نشست دو روزه بینالافغانی مسکو درباره صلح افغانستان، روز گذشته(چهارشنبه، ۱۷ دلو) با صدور قطعنامهای به کار خود پایان داده است. تمام طرفهای اشتراککننده در این نشست، بر خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان و در عین حال اصلاحات لازم، حفظ و تقویت نهادهای بنیادی، دفاعی و سایر نهادهای ملی این کشور تأکید کردهاند. همچنین در مورد نقش زنان در پرتو موازین اسلامی اطمینان داده شده، اما هیچ اشارهای به قانون اساسی افغانستان نشده است.
در این قطعنامه توافق شده که جلسه بعدی نشست بینالافغانی در زودترین فرصت ممکن در دوحه، پایتخت قطر دایر گردد.
پیش از این عباس استانکزی، رئیس پیشین دفتر سیاسی طالبان در قطر گفته بود که با حکومت افغانستان گفتوگو نمیکنند، اما با مردم افغانستان مثل سیاسیون، احزاب سیاسی، بزرگان مذهبی و قومی گفتوگو میکنند.
در این نشست که به مدت دو روز(سهشنبه و چهارشنبه ـ ۱۶ و ۱۷ دلو) در مسکو برگزار شد، دهها تن از چهرههای مطرح سیاسی افغانستان و همچنین یک هیأت ده نفری از طالبان حضور داشتند. وزارت خارجه روسیه گفته که این نشست توسط شورای افغان های مقیم این کشور هماهنگ شده و در آن، هیچ نماینده کشورهای خارجی حضور نداشته است. رهبری هیأت سیاسیون افغانستان را حامد کرزی، رییسجمهور پیشین این کشور و از طالبان را عباس استانکزی، رییس پیشین دفتر سیاسی طالبان در قطر به عهده داشت.
تفاهمنامه تیم انتخاباتی حنیف اتمر و طالبان
اما این نشست با واکنشهای مختلفی از سوی نهادها و دولت افغانستان روبهرو شده است.
ریاست جمهوری افغانستان گفته است که قطعنامه نشست مسکو تفاهمنامه تیم انتخاباتی حنیف اتمر و طالبان است. شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان گفته است که قطعنامه نشست بینالافغانی مسکو، تفاهمنامه تیم انتخاباتی حنیف اتمر و طالبان است و امیدوار است آنچه پشت درهای بسته به توافق برسد، اعلامی و غیراعلامی برای مردم افغانستان نشر شود.
این در حالی است که هارون چخانسوری، سخنگوی رییسجمهور افغانستان در واکنش به قطعنامه پایانی نشست بینالافغانی مسکو با حضور سیاسیون این کشور و هیأت طالبان، میگوید که اعلامیه این نشست نتیجه اجرایی در مورد صلح ندارد.
چخانسوری در صفحه توییترش نوشته است: “جلسه برخی از سیاسون افغان با طالبان که به دعوت فدراتیف روسیه در شهر مسکو برگزار گردید، مذاکرات صلح نه، بلکه یک بحث سیاسی و علمی در رابطه به صلح بود. آنچه در پایان این نشست به نشر رسید خلاصه بحثهای دو روزه جلسه متذکره میباشد و نتیجه اجرایی در مورد صلح افغانستان ندارد”.
کمپاین انتخاباتی
اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان در مورد نشست بینالافغانی مسکو گفته است که سیاسیون افغان از نشست مسکو به عنوان یک کمپاین استفاده کردهاند.
عبدالشکور سالنگی، پژوهشگر روابط بینالملل در این مورد به خبرنامه گفت: “از صلح افغانستان هر کسی به عنوان یک وسیله کمپاینی استفاده کرده است، حتی رئیسجمهور هم از این ترفند استفاده میکند و میخواهد تبلیغی داشته باشد مبنی بر اینکه مشتاق آمدن صلح به کشور هستند و میخواهند صلح پایدار ایجاد شود و مردم به آنان رأی بدهند یا حداقل طالب بیشتر به آن جناح نزدیک شود.”
استقبال دو پهلوی شورای عالی صلح
در واکنشی دیگر به نشست مسکو، شورای عالی صلح افغانستان گفته است که بحثها و قطعهنامه نشست غیررسمی شهر مسکو را به دقت مطالعه مینماید و نقاطی که به خیر ملت افغانستان و منافع ملی این کشور مطابقت داشته باشد را در اجراآت خود در نظر خواهد گرفت.
این شورا امروز پنج شنبه (۱۸دلو) در یک اعلامیه گفته است، به مثابه نهاد محوری و بسترساز پروسه صلح افغانستان، تحولات اخیر در این پروسه و برنامههایی که برای زمینهسازی و اعتمادسازی گفتگوهای مستقیم و رو در رو میان دولت افغانستان و تحریک طالبان انجام میگردد را دوامدار تحت بررسی و نظارت دارد.
شورای عالی صلح ضمن اعلام حمایت از هر نوع اقدام هماهنگ و ممد در پروسه صلح، خاطرنشان کرده که هر نوع حرکت و ابتکار که به پروسه صلح و وفاق ملی ضرر برساند، جدا مردود میشمارد و از همکاری با آن اجتناب میورزد.
این شورا با بیان اینکه حضور نیروهای خارجی بر اساس یک ضرورت در افغانستان میباشد، تأکید کرده که تصمیم در مورد خروج این نیروها، پس از رفع تهدیدها توسط گروههای تروریستی بر مردم افغانستان و پیشرفت در روند صلح پایدار با تحریک طالبان، اتخاذ خواهد شد.
به ضرر صلح
اما برخی آگاهان سیاسی و پژوهشگران روابط بینالملل، نشست مسکو را نه تنها مثبت و اثربخش در روند صلح نمیدانند، بلکه فکر میکنند این نشست به ضرر صلح نیز خواهد بود.
عبدالشکور سالنگی، پژوهشگر روابط بینالملل در ادامه صحبتهای خود با خبرنامه خاطرنشان کرد: “نتیجه این گفتگوها به صورت مستقیم بر روند صلح تاثیر ندارد، بلکه این نشستها فقط به دلیل قدر و شأن دادن به طالبان است تا آنان را بیشتر جسور نمایند.”
به باور وی، این افراد که جز منتقدین سرسخت حکومت به حساب میروند، با حضور در نشست مسکو، به صورت واضح گفتند که هیچ پایبندی به کشور نداشته و هر اتفاقی که بر سر حکومت بیاید، برایشان مهم نیست؛ حتی به این فکر هستند تا با از بین رفتن این ساختار، به چیزهای که میخواهند دست پیدا کنند.
سالنگی افزود: حضور سیاسیون در نشست مسکو بدون این که تصور شود که برای صلحخواهی رفتهاند، امتیازی به طالبان داده و بیشتر برای عقدهگشایی در مقابل دولت و ایجاد یک جبهه در مقابل دولت و حکومت بوده است، زیرا اکثریتی که در نشست مسکو حضور پیدا کردند، هر کدام خواستار ایجاد حکومت موقت و انحلال حکومت مرکزی هستند و هرکدام به شمول آقای کرزی، در حکومت موقت بیشتر میتوانند خود را پیدا کنند.
این آگاه مسائل سیاسی افزود: شرکت سیاسیون در نشست مسکو بیش از اینکه صلحخواهی را به نمایش بگذارد، بیشتر به یک عقدهگشایی مشابه است.
شکایت حکومت افغانستان از روسیه
با این حال منابعی در وزارت امورخارجه افغانستان میگویند که حکومت این کشور از اشتراک شماری از اعضای طالبان در نشست اخیر مسکو، که در لیست ویژه سازمان ملل قرار دارند، به این سازمان رسما شکایت کرده است.
این منبع گفته است که پیش از این سازمان ملل در سفرهای قبلی مقامهای دفتر طالبان در قطر، با مقامهای افغان مشوره میکرد و حکومت نیز مخالفتی نکرده بود. اما به گفتهی این منبع، اینبار در مورد سفر اعضای طالبان به مسکو با حکومت افغانستان مشوره نشده بود.
با این حال آگاهان سیاسی به این باور هستند، کسانی که در لیست سیاه تروریزم و گروههای تروریستی شامل است، نباید پذیرفته شوند، بلکه در هرجایی که دیده شود، باید دستگیر گردند. اما اکنون برای اینکه طالبان برای مذاکره حاضر شوند، آمریکا، روسیه و افغانستان به آنها اجازه حضور و رفت و آمد را دادهاند.
آقای سالنگی در این مورد میگوید، با وجود اینکه روسیه سفر مقامهای طالبان شامل در لیست سیاه بینالمللی را با دولت افغانستان در میان نگذاشته، اما دولت افغانستان نه تنها در داخل این کشور، بلکه در بیرون نیز قدرت جلوگیری از رفت و آمد سران طالبان را ندارد.