سهم‌گیری مردم در تأمین امنیت دهه‌ی محرم به ویژه تجلیل از روز عاشورا سبب شد که این مراسم مذهبی در سراسر افغانستان با امنیت کامل و به دور از حملات انتحاری و انفجاری برگزار شود. با این حال شماری از اعضای مجلس نمایندگان افغانستان نقش مردم را در تأمین امنیت مراسم مذهبی مؤثر دانسته و تأکید دارند که حکومت باید روی همکاری مردم حساب کند.
صادقی‌زاده نیلی، نماینده مردم دایکندی در مجلس نمایندگان افغانستان در نشست عمومی روز شنبه‌ی این مجلس(31 سنبله) گفت که هرگاه مردم و حکومت در یک مسیر قرار بگیرند، امنیت به‌وجود می‌آید و این همکاری که مردم در روزهای عاشورا با نیروهای امنیتی کردند، می‌تواند نقطه‌ی آغاز همکاری نزدیک میان ملت و دولت باشد.
عبدالرحمان رحمانی، نماینده مردم بلخ در مجلس نماینده نیز همکاری مردم را در تأمین امنیت روزهای عاشورا به دیده نیک دیده و تأکید می‌کند که حکومت از این طرح در تأمین امنیت ولایات نیز باید استفاده کند.
آقای رحمانی گفت: «این طرح از خود مردم بود و در کابل جواب داد. اگر این تصمیم ارگان‌های امنیتی باشد، چرا این صداقت را در گوشه گوشه این کشور به خرج نمی‌دهد. حکومت می‌گوید که طرح‌های امنیتی آنان نتیجه نمی‌دهد، اما وقتی هزاره‌ها امنیت خود را می‌گیرد، نتیجه می‌دهد.»
با این حال شماری از نمایندگان مجلس افغانستان تأکید دارند که در تأمین امنیت انتخابات نیز باید از این طرح استفاده شود.
عبدالستار درزابی، نماینده مردم جوزجان در مجلس نمایندگان افغانستان می‌گوید که ثابت شد بسترسازی برای امنیت بدون همکاری مردم افغانستان هموار نمی‌گردد و نمونه آن‌را در روزهای عاشورا دیدیم.
آقای درزابی تأکید کرد: «اگر دوستان عزیز در جریان انتخابات نیز از این طرح استفاده کنند و دولت باید به همکاری مردم بستر امنیت انتخابات را فراهم کند، ولو که موقتی هم باشد.»
کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی
با همه‌ی خوش‌بینی‌هایی که در مورد سهم‌گیری مردم در تأمین امنیت مراسم مذهبی ایجاد شده، اما به‌وجود آمدن یک هماهنگی موثر میان نهادهای امنیتی و نیروهای مردمی و هم‌چنان ساختن و عملی کردن یک طرح واحد امنیتی، یک امر ساده به نظر نمی‌رسد؛ دلیلی‌که سبب شده حکومت افغانستان نهادی را به نام «کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی» به رهبری مردم را مشروعیت قانونی دهد.
این کمیسیون دو سال پیش توسط مردم زیر نظر رییس ستاد مشترک ارتش افغانستان در وزارت دفاع ملی ایجاد شده است. مردم چهارده ناحیه کابل در این کمیسیون نماینده دارند که سال گذشته یک‌بار دیگر تشکیلات آن در شورای امنیت ملی افغانستان، بر اساس مصوبه شماره 99 شورای امنیت، تصویب شد.
با این حال، کار کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی تنها به روزهای محرم و عاشورا خلاصه نمی‌شود و مسوولیت هماهنگی تمام مراسم‌های دینی ـ مذهبی را که در طول سال برگزار می‌شود، برعهده دارد.
این کمیسیون در شهر کابل چهار زون دارد؛
1ـ زون اول شامل حوزه‌های امنیتی سیزدهم، هجدهم، پنجم و شهرستان پغمان؛
2ـ زون دوم شامل حوزه‌های امنیتی ششم، سوم و هفتم؛
3ـ زون سوم شامل حوزه‌های امنیتی اول، دوم، شانزدهم و هشتم؛
4ـ و زون چهارم شامل حوزه‌های امنیتی چهارم، دهم، یازدهم، پانزدهم و شهرستان ده‌سبز.
کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی در مجموع مسوولیت هماهنگی امنیتی 488 مسجد و تکیه‌خانه‌های شهر کابل را برعهده دارد و سلاح‌های موجود در مساجد نیز از سوی این کمیسیون توزیع شده است.
این کمیسیون به جز از پایتخت افغانستان، در ولایت‌ها نیز هماهنگی دارد که در 14 ولایت شیعه‌نشین نماینده دارد. با این حال این کمیسیون در تمام مساجد این چهارده ولایت به جز بامیان و دایکندی نیز سلاح توزیع کرده است.
یک عضو این کمیسیون که نمی‌خواهد نامی از او گرفته شود، به خبرنامه می‌گوید که در ولایت‌های دایکندی و بامیان به‌دلیل امن بودن، ضرورت توزیع سلاح حس نشده، اما در سایر ولایت‌های شیعه‌نشین، در هماهنگی با مقام‌های وزارت دفاع، داخله و ریاست امنیت ملی سلاح‌هایی برای تأمین امنیت مکان‌های دینی ـ مذهبی توزیع شده است.
امنیت عاشورای امسال چگونه تأمین شد؟
اعضای کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی به خبرنامه می‌گویند که امنیت محرم و عاشورای امسال حاصل هماهنگی‌های مؤثر نهادهای امنیتی با نیروهای مردمی و هم‌چنان موجودیت یک پلان مشترک امنیتی میان این واحدهای امنیتی بوده است.
این عضو کمیسیون هماهنگی امنیتی گفت: «پلان امنیتی که ما مشترکا با نهادهای امنیتی از جمله وزارت داخله، دفاع و ریاست امنیت ملی در مورد محرم و عاشورا کار کرده بودیم، در واقع شامل سه کمربند می‌شد؛ کمربند اول شامل اطراف شهر کابل می‌شد، کمربند دوم اطراف مناطق شیعه‌نشین و کمربند سوم اطراف مساجد و محلهای تجمع مردم را در بر می‌گرفت».
به گفته وی، قوت دوم این پلان امنیتی ایجاد ایست‌های بازرسی به‌شدت نیرومند بود: «ما 2 هزار جوان با اراده قاطع را در این ایست‌های بازرسی موظف کردیم که در هر ایست 5 تا 10 جوان مسوولیت بررسی و تلاشی را داشتند. این جوانان، داوطلبانه حاضر شده بودند و هیچ نوع امتیازی از سوی حکومت و کمیسیون به آنان پرداخت نشده است.»
با این حال اعضای این کمیسیون تأکید دارند که این کمیسیون مردمی باید به‌عنوان یک سیستم جا بیافتد و نهادینه شود تا از آن برای رفع تهدیدهای امنیتی استفاده مؤثر صورت گیرد.
واکنش‌ها در مورد سهم‌گیری مردم
عارف رحمانی، یک عضو مجلس نمایندگان در مورد سهم‌گیری مردم در تأمین امنیت مراسم امسال دهه محرم و عاشورا به خبرنامه می‌گوید: «در کوتاه‌مدت زمینه‌ساز امنیت می‌شود، اما در بلندمدت ممکن است زمینه‌های ناامنی و سرقت و جنایت را فراهم کند».
وی با بیان این‌که اگر تأمین امنیت پایدار هزاره‌ها برای حکومت مهم است، نکاتی را یادآور شد:
«۱ـ هزاره‌ها را محرم دستگاه‌های امنیتی بدانند؛
۲ـ آنها را در قبول مسئولیت تأمین امنیت خودشان سهیم سازند؛
۳ـ جوانان هزاره را به گونه قانونی و دایمی و حرفه‌ای در قالب یک واحد تحت نظر ریاست امنیت ملی و یا شخص رییس‌جمهور در سه بخش کشفی و استخباراتی، پالیسی و برنامه‌ریزی و عملیاتی تنظیم نمایند؛
۴ـ این واحد باید بسیار حرفه‌ای عمل کند و دشمن را در خارج از کشور و در سرحدات و ولایات مرزی و نواحی مختلف کابل، قبل از اقدام برای ایجاد فاجعه، هدف قرار دهد».
احمد سعیدی، فعال سیاسی نیز می‌گوید: «در اقدامی که مردم سهم داشته باشند و در آن اشتراک کنند، نتیجه مثبت می‌دهد. در دهه محرم و عاشورا به خاطری که مردم شرکت کردند، نتیجه مثبت داد».
به گفته وی، وقتی حکومت نمی‌تواند امنیت مردم را تأمین کند، مردم می‌توانند امنیت خود را بگیرند؛ به شرطی که در یک چوکات تنظیم شده و قانونی شوند تا خودسری صورت نگیرد و پشت پرده و روی پرده حکومت قرار داشته باشد.
از سوی دیگر، نجیب دانش، سرپرست دفتر سخنگوی وزارت داخله با توجه به نتایج طرح امنیتی دهه محرم به خبرنامه گفت: «نتایجش را ما و شما دیدیم که به همکاری نیروهای امنیتی نتیجه خوبی داد. در آینده نظر به شرایط و ضرورت، این سلاح‌هایی که به مساجد داده شده، پس برنمی‌گردد».
وعده‌های واهی ریاست جمهوری
کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی در 14 ولایت افغانستان حدود 560 مسجد را مسلح کرده که 101 مسجد آن در کابل می‌باشد. سال گذشته بر اساس مصوبه‌ای که این کمیسیون با شورای امنیت ملی داشته است، حدود 2هزار و 500 میل سلاح به مساجد شیعیان افغانستان اختصاص داده شده که از طریق این کمیسیون باید توزیع شود.
اعضای این کمیسیون می‌گویند که از مجموع این سلاح‌ها تاکنون حدود 1250 میل سلاح آن به این کمیسیون داده شده و باقی مانده آن تاهنوز تحویل داده نشده است. از مجموع سلاح‌های توزیع شده حدود 505 میل سلاح آن در کابل (در هر مسجد 5 میل سلاح) و باقی مانده آن در مساجد چهارده ولایت تقسیم شده است.
به گفته‌ی اعضای کمیسیون کمیسیون عالی هماهنگی امنیتی مراسم دینی، رییس‌جمهور در جلسه‌ای که پیش از برگزای مراسم عاشورا با رییس جمهوری داشته، وعده داده که سلاح‌های باقی مانده به این کمیسیون داده شود که 120 مسجد دیگر کابل نیز تحت پوشش قرار بگیرد، اما این سلاح‌ها تاکنون از طریق نهادهای امنیتی به این کمیسیون داده نشده است.
از سویی هم اعضای این کمیسیون تأکید دارند که تا ماه محرم خبری از وعده رییس‌جمهور در مورد عملی شدن طرح امنیتی غرب کابل و مناطق شیعه و هزاره‌نشین افغانستان که در اختیار این نهاد قرار گرفته، وجود نداشته است.
افزودن دیدگاه