گرد.”
ناظرین انتخابات حضور احزاب و نهادهای ناظر را نیز در حاشیه دانسته و گفتهاند که از آنان هیچ مشورهیی صورت نمیگیرد.
با توجه به این چالش ها، زمینه سازی برای یک انتخابات شفاف ریاست جمهوری، شوراهای ولسوالی ها و انتخابات پارلمانی غزنی که مورد پذیرش جامعه بین المللی و مردم افغانستان باشد، در زمان تعیین شده آن بعید به نظر می رسد. اما با همه این مسائل، کمیسیون انتخابات می گوید که در هماهنگی با حکومت افغانستان مصمم است تا انتخابات را دایر نماید.