پس از حدود 24 سال زندگی و تلاش برای تحصیل و سفر آموزشی به اروپا و آسیا، هنوز دیده شکیب اعظمی دلهره سنگینی برای آغاز برنامه اجتماعی داشت که شایق راه اندازی و پیشبرد آن بود. او ترس و بیم از آغاز و ادامه آن برنامه را داشت. ظاهرا چالش اصلی به جامعه پذیری خانم اعظمی در طول دو دهه زندگی اجتماعی در افغانستان بر می گشت؛ این امر سبب شده بود که او نتواند با همه تحصیلات و تیزهوشی اش، به صورت جدی وارد اجتماع شود و برای تغییر اجتماعی، دست کم در محیط زندگی و ولایت خود اقدام کند.
آن برنامه که خانم اعظمی در ادامه آن مانده بود، تحت عنوان “دعوت به مهربانی” راه اندازی شده بود. خانم اعظمی و شماری از دوستانش در سال 2015 وقتی “دعوت به مهربانی” را برای آغاز یک تغییر اجتماعی در بدخشان شروع کردند، نمی دانستند چگونه آن را ادامه دهند و به نتایج بعدی و نهایی که مشتاقش بودند، برسند.
دیده شکیب اعظمی اما می گوید زندگی اش دو سال بعد از راه اندازی آن برنامه به صورت جدی دگرگون شد و او مسیر جدیدی را برایش پیدا کرد؛ این مسیر در آشنایی او با برنامه به نام پروموت شکل گرفت. خانم اعظمی می گوید که دو سال کار در زیرمجموعه پرموت و حوزه زنان، دیگر ترس او را از اجتماع و جامعه از بین برده و دلهره برای بلندپروازی های او برجای نگذاشته است. او به لحاظ شخصیتی توانسته اعتماد به نفس لازم را برای رهبری و ایجاد تغییر اجتماعی به دست آورد. او می گوید که “حالا ایمان دارم که می توانم کاری را که شروع می کنم، ادامه دهم.”
تازه ترین ابتکار
خانم اعظمی از یک خانواده متوسط به بالا در بدخشان می آید. با این حال، او اکثر از حدود سه دهه عمر خود را در این ولایت سپری کرده است. با توجه به تغییر شخصیتی و دیدگاه اش نسبت به جامعه و زنان، پس از اشتراک در برنامه مشارکت سیاسی زنان پروموت، تازه ترین ابتکار خانم اعظمی در حوزه مصالحه رقم خورده است.
او اکنون برنامه‌هایی برای دادخواهی و آگاهی دهی زنان در مورد روند صلح دارد؛ برنامه های که در قالب آن می خواهد تصویر بزرگ مصالحه، صلح از دیدگاه طالبان و نگاه حکومت افغانستان به صلح را، برای شهروندان بدخشانی به صورت روشن تر ارائه نماید.
خانم اعظمی می خواهد برنامه دادخواهی و آگاهی دهی برای زنان را در سراسر ولایت بدخشان اجرا کند. او اما اکنون تنها نیست. خانم اعظمی علاوه بر این که حمایت برنامه پروموت را دارد، به شبکه بزرگی از رهبران در حال ظهور و جوان افغان -که از طریق برنامه پروموت نزج گرفته، رشد یافته و تبدیل به عناصر تغییر آفرین شده – در سراسر افغانستان دسترسی دارد؛ رهبرانی که اکثرا همانند او در آوان جوانی قرار داشته و دارای گام های اولیه اما مثبتی، برای رهبری در میان نسل جوان افغان است.
دیده اعظمی می گوید که “خوشبختانه پروموت هم در مورد این کار با ما همکاری دارد. من با یک تعداد دوستان و همکاران برنامه پروموت در همین بخش دادخواهی‌هایی داریم و برنامه من در همین آینده نزدیک بیان پروسه صلح و نقش زنان در پروسه صلح در اجتماع مردمی است.”
راه طولانی
دیده شکیب اعظمی مقطع آموزش های عالی خود را در سطح فوق لیسانس در رشته آموزش و پرورش در دانشگاه کارلستاد سویدن به پایان رسانیده است. او جزء از نخبگان دانش آموزی در زمان خود بوده است. در شانزده سالگی در سال 1390، مکتب را به پایان رسانده و در آزمون کانکور در دانشگاه کابل راه می یابد. اما به این دلیل که زیر هیجده سال بوده، خانواده اش او را دوباره به بدخشان تبدیل می کند و در آن جا در رشته ادبیات درس می خواند.
در عین حال، دیده اعظمی برای مدت چهارماه در مالزیا نیز در سال 2012 کورس های آموزشی روش تدریس را سپری می کند. او همچنان سیر علمی را در سال 2017 به سریلانکا داشت که هدف آن آگاهی در مورد این کشور بوده که چطور توانسته‌اند به جنگ در کشور خود پایان دهند. خانم اعظمی از خانواده متوسط به بالا می آید. پدرش بازرگان است و مادرش نیز در خانه مصروف می باشد.
او همانند بسیاری از افغان ها، طعم تلخ مهاجرت را نیز چشیده است. اما اکثر عمر خود را در بدخشان سپری کرده و اکنون نیز در این ولایت مشغول می باشد. خانم اعظمی با آن که از یک خانواده نسبتا متفاوت افغان می آید، اما به دلایل متعدد اجتماعی از جمله فضای بسته برای دختران و زنان، ظرفیت بزرگی برای رهبری در وجودش احساس نمی کرد. حالا اما می گوید که پس از حضور و آموزش در برنامه مشارکت سیاسی، زندگی برایش تغییر کرده و چشم انداز بزرگتری را در آینده مسیر خود در افغانستان می بیند.
برنامه مشارکت سیاسی و برآیند رهبران نوظهور جامعه مدنی
بخش بزرگ تحول زندگی خانم اعظمی دو سال قبل زمانی رقم خورد که او آشنایی جدی با پروموت برنامه ای برای ظرفیت سازی زنان آشنا شد. او در سال 2018 در حوزه مشارکت سیاسی زنان شرکت کرد. در این بخش او با شیوه های توانمندسازی زنان و مشارکت آنان در فعالیت های سیاسی کار کرد.
بر اساس گزارش های مسولان این برنامه، پروموت توانسته در طول چهار سال برای بیش از 18 هزار زن در حوزه رهبری زنان ظرفیت سازی نماید و خانم اعظمی نیز در زمره یکی از این زنان در حوزه مشارکت سیاسی و رهبری محسوب می شود.
توانایی های که او از طریق شرکت در این برنامه و آموزش های آن دارد، خانم اعظمی را قادر ساخته تا در انتخابات پارلمانی در حوزه بدخشان بتواند آغاز کننده کار جالب و جدی برای زنان باشد؛ امری که نمایانگر ویژگی های رهبری او برای آینده از این حوزه می باشد.
ابتکار کوچک اما پیامدهای بزرگ
آموزش ها و فعالیت‌ها در حوزه مشارکت سیاسی زنان در برنامه پروموت نه تنها به افزایش آگاهی و بینش متفاوت خانم اعظمی کمک کرده بلکه به گفته او، باعث شده تا ابتکار کوچک اما در سهم خود مهمی را برای زنان در یکی از مقاطع مهم سیاسی، سال گذشته انجام دهد.
خانم اعظمی می گوید که در انتخابات پارلمانی توانست در بدخشان برای مشارکت زنان در حد و اندازه خود سهم بارزی داشته باشد. او به خبرنامه گفت که: “از وقتی که در جریان کارهای پروموت هستم یکی از اهداف ما این بود که در انتخابات پارلمانی سهم زنان هم به عنوان رای دهنده و کاندیدا زیاد باشد و یکی از کارهای کوچکی که انجام دادم این بود که برای زنان در مورد رای دادن در انتخابات معلومات دادم، در صورتی که بسیاری از خانم‌ها به این باور بودند که ما را چی به انتخابات؟ همچنین به این باور بودند که مردم در انتخابات پارلمان قبل از قبل انتخاب می شوند و ضرورت به رای ما نیست، یا خیلی از حرف‌های دیگری که از زنان در ولایت و ناحیه خودم شنیدم، دلایلی بود که آنان دل‌شان نمی‌خواست به پای صندوق‌های رای بیایند، ولی ما با دوره‌های آموزشی پروموت دریافتم که باید آنان را با دلایلی منطقی قانع کرد تا وارد عمل شوند.”
یکی از مشکلاتی که در دوره‌های برچسب زنی تذکره‌ها در بسیاری از ولایات دیده شده بود، نداشتن تذکره تابعیت برای بسیاری از مردان و زنان خانواده‌ها بود. این مشکل در بدخشان نیز وجود داشت. دیده شکیب اعظمی با فراهم آوری قناعت زنان برای سهم‌گیری در رای دهی، باید مشکل نداشتن تذکره آنان را نیز حل می‌کرد.
او برای این کار با اداره ثبت احوال نفوس ولایت بدخشان وارد تعامل شد. او فکر کرده بود که شاید حدود 50 زن در حوزه مورد نظرش، نیاز به تذکره داشته باشند. اما در یک روز تقریبا 100 زن تذکره دریافت کرده و در یکی از مراکز رای دهی موفق به زدن برچسب رای در تذکره‌های خود شدند.
خانم اعظمی می گوید که این کار کوچکی بود که او را واداشت تا به پیامدهای بزرگ آن که مشارکت زنان هم ولایتی اش در انتخابات پارلمانی باشد، پی ببرد. همین امر باعث شد تا او گام های دیگری را نیز بردارد. این بار او عزم کرده تا در دوردست های بدخشان برای صلح آگاهی دهی کند و در مسیر بزرگ صلح سازی افغانستان سهم خود را به عنوان دانش آموخته و عضو از شبکه دختران با ویژگی های رهبری در سراسر افغانستان، ایفا نماید.
به نظر می رسد داستان الهام بخش زندگی دیده شکیب اعظمی جزء از داستان های متفاوتی است که در جامعه جوان افغانستان در حال شکل گیری است. این داستان ها به تنهایی و در سطح خانه شکل نگرفته بلکه بخشی عظیم آن نتایج و برآیند برنامه های است که در طول نزدیک به دو دهه گذشته، برای ظرفیت سازی و تغییر نسلی و اجتماعی افغانستان اجرا شده است؛ برنامه های که شاید نام کمتری از آن ها شنیده باشد، اما دستاوردهای آن به بزرگی حضور نسل جدیدی از شهروندان افغان با ایده ها و اندیشه های بزرگ برای افغانستان می باشد.
افزودن دیدگاه