باگذشت یک ماه از حمله طالبان بر شهر غزنی(18 اسد)، زندگی در این ولایت نه‌تنها به حالت عادی برنگشته، بلکه شمار زیادی از خانواده‌ها با ترس از حمله‌ی دوباره، در حال ترک این شهر اند.
به جز اداره‌های بخش امنیتی، همه اداره‌های دولتی دیگر در این ولایت به حالت نیمه‌تعطیل بوده و اکثر کارمندان آن نیز به کابل آمده‌اند؛ تا جایی‌که خانواده شهدا به‌دلیل بسته بودن محکمه استیناف، هنوز نتوانسته‌اند به حقوق و امتیازات شهدای‌شان برسند.
یک منبع محلی که نمی‌خواهد نامی از او گرفته شود، به‌خبرنامه تأیید می‌کند که هنوز طالبان به‌صورت گسترده در اطراف شهر حضور دارد و حکومت به شکلی که باید، عملیات پاکسازی را راه‌اندازی کند، نکرده است. این منبع محلی تأکید می‌کند که هنوز کمربندی‌های امنیتی شهر تکمیل نشده و کنترول چهار شهرستان غزنی به‌دلیل عدم راه‌اندازی عملیات، هنوز در دست طالبان باقی مانده و هیچ کارمند دولتی در رهبری این شهرستان‌ها حضور ندارد.
از سوی دیگر، وضعیت ظاهری شهر نیز خوب نمی‌نماید؛ مغازه‌داران که مغازههایشان در جنگ غزنی سوخته بود، هنوز نتوانسته‌اند دکان‌های‌شان را ترمیم و سرپا کنند. بازرگانانی که کاروبار بزرگ‌تری از یک مغازه داشتند نیز هنوز جرأت وارد کردن اموال جدید را ندارند. آنان حتی به این فکر اند که چگونه از اموال در دست داشته‌‌شان مواظبت کنند.
احتمال سقوط دوباره
شماری از شهروندان ولایت غزنی تأکید دارند که در چند روز گذشته نیز بخش‌هایی از اطراف و داخل شهر غزنی گواه شلیک جنگ‌افزارهای سبک و سنگین بوده است.
این شهروندان تأکید دارندکه شلیک‌های این جنگ‌افزارها آنان را نگران کرده و خانواده‌های زیادی در حال فرار از این ولایت اند.
مختار رحیمی، یکی از شهروندان غزنی تأکید دارد که بیشتر اقارب آنان این ولایت را ترک کرده و به کابل آمده‌اند. آقای رحیمی تأکید کرد: « از قوم‌های ما که بیشتر در منطقه پلان سوم شهر غزنی زندگی می‌کردند، خانه‌های‌شان را رها کرده و رفته‌اند. یک خانواده ما مانده که هیچ نمی‌دانیم وضعیت چطور می‌شه، بمانیم یا که ما هم برویم؟»
با این حال شماری از نمایندگان ولایت غزنی در مجلس نمایندگان افغانستان تأکید دارند که هنوز هم احتمال سقوط شهر غزنی به‌دلیل حضور سنگین طالبان در اطراف شهر وجود دارد.
محمدعلی اخلاقی، یکی از این نمایندگان تأکید می‌کند که در حال حاضر آسیب‌پذیری این شهر بیش از فاجعه 18 اسد است. او می‌گوید که در حال حاضر طالبان در حومه شهر به‌صورت گسترده حضور داشته و حدود 9 تا 10 شهرستان این ولایت عملا به دست طالبان است. به‌گفته‌ی آقای اخلاقی، در کنار آن در چندین شهرستان دیگر، صرف چهار دیواری ساختمان ولسوالی به دست حکومت است.
نمایندگان شورای ولایتی غزنی نیز حضور سنگین طالبان را در حومه این شهر تأیید کرده و می‌گویند که بیشتر کارمندان دولتی، از ترس حمله‌ی دوباره، شهر را ترک کرده و ادارات دولتی نیمه‌تعطیل می‌باشند.
محمدعلی فکوری‌زاده، عضو شورای ولایتی غزنی به خبرنامه گفت: «نیروهای کمکی که به غزنی آمده، صرف در داخل شهر حضور دارند، اما در اطراف شهر طالبان به صورت گسترده‌ای تحرکات دارند. در ساحات اطراف شهر، طالبان به مسجد‌ها میآیند و نان و آب خود را از مردم می‌خواهند.»
آقای فکوری‌زاده تأکید می‌کند که بیشتر اداره‌های دولتی نیمه‌تعطیل می‌باشند و اکثر کارمندان دولتی به کابل فرار کرده‌اند.
او تصریح می‌کند: «به جز ارگان‌های دولتی، دیگر در بیشتر اداره‌های دولتی کارها به صورت کساد پیش می‌رود و بیشتر کارمندان جرأت نمی‌توانند به وظیفه بروند. خیلی از اداره‌ها مانند محکمه کاملا تعطیل است. رییس محکمه و تعداد از قاضی‌ها هم به کابل فراری شده‌اند. آنان گرچند برای مدتی به غزنی آمدند، اما با وخیم شدن وضعیت، دوباره به کابل برگشتند.»
با این حال عارف نوری، سخنگوی والی غزنی هم در گفتگو با خبرنامه، حضور طالبان را در شماری از ساحات اطراف شهر غزنی تأیید می‌کند.
آقای نوری می‌گوید: «طالبان در شماری از مناطق اطراف شهر از جمله منطقه آرزو حضور دارند، اما مشکل این است که مخالفین داخل خانه‌های مردم پناه برده است. درست است که آنان در آن‌جا عبور و مرور دارند، اما در حال حاضر مشکل جدی وجود ندارد.»
از سویی‌هم فرید احمد مشعل، فرمانده پولیس غزنی به خبرنامه می‌گوید که طالبان جرأت حمله‌ی دوباره به شهر غزنی را ندارد. او تأکید کرد: «ما آمادگی‌های کامل امنیتی را داریم و در اطراف شهر پوسته‌های زیاد امنیتی ایجاد کرده‌ایم. دشمن دیگر آرزوی حمله را بر شهر غزنی به گور خواهد برد.»
شهرستان‌هایی که هنوز توسط طالبان رهبری می‌شود
یک منبع محلی به خبرنامه می‌گوید که علاوه بر حضور سنگین طالبان در 15 شهرستان این ولایت، چهار شهرستان این ولایت، زمانی که در حمله اخیر طالبان به دست این گروه سقوط کرد، دوباره پس‌گیری نشده و این شهرستان‌ها توسط طالبان رهبری می‌شود.
به‌گفته‌ی این منبع، خواجه‌عمری، اجرستان، جغتو و رشیدان، شهرستان‌هایی است که در حمله طالبان به شهر غزنی، به دست این گروه سقوط کرده و هنوز هیچ عملیاتی در این شهرستان‌ها انجام نشده است.
محمدعلی اخلاقی، نماینده مردم غزنی در مجلس نمایندگان افغانستان تأکید دارد که شهرستان‌ها متصل به‌شهر از جمله خواجه‌عمری، واغز و رشیدان در حال حاضر در اختیار طالبان است.
آقای اخلاقی تاکید کرد: «علاوه بر سقوط چندین ولسوالی این ولایت به‌دست طالبان، در حومه شهر غزنی طالبان به صورت آشکارا رفت و آمد دارند. طالبان در ولسوالی‌هایی که زیر حاکمیت‌شان است، حکومت ظالمانه‌ای را بر مردم به پیش گرفته است؛ در ولسوالی قره‌باغ در چند روز گذشته در چندین منطقه طالبان مسافران و آدم‌های بی‌گناه را گرفته است. در ولسوالی خواجه خواجه‌عمری خانه‌ها را تلاشی کرده و افراد دولتی را آزار و اذیت می‌کنند. با این حال اگر به وضعیت غزنی توجه صورت نگیرد، یک فاجعه دیگر خلق خواهد شد.»
با این‌که محمد عارف نوری، سخنگوی والی غزنی به خبرنامه تنها باقی ماندن شهرستان‌های خواجه عمری و اجرستان را به‌دست طالبان تأیید می‌کند، اما تأکید دارد که شهرستان‌های دیگر از جمله جغتو و رشیدان در اثر عملیات پاکسازی که از سوی نیروهای امنیتی صورت گرفته، در حال حاضر به دست حکومت افغانستان است.
آقای نوری تاکید کرد: “دلیل این‌که هنوز ولسوالی‌های خواجه عمری و اجرستان به‌دست طالبان باقی مانده و در آن‌جا عملیات صورت نگرفته، این است که پرسونل این ولسوالی‌ها متاسفانه در همان روز جنگ که از ولسوالی عقب‌نشینی کرده، تا حالا برنگشته است. عملیات برای ما ساده است، اما پرسونل وجود ندارد که در این ولسوالی مستقر کنیم. ما امیدوار هستیم که روند جلب و جذب جدید که برای غزنی در نظر گرفته شده، آغاز شود که بتوانیم در پسته‌های این ولسوالی‌ها و راه‌های مواصلاتی پرسونل داشته باشیم.»
کمربندهای امنیتیِ ناتکمیل
منبع محلی که با خبرنامه در مورد وضعیت امنیتی شهر غزنی صحبت کرده، تأکید می‌کند که هنوز نیروهای اضافی که از سوی حکومت برای تشکیلات امنیتی غزنی وعده داده شده، به‌صورت عملی در اختیار این ولایت قرار نگرفته، کمربندی‌های امنیتی اطراف شهر نیز هنوز مستحکم نشده و شهر می‌تواند هر لحظه آسیب‌پذیر باشد.
اما عارف نوری، سخنگوی والی غزنی تأکید می‌کند، به خاطری که این‌بار دو حلقه‌ی کمربندی در اطراف شهر ایجاد می‌گردد، تکمیل این کمربندهای امنیتی مدتی زمان می‌برد.
آقای نوری گفت: «کمربند سمت غرب شهر مکمل شده و در همین روزها کمربندهای امنیتی طرف قلعه قاضی با حضور قوماندان امنیه و آمر امنیت در حال تکمیل شدن است. ما این‌بار دو حلقه‌ی کمربندی اطراف شهر غزنی ایجاد کرده‌ایم که حلقه‌ی اول آن دورتر از مرکز شهر و وسیع‌تر است که توسط نیروهای اردوی ملی اداره می‌شود و کمربند دوم داخل شهر، همانند کمربند سابق می‌باشد که توسط پولیس اداره می‌گردد.»
او هم‌چنان تأکید کرده که در عین حال عملیات پاکسازی در شهرستان‌های اندر، مسیر شاهراه پکتیکا ـ غزنی و در مناطق آرزو و شاخوک جریان دارد و تا مرز مشترک ولایت غزنی و پکتیکا پیش رفته است.
آقای نوری گفت: «این شاهراه در حال حاضر بروی ترافیک باز شده است. اما ساحاتی که از سوی مخالفان تخریب شده، دوباره از خاک پر کرده‌ایم، امیدوار هستیم که فواید عامه به آن توجه کند و به صورت پخته بسازد.»
وضعیت شهر
وضعیت ظاهری شهر نیز خوب نمی‌نماید؛ مغازه‌داران که مغازههایشان در جنگ غزنی سوخته بود، هنوز نتوانسته‌اند دکان‌های‌شان را ترمیم و سرپا کنند. بازرگانان که کاروبار بزرگ‌تری از یک مغازه داشتند نیز هنوز جرأت وارد کردن اموال جدید را ندارند. آنان حتی به این فکر اند که از اموال در دست‌داشته‌‌شان چگونه مواظبت کنند.
با این حال مغازه‌داران شهر غزنی تأکید دارند که نرخ مواد اولیه در این شهر تا 10 درصد افزایش یافته است.
ضامن وکیلی، یکی از مغازه‌داران شهر غزنی به خبرنامه گفت: «پیش از این تانکرهای تیل که از قندهار می‌آمد، چندین تانکر آن در غزنی می‌آمد، اما در حال حاضر همه‌ی موترهای حامل اموال تجارتی به دلیل عدم تقاضای بازار، مستقیم از سرک عمومی قندهار-کابل به طرف کابل می‌آید و هیچ به غزنی دَور نمی‌خورد. در مندوی هم پیش از این هر آردفروش پیش دکان‌های خود “کوپُن‌های” بزرگ آرد داشت، اما حالا حتی در داخل دکان هم ندارند و هیچ مالی وارد نمی‌کنند. با این حال به خاطر کمبود اموال، نرخ‌ها تا ده درصد افزایش یافته است.»
اما مقام‌های محلی غزنی تأکید می‌کنند که مغازه‌داران غزنی به‌دلیل آسیب دیدن مغازههایشان، تا هنوز اموالی وارد نتوانسته و شماری از مغازه‌دارانی که دکان‌های‌شان نسوخته بود، با بسته بودن مغازههایشان در روزهای جنگ و روزهای عید، هنوز به قدر کافی اموال دارند و فروخته نشده است.
عارف نوری، سخنگوی والی غزنی به خبرنامه گفت: «این شایعات حقیقت ندارد. نرخ‌ها نیز بالا نرفته، اما یک چیز هست که ارزش دالر در مقابل افغانی و کلدار، دو پول رایج در غزنی بالا رفته است، به همین خاطر روی نرخ و نوا تأثیر گذاشته است.»
از سویی هم نزدیک به یک هفته است که طالبان بر فعالیت‌های شبکه‌های مخابراتی در این ولایت محدودیت وضع کرده و این شبکه‌ها در یک شبانه روز، تنها سه ساعت (از ساعت 7 تا 10 قبل از ظهر) خدمات ارایه می‌کند.
سخنگوی والی غزنی می‌گوید که طالبان از شبکه‌های مخابراتی پول درخواست کرده بودند و آن‌ها پول را به طالبان نداده‌اند. به این دلیل، آنان بالای فعالیت این شبکه‌ها محدودیت وضع کرده و گفته‌اند که اگر مطابق میل آنان عمل نکنند، آنتن‌هایی که در دور دست است، مورد هدف قرار خواهد گرفت.
این مقام محلی غزنی تأکید می‌کند که حکومت محلی به مسئولان این شبکه‌های مخابراتی اطمینان داده که می‌توانند امنیت پایه‌های آنتن این شبکه‌ها را حتی در دوردست‌ها بگیرند و برای تأمین امنیت آن، نیروی امنیتی استخدام نمایند، اما مسئولان این شبکه‌ها هنوز هم فعالیت‌های‌شان را به دستور طالبان محدود نگه داشته‌اند.
خسارات مالی سنگین
باشندگان و مغازه‌داران شهر غزنی در گفت‌وگو با خبرنامه می‌گویند که برآوردهای ابتدایی آنان نشان داده که حدود 75 میلیون دالر به مغازه‌داران و بازرگانان بخش خصوصی در شهر غزنی آسیب رسیده است.
با این حال مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان نیز تأکید دارند که در حمله طالبان بر ولایت غزنی، حدود صد میلیون دالر به بخش خصوصی زیان رسیده است.
خان‌جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که بیش از 50 میلیون دالر به بخش خصوصی در غزنی ضربه وارد شده و بیشترین بازرگانان و مغازه‌داران در این ولایت ورشکست شده‌اند، تقاضای ما از حکومت این است که به آنان کمک‌هایی مانند کاهش تعرفه‌های گمرکی و مالیه و امسال آن ارائه شود، تا آنان بتوانند دوباره کار و بارشان را سر و سامان دهند.»
از سوی هم یک گزارش هیأت حکومتی در مورد خسارات جنگ غزنی که به‌تازگی انجام شده و نسخه ابتدایی آن توسط روزنامه هشت صبح منتشر شده، نشان می‌دهد در جریان چهار روز جنگ غزنی، حدود ۵۰۰ میلیون افغانی تنها به سکتور خصوصی آسیب رسیده است.
این گزارش از سوی اسدالله فلاح، مشاور رییس‌جمهور در امور حل منازعات و نماینده‌ی اعزامی به این ولایت به همکاری دفتر ولایت غزنی، نهادهای امنیتی این ولایت، ریاست مهاجرین، اداره‌ی مبارزه با حوادث و نهادهای بین‌المللی تهیه شده است.
در بخش خسارات مالی این گزارش آمده است که «۱0 باب مارکیت تجارتی که شامل ۲۷۵ باب دکان می‌شود، به صورت کلی و جزیی تخریب شده است. هم‌چنان ۱۳۰ باب گدام، ۱۶ باب زیرزمینی(تهکوی)، ۷۳ عراده کراچی دستی نیز در این جنگ تخریب شده است. ملکیت‌های نام‌برده بر اساس این گزارش مربوط به ۲۶۳ تن از باشندگان غزنی بوده است.»
یافته‌های تازه هیأت حکومتی
با آن‌که مقام‌های امنیتی پیش از این گفته بودند که در جریان چهار روز جنگ در شهر غزنی، بین ۲۰ تا ۳۰ غیرنظامی کشته شدند، اما آمارهای این هیأت حکومتی نشان می‌دهد که رقم تلفات غیرنظامیان در این جنگ بسیار بالا بوده است.
اسدالله فلاح، مشاور ریاست جمهوری در امور حل منازعات و نماینده‌ی رییس‌جمهور در ولایت غزنی می‌گوید که در جنگ غزنی ۹۷ غیرنظامی کشته شده‌اند.
در کنار این، یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که در این جنگ، حدود ۱۶۰ باشنده‌ی غزنی زخمی شده است: ۶۳ تن از باشندگان غزنی در جریان جنگ به شدت زخمی، ۶۲ فرد دیگر به شکل متوسط زخمی و ۳۱ تن دیگر جراحات عادی برداشته‌اند.
هم‌چنان پیش از این، مقام‌های امنیتی شمار تلفات نظامیان در جنگ غزنی را حدود ۱۰۰ تن اعلام کرده‌اند، اما گزارش تازه از افزایش تلفات نظامیان حکایت دارد. اسدالله فلاح، مشاور رییس‌جمهور می‌گوید که در جریان چهار روز جنگ غزنی، ۹۵ تن از افسران و سربازان فرماندهی پولیس غزنی و ۱۲ تن از سربازان اردوی ملی کشته‌اند.
بر اساس این گزارش، در جریان جنگ، ۸۱ تن از سربازان فرماندهی پولیس غزنی و ۳۱ تن از سربازان اردوی ملی زخمی شده‌اند.
یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که به خاطر دوام جنگ در شهر غزنی، بیش از 8هزار خانواده بی‌جا شده که بیشتر آنان در ولایت‌های همجوار و یا هم کابل، پایتخت پناه‌گزین شده‌اند. بر اساس این گزارش، باشندگان ۱۶ قریه‌ی مربوط به شهر غزنی در جریان جنگ بیشترین آسیب را دیدند و باشندگان آن‌ها ناگزیر به ترک منازل‌شان شدند.
در این گزارش آمده است که ۸۴۵۰ خانواده از ساحات پشتون‌آباد، قریه‌ی امیرمحمدخان، توحیدآباد، شهر کهنه، حیدرآباد، قلعه‌ی آهنگران، سنجیدگ، خواجه حکیم، نوآباد، قلعه‌ی شهاده، موی مبارک، پلان سوم، بهلول، بخشی از قریه‌ی خاک غریبان و شهرک مهاجرین به دلیل جنگ فراری داده شدند.
در گزارش مشترک مقام‌های محلی غزنی و نماینده‌ی رییس‌جمهور نیز آمده که طالبان در جریان جنگ غزنی ده‌ها پلچک را از بین برده‌اند. جزئیات در این گزارش چنین آمده است:
«ده پایه پلچک در جاده‌ی عمومی کابل ـ قندهار، با ارزش ۳ میلیون و ۹۶۸هزار افغانی، ۴۱ بخش از جاده‌ی عمومی غزنی- شرن(مرکز پکتیا) به ارزش ۵ میلیون و ۶۷۲هزار افغانی و سه پایه پلچک در مسیر سرک غزنی ـ ولسوالی خواجه‌عمری به ارزش یک میلیون و ۷۰۰ هزار افغانی از سوی گروه طالبان تخریب شده است.»
از سویی هم گروه طالبان با از بین بردن شبکه‌ی آبرسانی در ولایت غزنی، ۱ میلیون و ۵۱۶ هزار افغانی در این بخش نیز آسیب رسانده است.
در کنار این، در این گزارش آمده است که ساختمان‌های ادارات غیرنظامی دولتی نیز در جریان جنگ آسیب‌های فراوانی دیده که ۷۲ میلیون و ۱۰۰ هزار افغانی برآورد شده است.