زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با تلویزیون یک افغانستان، پس از نشست شش روزه صلح در دوحه قطر، به برخی پرسش‌ها و نگرانی‌ها در مورد دست‌آوردها و نتایج این نشست که ذهنیت‌های زیادی را در افغانستان درگیر کرده، پاسخ داده است. خبرنامه نکته های از این گفتگو را به صورت مستقیم در پی آورده است.
اولویت سیاست خارجی آمریکا
“بگذارید پاسخ به این سوال را این‌گونه آغاز کنم، من به مردم افغانستان اطمینان می‌دهم که آوردن صلح در افغانستان در اولویت سیاست‌های ایالات متحده در قبال افغانستان قرار دارد و بدون شک پایان بخشیدن به جنگ چهل ساله، پیچید‌گی‌ها و دشواری‌هایی دارد. این پیچید‌گی‌ها، پیچد‌گی‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌باشد. در نشست‌های چند روز اخیر در مورد این پیچید‌گی پیشرفت‌های به‌دست آمده است. بخش مهم این پیشرفت‌ها در مورد مسأله تروریزم جهانی است که برای ایالات متحده و جهان حایز اهمیت است. ایالات متحده این تضمین را به‌دست آورد که از این پس، خاک افغانستان توسط هیچ تروریست داخلی و بین‌المللی استفاده نخواهد شد.”
گفتگوی بين الأفغاني
” این یکی از بزرگترین نقاط اختلاف در این مذاکرات بود. صلح در افغانستان آمدنی نیست، مگر این‌که افغان‌ها بین خود گفت‌وگو و مصالحه کنند. تا وقتی مشکل که سبب جنگ میان طالبان و حکومت افغانستان شده، حل نشود، چطور امکان دارد صلح بیاید؟ باید این‌ها بشیند و به تفاهم برسند؛ به خاطری که طالبان هنوز هم معتقد اند که این حکومت مشروع و قانونی نیست. اگر ما با این حکومت نامشروع که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد، سر میز مذاکره بنشینیم، به این معناست که بر مشروعیت این حکومت مهر تأیید زدیم و جنگ‌های های که ما در این سال‌ها کردیم، غیرمشروع بوده، در حالی که آنها می‌گویند جنگ آنها در مقابل اشغال، جنگ مشروع بوده است. اما ما با این ادعای آنها مبنی بر شرایط کنونی که آن را اشغال قلمداد می‌کند، موافق نیستیم. دوم، نمایندگان طالبان در گفت‌وگوهای صلح تصریح کردند که اگر آنها با حکومت فعلی بر سر موضوع مشروعیت بنشینند، مشکل این‌جا است که ما به یک کاندیدا امتیاز بیشتر می‌دهیم و او رئیس‌جمهور فعلی افغانستان است. دولت امریکا مصمم به پیدا کردن راه‌حل برای این پیچید‌گی‌ها است و تلاش می‌کند تا این مذاکره بین خود افغان‌ها صورت گیرد. باز هم تأکید می‌کنم که صلح هرگز آمدنی نیست، مگر افغان‌ها بین خود صلح کنند.”
حکومت موقت
” می‌خواهم روشن کنم که من در مورد حکومت موقت با طالبان هیچ گفت‌وگویی نداشتم و حتی بر این موضوع کوچک‌ترین اشاره‌ای هم صورت نگرفت که برای راه‌حل، گزینه‌های مورد نظرشان را ارایه کنند.”
گزینه های ممکن
” خب این بحث است که باید افغان‌ها با هم به توافق برسند و من به عنوان نماینده ایالات متحده بهتر است در این مورد حرفی نگویم. باید افغان‌ها فکر کنند و راه‌حل پیدا کنند و این مسأله تنها مسأله در تاریخ بشر نیست که دو گروه نمی‌تواند با هم به تفاهم برسند. پس افغان‌ها هم می‌توانند با پیدا کردن یک راه‌حل درست، قدم‌های بعدی را در این پروسه بگذارند. من فکر می‌کنم که وقت آن رسیده است بزرگان افغانستان و طالبان بر سر این موضوع توجه خود را معطوف کنند و حدس من این است که دو طرف خواهان پیدا کردن یک راه‌حل برای بیرون رفت از این معضل هستند، اما به بن بست رسیده‌اند و باید از تجارب دیگر کشورها استفاده کنند تا از این مشکل رهایی یابند و با هم به تفاهم برسند.”
قربانی دادن ها
“بلی چنین ادعاهایی وجود دارد که حتی حاضر اند سر خود را در این راه قربانی کنند، اما چنین اجماعی که چه قربانی باید بدهند در این طرف، یعنی طرف افغان‌ها، وجود ندارد و هرکس راه‌حل خود را پیشنهاد می‌کند و در کل اجماع واحد وجود ندارد. من در مورد اجماع طالبان معلومات ندارم، آنها حاضر اند با من گفت‌وگو کنند، اما من به خود اجازه ندادم در مورد این موضوع همراه‌شان بحث کنم، چون این بحث مسأله داخلی افغانستان است و بهتر است خود افغان‌ها راه‌حل پیدا کنند. ممکن به کمک نیاز پیدا کنند، این‌که خودشان راه‌حل پیدا کنند، بهتر از آن است که ایالات متحده و یا یک کشور دیگر راه‌حل را نشان دهند.”
اجماع بر سر صلح
” این حرف درستی نیست که چنین مسأله‌ای به وجود بیاید. این از دست دادن یک شانس تاریخی است. این یک ناکامی و جفای بزرگ در حق نسل فعلی و نسل‌های آینده مردم افغانستان است و تقاضای من از بزرگان افغانستان این است که بر سر اجماع صلح با هم کنار بیایند و در آن طرف از طالبان هم می‌خواهم که کمی در موضع‌های‌شان کوتاه بیایند. بدون شک صلح هم قربانی دارد، همان‌طور که جنگ قربانی زیادی از دو طرف گرفته است و رفتن به طرف صلح خطرات و چالش‌های خود را دارد و باید به گذشته و تاریخ توجه کرد و از آن درس گرفت.”
رهایی افغانستان
“ما این اطمینان را به مردم افغانستان می‌دهیم که هیچ وقت در فکر آن نیستیم که افغانستان را به حال خود رها کنیم، بلکه ما می‌خواهیم یک میراث خوب از خود برجا بگذاریم. ما می‌خواهیم یک رابطه درازمدت و همه‌جانبه با افغانستان داشته باشیم. درست است مسأله نابودی تروریزم و خروج نیرو های امریکا یک جزء مهم در این پروسه است، ولی ما به ابعاد دیگر قضیه نیز توجه داریم و آن مردم افغانستان است و ما نمی‌خواهیم آن چیزی واقع شود که پس از خروج نیروهای اتحاد جماهیر شوروی واقع شد؛ به همین خاطر ما نمی‌خواهیم به خاطر بیرون شدن ما یک خلا به‌وجود بیاید که در آن نبردهای داخلی مثل گذشته دامن‌گیر افغان‌ها شود. بر همگان آشکار است که بعضی حلقات با حامیان بیرونی‌شان چه بر سر کابل آوردند و ما خواهان یک افغانستان با اقتدار، با در نظرداشت دست‌آوردهای فعلی هستیم. قبول دارم هستند تعدادی که رابطه خوب میان امریکا و افغانستان را نمی‌خواهند و کوشش می‌کنند از هر راه برای اهداف شوم‌شان و هم‌چنان رسیدن به قدرت استفاده کنند. ادعای آنها این است که امریکا می‌خواهد افغانستان را فراموش کند، این به دور از واقعیت است و افغان‌ها شخص بنده را می‌شناسند و می‌دانند که من علاقه زیادی به این کشور دارم، پس باید قبول کرد که چنین ادعاها درست نیست.”
طالبان دهه نود قابل قبول نیستند
“… طالبان بارها تکرار کرده که ما نمی‌خواهیم به دهه نود برگردیم، ما هم قبول داریم که آن دوره، دوره ناکام بود. به همین خاطر باید جنگ پایان یابد، افغانستان پیشرفت کند و مردم افغانستان در فضای صلح و امنیت زندگی کنند، خودشان آینده خود را رقم بزنند، استقلال داشته باشند و اراضی افغانستان در امنیت کامل باشد. شهروندان افغانستان این حق را دارند که به عنوان شهروندان دارای حقوق مساوی باهم، برای یک افغانستان آباد کار کنند و من این توانایی را در افغان‌ها می‌بینم و ایالات متحده می‌خواهد در ساختن چنین افغانستانی سهیم باشد.”
پس از مصالحه
“بعد از آمدن صلح، اگر مردم افغانستان ما را نخواستند، ما هم نمی‌مانیم، به خاطری که ما نمی‌خواهیم در جایی بمانیم که آن‌جا ما را نمی‌خواهد. اگر مشکل تروریزم حل شود و مردم هم خواهان خروج باشد، ما هم خواهیم رفت، ولی این خروج به معنای قطع رابطه دوستی نیست. ما در بسیاری از کشورها پایگاه نداریم، ولی رابطه خوبی داریم.”
قهرمان صلح
“من دوست دارم صلح بیاید و برای من، مهم صلح است. مهم نیست کی قهرمان خطاب شود. من نماینده ایالات متحده امریکا هستم و اگر هم امتیازی وجود دارد، آن‌هم به مردم افغانستان تعلق می‌گیرد. این امتیاز به هر کسی که در آوردن صلح رول دارد، تعلق می‌گیرد. من قهرمانی نمی‌خواهم، می‌خواهم افغانستان آرام را ببینم.”
افزودن دیدگاه