عبدالله احمدزی، ربیس پیشین دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان و رییس کنونی بنیاد آسیا در افغانستان است. او در سال 2010 میلادی، نظارت بر انتخابات پارلمانی را بر عهده داشت.
آقای احمدزی هم‌چنان در دبیرخانه مشترک مدیریت انتخاباتی سازمان ملل متحد (JEMBS)، به عنوان مدیر ساحوی و سپس به عنوان رییس عملیات، کار کرده است. او که تجربه کار در کمیسیون قانون اساسی افغانستان در سال 2001 را نیز داشته است، دانش خوبی از قانون مربوط به روند انتخابات دارد.
احمدزی به‌عنوان آگاه مسایل انتخاباتی تأکید دارد که روندهای مذاکرات صلح و انتخابات باید تسهیل‌کننده یکدیگر باشند. به گفته‌ی او، گفت‌وگوهای صلح حداقل باید بتواند زمینه آتش‌بس چند روزه را در روزهای نزدیک به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مساعد کند.
آقای احمدزی در مورد چالش انتخابات پارلمانی غزنی می‌گوید که نباید سیاست یک بام و دو هوا در این کشور اجرایی شود. او که مسوول مدیریت انتخابات غزنی و تمام ولایت‌های افغانستان در سال 1389 خورشیدی بود، باور دارد که مسأله غزنی راه‌حل فنی و انتخاباتی ندارد. آقای احمدزی تأکید دارد که باید گفتمانی در سطح سیاسی میان سیاسیون راه‌اندازی شود که در “حدود اربعه” این ولایت تجدید نظر شده و نمایندگی سیاسی این ولایت به پارلمان، بر اساس واقعیت‌های اجتماعی آن تمثیل شود.
خبرنامه این گفت‌وگو را در دفتر کاری آقای احمدزی، در کابل انجام داده است.
خبرنامه: می‌خواهم پرسش‌های خود را از انتخابات پارلمانی آغاز کنم. شما شاهد هستید که اخیرا کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی رأی حوزه کابل را باطل اعلام کرده است. به نظر شما ابطال رأی یک حوزه کلان انتخاباتی مثل کابل به چه معنی است؟ واقعا تقلب این‌قدر گسترده و همگانی بوده یا موضوع دیگر در میان است؟
احمدزی: در مورد انتخابات پارلمانی که به تاریخ 27 و 28 ماه میزان برگزار شد، باید بگویم که در کل انتخابات با وجود مشکلات فنی و مدیریتی، فرصت خوبی را برای رهبری سیاسی کمسیون‌های انتخاباتی، شرکای انتخاباتی، جامعه‌ی مدنی، احزاب سیاسی و بالاخره برای تمامی این جوانب، فرصت خوبی را مهیا می‌کند که درس‌هایی را از رویدادهای انتخاباتی بیاموزند. با استفاده از تجربه برگزاری انتخابات پارلمانی 1397، مدیران دخیل در انتخابات می‌توانند رویدادهای بعدی انتخاباتی را بهتر مدیریت کنند.
در پاسخ به این‌که چرا رأی یک حوزه انتخاباتی مثل کابل باطل اعلام می‌شود، به نظر من اگر تنها ابعاد قانونی انتخاباتی را مدنظر بگیریم، قانون انتخاباتی وضاحت دارد که کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی یک بخش مشخص تأمین عدالت انتخاباتی است. آنان حق دارند در صورتی‌که شواهد کافی برای تقلب گسترده در یک حوزه انتخاباتی داشته باشند، آرای آن حوزه را باطل اعلام کنند. با این وجود، قانون انتخابات می‌گوید که بعد از ابطال آرای یک حوزه انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات مکلف است در مدت 7 روز انتخابات را دوباره در همان حوزه برگزار کند.
اما مسأله دوم این است که در کنار در نظرگرفتن ابعاد قانونی، این مورد هم در نظر گرفته شود که آیا شواهد و اسنادی که توسط کمیسیون شکایات انتخاباتی جمع‌آوری شده، برای ابطال چنین حوزه کلانی مثل کابل مطابقت دارد؟ آیا سندی که این کمیسیون به دست می‌آورد، با تمام 3400 محل رأی‌دهی در کابل مطابقت دارد؟ کمیسیون شکایات انتخاباتی افغانستان یک هزار و 100 شکایت را از کابل جمع‌آوری کرده که کم‌تر از ثلث تمام آرایی است که در کابل استعمال شده است. برای ابطال آرای تمام محل‌های رأی‌دهی ایجاب می‌کرد که کمیسیون شکایات انتخاباتی ثبوت کافی از هر محل رأی‌دهی را می‌داشت وگزارش تحقیقاتی را با مردم شریک می‌کرد و بعد از آن چنین تصمیمی در مورد یک حوزه انتخاباتی می‌گرفت.
خبرنامه: شما شاهد هستید که کمیسیون‌های انتخاباتی از آغاز روند انتخابات، حتی در زمان روند ثبت‌نام رأی‌دهی اختلافات جدی میان هم داشتند. به نظر شما دلیل این اختلافات، افراد گماشته شده در این نهادهای انتخاباتی است، یا مشکل در مسوولیت و صلاحیت‌هاست؟
احمدزی: از نگاه قانون، کمیسیون شکایات انتخاباتی در قانون اساسی جایگاهی ندارد، اما در قانون انتخابات جایگاه این کمیسیون کاملا واضح است، مسوولیت و صلاحیت‌های آن تعریف شده که رسیدگی به شکایات انتخاباتی است. دلیل اختلافات میان کمیسیون‌های انتخاباتی؛ یکی عدم هماهنگی میان این دو نهاد است و مسأله دوم، این‌که کمیسیون شکایات انتخاباتی در این بخش دچار یک سوء‌تفاهم شده که آنها ناظر روند انتخابات اند یا قضاوت‌کننده این روند و این دو مورد نباید با هم خلط شود؛ چون یک نهاد نمی‌تواند در عین حالی که قضاوت‌کننده یک روند باشد، نظارت‌کننده هم باشد.
خبرنامه: چنین اختلاف‌ها میان کمیسیون‌های انتخاباتی چقدر می‌تواند اعتماد مردم را نسبت به یک روند دموکراتیک صدمه بزند؟
احمدزی: توقع ما از اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی این بود که آنها با درایت و برخورد مسوولانه و هم‌چنان با همکاری یکدیگر بر مشروعیت بیشتر این روند بیافزایند، اما متاسفانه سوء‌تفاهم‌هایی که میان این دو کمیسیون انتخاباتی به‌وجود آمد، شدیدا از اعتبار کمیسیون‌ها و مشروعیت روند انتخابات در اذهان عامه کاسته شد. بنیاد آسیا (Asia foundation) یکی از سوال‌های که از مردم در تحقیق‌های سالانه‌ی خود می‌پرسد، در مورد اعتمادشان بالای نهادهای حکومتی است که کمیسیون مستقل انتخابات نیز شامل است. در ابتدای آغاز روند ثبت‌نام رای‌دهی، زمانی که مراکز ثبت‌نام در قریه‌ها باز شد، بر اساس سروی‌های ما، سطح اعتماد مردم بالای کمیسیون مستقل انتخابات خیلی بالا بود. اما اگر سروی‌های بعدی پس از چگونگی عملکرد این نهاد، انجام شود، به نظر من اعتماد مردم نسبت به کمیسیون انتخابات در یک سطح پایین‌تری قرار خواهد گرفت. ادامه این جنجال‌ها می‌تواند سرانجام سطح اعتماد مردم را به حدی به روند انتخابات پایین بیاورد که دیگر هیچ‌کسی نخواهد به پای صندوق‌های رأی برود، چون آنان دیگر نمی‌تواند بالای چنین کمیسیونی اعتماد کنند.
خبرنامه: شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی با توجه به تصمیم اخیر کمیسیون شکایات انتخاباتی اعلام کرده‌اند که کمیسیون‌های انتخاباتی باید کار خود را متوقف کنند. شما به عنوان یک متخصص انتخاباتی با درنظرداشت وضعیت کنونی، چه راه‌حلی پیشنهاد می‌کنید؟
احمدزی: تصمیم ابطال آرا به نوعی به مشروعیت انتخابات پارلمانی افغانستان صدمه وارد کرده است، اما تجدید نظر در این تصمیم، صدمه‌ی دیگری است. کمیسیون مستقل انتخابات به دلیل عدم حضور ناظران کمیسیون شکایات انتخاباتی، روند شمارش آرا را متوقف کرده بود. به‌باور کمیسیون انتخابات، آرا باید در حضور ناظران کمیسیون شکایات شمارش شود؛ در حالی‌که به نظر من چنین باوری اشتباه است. همان‌طور که قبلا گفتم، کمیسیون شکایات انتخاباتی مسوولیت قضاوت روند انتخابات را برعهده دارد، نه نظارت را. پس شروع مجدد شمارش آرا به مدیریت شفافیت این روند برمی‌گردد. پیشنها من این است که شمارش آرایی که در روز انتخابات استعمال شده، آغاز شود؛ البته باید با نظارت شدید نهادهای ناظر انتخاباتی صورت گیرد و نتایج آن برای مردم اعلام شود.
خبرنامه: فکر می‌کنید که اعلام چنین نتیجه‌ای از سوی شرکای انتخاباتی مورد قبول خواهد بود؟
احمدزی: این امر به شفافیت روند و مدیریت کمیسیون‌های انتخاباتی برمی‌گردد. این واضح است که با کثرت نامزدان انتخاباتی، 90 درصد از نامزدان شامل کسانی اند که نمی‌توانند به مجلس راه پیدا کنند. به دلیل عدم پختگی سیاسی، ما این را هم در افغانستان توقع نداریم که همه‌ی نامزدان بازنده، نتیجه انتخابات را بپذیرند. اما شرط اساسی این است که مدیریت شفاف و حسابده کمیسیون مستقل انتخابات، باعث اعلام نتیجه شود، نه این‌که یک نامزد بازنده، دست‌آویزی داشته باشد که نتایج انتخابات را به چالش بکشاند. به این معنی که اگر ارقام فورمه در دست داشته‌ی یک نامزد انتخاباتی، متفاوت از ارقامی باشد که از سوی کمیسیون اعلام می‌گردد، در این صورت ما با یک بن‌بست مشروعیت روبرو خواهیم شد. امیدوار هستیم که از چنین بن‌بستی جلوگیری صورت گیرد و کمیسیون به‌شکل شفاف، روند را مدیریت کند.
خبرنامه: کمیسیون انتخابات، بر اساس تقویمی که برای انتخابات ریاست جمهوری در نظر گرفته، زمان برگزاری این انتخابات را در فصل بهار سال آینده خورشیدی اعلام کرده، به نظر شما این تقویم چقدر عملی است؟
احمدزی: به هیچ‌وجه عملی نیست. من متعجب شده‌ام از این‌که در حال حاضر نیز روی همین تقویم بحث صورت می‌گیرد. شما در مدیریت روند انتخابات در کشوری مانند افغانستان که در آن روند، پروسه ثبت‌نام هم شامل است، چالش‌های امنیتی که ما داریم و تشویش‌هایی که در مورد مشارکت مردم در انتخابات وجود دارد، وقتی تمام این مسایل را می‌بینیم، ما بیش از هشت ماه وقت ضرورت داریم برای چنین انتخاباتی برنامه‌ریزی کنیم. با این وجود، ما متأسفانه وقت کافی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نداریم. در چهار ماه وقتی که باقی مانده، ما تنها از کمیسیون‌های انتخاباتی توقع داریم که بتوانند چالش‌های انتخابات پارلمانی را حل کرده و نهایی کنند.
خبرنامه: در کنار چالش‌های فنی و مدیریتی که روی انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد، چقدر مسایل جانبی دیگر مانند گفت‌وگوهای صلح و چالش‌های انتخابات پارلمانی بر تقویم این انتخابات تأثیرگذار است؟
احمدزی: خود انتخابات پارلمانی تأثیر مستقیمی بالای تقویم انتخابات ریاست جمهوری دارد، اما از نگاه فنی و هم سیاسی، وقتی پارلمان تأسیس شود و کار خود را آغاز می‌کند ـ که امیدوار هستیم پیش از انتخابات ریاست جمهوری چنین کاری شود ـ نمایندگان مجلس شاید با در نظرداشت تجربه انتخابات‌های قبلی، پیش‌شرط‌هایی را برای مدیریت انتخابات ریاست جمهوری داشته باشند.
اما به نظر من گفت‌وگوهای صلح و انتخابات ریاست جمهوری باید تسهیل‌کننده‌ی یکدیگر باشند؛ روند صلح باید سبب برگزاری انتخابات شود و برگزاری انتخابات منتج به آمدن صلح شود.
اما توقع و امیدواری من به عنوان یک افغان این است که اگر در گفت‌وگوهای صلح به یک توافق آتش‌بس حداقل در روزها برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، از سوی هر دو طرف برسیم، در این صورت انتخابات ریاست جمهوری با مدیریت شفاف، مشروعیت بهتر و نظارت کافی همراه خواهد بود.
خبرنامه: همان‌طور که شما در جریان هستید، سران حکومت اعلام کرده‌اند که هیچ سکتگی در زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به وجود نخواهد آمد، به نظر شما برای برگزاری انتخابات در این مدت زمان کمی که داریم، چه آمادگی‌هایی لازم است؟
احمدزی: به اراده سیاسیون برای برگزاری انتخابات به‌موقع، من شکی ندارم، اما در ابعاد عملی آن آمادگی‌هایی مانند آمادگی فنی و مدیریتی وجود ندارد؛ پس به نظر من چنین تقویم انتخاباتی از نگاه مدیریتی عملی نیست.
شما شاهد هستید که تا حال برای بستن فصل انتخابات پارلمانی افغانستان، تضمینی وجود ندارد. تاکنون معلوم نیست که پارلمان چه وقت آغاز به‌کار می‌کند که حداقل تنها تمرکز کمیسیون مستقل انتخابات از نگاه مدیریتی، روی انتخابات ریاست جمهوری باشد.
مسأله دیگر، مسأله صلح است که چقدر این مسأله می‌تواند تأثیر مثبت یا منفی روی تقویم انتخاباتی داشته باشد. همه‌ی این‌ها، سوال‌هایی است که ما به‌عنوان یک شهروند افغان، منتظر جواب آن هستیم.
خبرنامه: آقای احمدزی همان‌طور که در جریان هستید، انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی برگزار نشد و در حال حاضر نیز طوری که دیده می‌شود، بحث برگزاری انتخابات پارلمانی در غزنی نیز توسط کمیسیون انتخابات جدی گرفته نمی‌شود، به نظر شما راه‌حل بن‌بست انتخابات در این ولایت چیست؟
احمدزی: این مأموریت دولت است که انتخابات را طوری‌که در 33 ولایت افغانستان برگزار کرد، در ولایت غزنی نیز برگزار کند. از سوی دیگر، عین نظام انتخاباتی که برای 33 ولایت در نظر گرفته شده بود، باید در غزنی نیز در نظر گرفته شود؛ مگر این‌که کدام اجماع یا تصمیم بزرگ سیاسی دیگر در بخش واحدهای اداری این ولایت گرفته شود. از نگاه قانونی و مشروعیت پارلمان، هیچ دلیلی به خاطر به تعویق انداختن انتخابات غزنی وجود ندارد.
خبرنامه: فرق قایل شدن میان ولایت غزنی و سایر ولایت‌ها در قانون، برای برگزاری انتخابات پارلمانی چه توجیه حقوقی و قانونی دارد؟
احمدزی: انتخابات غزنی جزئی از انتخابات سایر ولایت‌ها، در عین انتخابات و عین دوره است. پس ما نمی‌توانیم یک بام و دو هوا داشته باشیم و در غزنی یک نظام مختلف انتخاباتی را پیاده کنیم. پس اگر انتخابات در سایر ولایت‌های افغانستان بر اساس نظام “رأی واحد غیرقابل انتقال”(SNTV)، در غزنی نیز انتخابات باید بر اساس همین نظام برگزار شود.
من به‌عنوان کسی که مسوول مدیریت انتخابات غزنی و تمام ولایت‌های افغانستان در سال 1389 خورشیدی بودم، تاکید می‌کنم که این مساله راه‌حل فنی و انتخاباتی ندارد. راه‌حلی که سیاسیون می‌سنجند، نباید به آن از مجرای تخنیکی و انتخاباتی پرداخت. باید گفتمانی در سطح سیاسی میان سیاسیون راه‌اندازی شود که حدود اربعه را در ولایت غزنی تحت بحث قرار دهند تا بتوانند نمایندگی سیاسی این ولایت را به پارلمان افغانستان بر اساس واقعیت‌های اجتماعی آن ولایت تمثیل کنند.
خبرنامه: طوری‌که می‌دانید، کارکرد کمیسیون‌های انتخاباتی از ابتدای کار آنها مورد انتقاد بود. به نظر شما فکر می‌کنید کجای کار این کمیسیون‌ها به ویژه کار کمیسیون انتخابات لنگید؟
احمدزی: متأسفانه افغانستان فرصتی که برای کار کردن روی قوانین انتخاباتی داشت، در این مدت بیشتر روی ترجیحات سیاسی تمرکز شد تا این‌که روی اصلاحات انتخاباتی کار شود. ما از ایجاد حکومت وحدت ملی به بعد، سه سال منتظر ماندیم که به یک نتیجه در مورد تغییرات در قانون انتخابات و در روند انتخابات برسیم، اما وقتی که این اصلاحات را در تصویر بزرگ مشاهده کنیم، بیشتر فرمایشات سیاسی بوده تا این‌که اصلاحات بنیادی باشد.
اولین کاری که کردند، این بود که اعضای کمیسیون مستقل انتخابات باید تبدیل شوند و مکانیزمی را برای انتخاب اعضای کمیسیون مستقل انتخابات ساختند که نهادهای مختلف از جمله نهادهای جامعه مدنی در انتخاب اعضای کمیسیون سهم داشته باشند که خودش یک تضاد منافع بود. جامعه مدنی که ناظر انتخاباتی است که توسط کمیسیون مستقل انتخابات برگزار می‌شود، چطور می‌تواند اعضای و مدیران این کمیسیون را نیز انتخاب کند. من فکر می‌کنم که در افغانستان تاکنون خیلی وقت است که روی مکانیزم تقرر افراد بسیار متمرکز باشیم. چیزی که مهم‌تر است، اجماع سیاسی بالای مدیران انتخاباتی است. ایجاد اجماع سیاسی در انتخابات مدیران کمیسیون انتخابات، سبب می‌شود که مردم بالای این کمیسیون اعتماد کنند. پس یک چالش عمده‌ی حکومت در بخش انتخابات، همین استخدام‌ها بود.
مسال دوم این است که سیاسیون به جای این‌که روی نظام انتخاباتی به تفاهم و اجماع برسند، آن را به کمیسیون مستقل انتخابات محول کردند، که به نظر من یک اشتباه بود. همین‌طور موادی که در بخش جرایم انتخاباتی قانون انتخابات اضافه کردند، چیزهای بود که اصل مشکل و درد این ملت را مداوا نمی‌کرد. بحث باید روی این متمرکز می‌بود که چطور بتوانیم مدیریت سیاسی انتخابات را بهتر بکنیم! چه مکلفیت‌هایی برای رهبری سیاسی این کشور و برای سیاسیون به عنوان شرکای انتخاباتی در نظر بگیریم که آنان بتوانند نه تنها سهم خود را در مشروعیت انتخابات بازی کنند، بل‌که همان سیاسیون که غیرمسوولانه با روند انتخابات رفتار می‌کنند، خودش را حسابده بداند. شما شاهد هستید که در شش روند انتخابات گذشته، یگانه نهاد و افرادی که زیر سوال قرار گرفته، همواره کمیسیون‌های انتخاباتی و اعضای آن بوده، اما هیچ‌گاهی برخورد غیرمسوولانه سیاسیون در قبال انتخابات، مورد پیگرد قرار نگرفته است.
خبرنامه: جدا از چالش‌های سیاسی که شما بر روی کار کمیسیون انتخابات اشاره کردید، این کمیسیون با چه چالش‌های فنی روبرو است؟
احمدزی: در کل روی تقویت نهادی مانند کمیسیون مستقل انتخابات، تمرکزی صورت نگرفته است. اگر بیشتر تخنیکی بحث کنیم، روی تعادل قدرت یا صلاحیت بین دارالانشای کمیسیون انتخابات و خود پالیسی‌سازانی که اعضای این کمیسیون‌اند، توجه‌ای صورت نگرفته است. کسی که پالیسی‌ساز است، برای آنان صلاحیت اجرایی داده شد و از سویی هم، کسی(دارالانشای کمیسیون) که باید مسوولیت اجرایی داشته باشد، بیشتر با آن به عنوان یک سکرتریت برخورد شده است. یا به‌طور مثال، سخنگویی که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان دارد، یکی از اعضای این کمیسیون است که این مساله بازهم یک تضاد منافع را به میان می‌آورد؛ چون یک کسی که سخنگوی یک نهاد باشد و خودش در عین حال حق رأی داشته باشد، شما او را در یک مشکلی قرار داده‌اید که اگر خودش در مخالفت با یک مسأله رای داده باشد، اما آن مسأله با رأی اکثریت مورد تایید قرار گرفته باشد، شما از چنین سخنگویی چطور توقع دارید که در دفاع از آن مسأله، از آدرس کمیسیون حرف بزند. پس تضاد منافع در اکثر موارد وجود دارد و در زمانی که قوانین انتخاباتی تغییر می‌کرد، تمرکزی روی آن صورت نگرفت. متاسفانه تغییرات به‌میان آمده در قوانین انتخاباتی منعکس‌کننده یک علمیت انتخاباتی نبوده و بیشتر ارجحیت‌های سیاسی انعکاس یافته است.
خبرنامه: با چالش‌هایی که روی کار کمیسیون مستقل انتخابات و روند انتخابات وجود دارد، چشم‌انداز شما از انتخابات سال آینده ریاست جمهوری چیست؟
احمدزی: انتخابات ریاست جمهوری معمولا از جنجالی‌ترین انتخابات افغانستان بوده است، اما اگر برخی اقدام‌هایی صورت گیرد و روی فرصت‌ها تمرکز شود و هم‌چنان از تجارب انتخابات‌های گذشته استفاده شود، به نظر من می‌توان انتخابات بهتری داشته باشیم.
نخست باید بگویم که پیش از این(حداقل از سال 2009 به این طرف) همواره نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ما بیشتر توسط نفوذ سیاسی و میانجی‌گری سیاسی جامعه بین‌الملل و سیاسیون داخلی مدیریت شده است. پذیرفتن نتایج انتخابات به یک پختگی سیاسی ضرورت دارد که متأسفانه سیاسیون ما در گذشته این پختگی را نشان نداده‌اند. پس فرصتی که وجود دارد، این است که اگر برای اولین‌بار هم باشد، انتخابات را دیگر به‌عنوان یک ملت خود ما در داخل مدیریت کنیم.
مسأله دوم ایجاد تکت‌های انتخاباتی است که نمایندگی از واقعیت‌های ساختاری این کشور کند. ساختار سالم این تکت‌ها می‌تواند تا حدی از تنش‌ها جلوگیری کند.
از سویی هم از سال 2009 به این‌سو تجربه نشان داده که خیلی نادر است یکی از نامزدان انتخاباتی بتواند در دور اول انتخابات، رأی اکثریت قاطع را به‌دست آورد. پس دور دوم انتخابات همواره یک احتمال بوده؛ یک احتمال بزرگ. اگر با حالتی مواجه شویم که تکت‌های انتخاباتی ما برای انتخابات ریاست جمهوری بر اساس تشکلات قومی عیار شده باشد، در دور دوم انتخابات از قومی شدن روند انتخابات تشویش داریم. چون دست‌آوردی که ما در 16 سال گذشته داشته‌ایم، وضعیت سیاسی ـ قومی را کم‌رنگ‌تر ساخته‌ایم، اما اگر در ایجاد تکت‌های انتخاباتی برای انتخابات ریاست جمهوری از توجه بیشتر کار نگیریم و یک برداشت قومی را ایجاد کند، این قابل نگرانی است. چون اگر در دور اول رنگ قومی آن بیشتر نباشد، در دور دومی این مساله جدی‌تر می‌شود، اما تکت‌های ملی می‌تواند از چنین سناریویی جلوگیری کند.
چالش‌های دیگری که در برابر انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد، مساله گفت‌وگوهای صلح و چالش ناامنی در افغانستان است. باز هم تأکید می‌کنم که یگانه راه‌حل معقول در این زمینه، این است که مخالفان مسلح حکومت و دولت افغانستان به یک آتش‌بس چند روزه در روزهای نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری برسند.
عملکرد محتاطانه در تصامیم بزرگ انتخاباتی که می‌تواند بر میزان اعتماد مردم نسبت به روند انتخابات تاثیرگذار باشد و هم‌چنان مبارزات انتخاباتی با برنامه، از جمله موردهایی دیگری است که باید از سوی جوانب ذیدخل در نظر گرفته شود. شعور سیاسی در این کشور بسیار بالا رفته و مردم تشنه‌ی برنامه‌هایی اند که از سوی این سیاسیون ارایه می‌شود.
خبرنامه: پس به‌نظر شما چه کارهایی صورت گیرد که حداقل مردم افغانستان شاهد تکرار بحران انتخابات 2014 نباشند؟
احمدزی: تشریک معلومات به مردم با شفافیت لازم. یک چیزی که ما در انتخابات پارلمانی سال جاری با آن مواجه بودیم، مبهم بودن شیوه مدیریت انتخابات بود. مردم به دلیل اشتباه‌هایی که از سوی نهادهای برگزارکننده انتخاباتی صورت می‌گیرد، نمی‌توانند تنها در یک نشست خبری قانع شوند. این نهادها باید برخورد مسوولانه‌تری با چنین قضایایی داشته باشند. برخورد مسوولانه سبب می‌شود که اعتماد مردم بالای نهادهای برگزارکننده انتخابات بیشتر شود.
همین‌اکنون مردم و به ویژه نامزدان انتخابات پارلمانی نمی‌دانند فورمه‌های نتایجی که به دفتر مرکزی کمیسیون انتخابات در کابل رسیده، به چه شیوه‌ای مدیریت می‌شود؛ این اسناد در کجا قرار دارد و پیشرفت روزانه کار کمیسیون به چه سطحی است؟! بیش از یک ماه و نیم از برگزاری انتخابات پارلمانی گذاشته، اما تاکنون معلومات کافی حداقل به شرکای انتخاباتی داده نشده است. پس پیشنهاد من این است که کمیسیون مستقل انتخابات باید معلومات را صادقانه با مردم شریک کند تا مردم به این باور برسند که کمیسیون در کارش صادق است.
مسأله دیگر این است که برگزارکنندگان انتخابات باید از “تصامیم دقیقه‌ی 90” جلوگیری کنند. برای من تعجب‌آورترین تصمیم در روزهای قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی، این بود که این‌ها ماشین‌های بایومتریک را در روند انتخابات شامل کردند. ما نباید برای مشکلاتی که در جامعه ما ریشه دارد، راه‌حل‌های تخنیکی جست‌وجو کنیم.
مسأله مهم این نیست که چطور از تقلب جلوگیری کنیم و تعداد قفل‌ها را بیشتر بسازیم؛ بحث باید روی این متمرکز باشد که چرا مردم ما اعتماد کافی بالای روندهای دموکراتیک ندارند و چرا با این جمعیت رأی‌دهنده‌ای که افغانستان دارد، تعداد کمی به پای صندوق‌های رأی می‌روند؟! ما باید روی این متمرکز باشیم که چطور روی راه‌حل ابعاد اجتماعی این مساله سرمایه‌گذاری کنیم، تا این‌که تنها وسایل فنی را اضافه کنیم و به جای تشویق دیگران برای مشارکت در انتخابات، کسانی که اشتراک می‌کنند را هم از این روند دل‌سرد کنیم.
خبرنامه: در کنار کمیسیون‌های انتخاباتی، نقش جامعه بین‌المللی، حکومت افغانستان، احزاب و رهبران سیاسی در برگزاری یک انتخابات شفاف چیست؟
احمدزی: بار همه‌ی مسوولیت‌ها را نباید به گردن مدیران انتخاباتی بگذارند و دیگران فقط منتظر این باشند که کمیسیون چه وقت این خدمات را عرضه می‌کند! برخوردی که تا حال توسط شرکای انتخاباتی صورت گرفته، بیشتر به همین منوال بوده که همه‌ی توقعات از کمیسیون بوده است. اما متأسفانه وضاحت و مسئولیت‌پذیری کمی در مورد سهمی که باید شرکای انتخاباتی در روند انتخابات بازی کنند، وجود دارد.
افزودن دیدگاه