خشونت‌ها در افغانستان در کنار تمامی پیامدهای منفی‌اش، روی نظام آموزشی نیز سایه انداخته است. آن هم در کشور جنگ‌زده‌یی مثل افغانستان که معارف برای ۶۰ درصد از جامعه بی‌سواد این کشور یک امر حیاتی است.
با این وجود، به جای بهبودی آموزش و پرورش در افغانستان، همه روزه خبری از تعداد بسته شدن مکاتب در گوشه و کنار این کشور به گوش می‌رسد.
امروز چهارشنبه (۱۶ جوزا ۱۳۹۷) ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در نشستی خبری در واکنش به افزایش بسته شدن مکاتب و همچنین محروم بودن نیمی از کودکان افغانستان از حق آموزش گفت، متاسفانه جنگ در این کشور آموزش و پرورش را متأثر کرده است. دبیرکل ناتو گفت این مسأله باید از راه گفتگوهای دو طرف درگیر جنگ حل شود و طالبان نیز ثابت کنند که علیه معارف عمل نمی‌کند.
در این راستا خانم سیما سمر، رییس کمیسیون حقوق بشر نیز در کنفرانسی خبری، بسته شدن مکاتب مخصوصا به روی دختران را خلاف موازین حقوق بشری عنوان کرد. خانم سمر گفت، دسترسی به آموزش و پرورش حق هر انسان است و هیچ کسی نمی‌تواند مانع آن شود.
به گفته رییس کمیسیون حقوق بشر، باید مکاتب به روی دختران باز نگاه داشته شود و حکومت در این راستا و تأمین امنیت مکاتب، تلاش‌های جدی را انجام دهد.
به گفته وزارت معارف، در مجموع در سال ۱۳۹۷ بیش از ۱۰۰۰مکتب در سراسر افغانستان بسته است.
با وجودی که محمد اشرف غنی، رییس جمهوری در آغاز سال تعلیمی ۹۷، سال جاری را سال معارف نام گذاری کرد و به تمام وزارت‌ها دستور داد که همکاری لازم را در این زمینه انجام دهند؛ اما وزارت معارف می‌گوید ممکن است آمار بسته بودن مکاتب بخاطر افزایش نا امنی‌ها از این هم بالاتر رود.
ننگرهار
در ولایت ننگرهار، به دنبال تهدید گروه داعش، ۸۰ مکتب دخترانه در شهر جلال آباد، مرکز این ولایت و در شماری از شهرستان‌های همجوار آن تعطیل شده است.
حسیب شینواری، رئیس معارف ولایت ننگرهار با تأیید این خبر گفته است، این مکاتب به دنبال تهدیدات به میان آمده، تعطیل شده‌اند.
او می‌گوید که این مکاتب در حالی تعطیل شده‌اند که تنها یک امتحان از امتحانات آخر سال تحصیلی دانش‌آموزان باقی مانده بود.
قبل از بسته شدن این مکاتب به صورت رسمی، گروه داعش در اعلامیه‌یی از مردم ولایت ننگرهار خواسته بود که دختران‌شان را به مکتب نفرستند.
در این اعلامیه گروه داعش که از روز یک‌شنبه (۱۳ جوزا ۱۳۹۷) در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد، آمده که آن‌ها به خاطر «انتقام کشته‌شدن غیرنظامیان به خصوص کودکان در بمباران نیروهای آمریکایی و دولتی در ساحات زیر نفوذشان» پس از این، مکاتب دخترانه را هدف انفجار و عملیات قرار خواهند داد. در این نامه از اهالی ننگرهار خواسته شده دختران‌شان را به مکتب نفرستند.
هلمند
اما در آن سوی افغانستان در ولایت هلمند منطقه جنوب غربی این کشور، جایی که طالبان تسلط بیشتری دارند گفته‌اند که از این پس کاری به معارف ندارند.
در حال حاضر حدود ۱۲۳ مکتب در این ولایت به روی دانش آموزان بسته است.
داوودشاه سپاری، رییس معارف ولایت هلمند در مصاحبه با خبرنامه گفت، امیدواری‌های برای باز شدن دوباره این مکاتب وجود دارد.
به گفته آقای سپاری، مخالفان مسلح گفته‌اند که از این پس به مکاتب کاری ندارند و هر مکتب که شروع به فعالیت می‌کند، از طالبان تعهدنامه در یافت می‌کند که این گروه دیگر به آن‌ها کاری نداشته باشند.
فراه
اما وضعیت معارف در ولایت فراه وخیم‌تر است و ناامنی‌ها باعث شده که مکاتب در این ولایت به صورت کلی به روی دانش‌آموزان بسته باشد.
چندی پیش، وزارت معارف با تأیید بسته‌شدن مکاتب در ولایت فراه گفته بود، به خاطر مصون نگاه داشتن جان دانش‌آموزان، آموزگاران و همچنین تمامی کارمندان وزارت معارف، مکاتب این ولایت را تعطیل کرده است.
گرچند وزارت معارف گفته مکاتب در این ولایت بعد از عید فطر باز خواهد شد؛ اما باید دید که خشونت‌های جاری در این ولایت فرصت باز شدن مکاتب را به روی دانش‌آموزان خواهد داد یا خیر؟
غزنی
شاید کمتر ولایتی در افغانستان وجود داشته باشد که مکتبی در آن بسته نباشد. در ولایت غزنی نیز در حال حاضر به دلیل افزایش ناامنی‌ها، ۸۰ مکتب بسته است.
عارف نوری، سخنگوی والی غزنی با تأیید این آمار به خبرنامه گفت که تلاش‌هایی جریان دارد که این مکاتب دوباره به روی دانش‌آموزان باز شود. در کنار بسته بودن این تعداد مکتب در غزنی، شماری از دانش‌آموزان دختر نیز در برخی شهرستان‌های این ولایت از حق رفتن به مکتب محروم اند.
سخنگوی والی غزنی می‌گوید که شماری از مکاتب دخترانه یا بسته هستند یا هم به دلیل نبود معلم زن، دانش‌آموزن دختر از رفتن به مکتب بازمانده‌اند. او به تعداد این شاگردان اشاره نکرد، اما علاوه کرد، طالبان اخطار داده که صنف دختران نباید با پسرها در یک ساختمان باشد و از این‌رو نیز در برخی شهرستان‌ها، دختران نمی‌توانند سر صنف حاضر شوند.
عارف نوری می‌گوید، در کنار معارف افغانستان، شماری از مراکز آموزشی در همکاری کمیته تعلیمی کشور سویدن در برخی شهرستان‌های ولایت غزنی فعالیت داشتند که این مراکز نیز به خاطر افزایش ناامنی‌ها از چهار ماه به این‌سو بسته شده‌اند.
لوگر
در ولایت لوگر نیز هفت مکتب در حال حاضر بسته است. عبدالوکیل کیلیوال، رییس معارف این ولایت در مصاحبه به خبرنامه گفت، این مکاتب نه به خاطر مخالفان که به خاطر نبود شاگرد و یا هم اختلافات قومی بسته هستند.
هرات
در ولایت هرات هم ۴۳ مکتب مسدود است و ریاست معارف این ولایت نمی‌تواند از این مکاتب نظارت کند.
رییس معارف هرات می‌گوید، شمار زیاد این مکاتب در شهرستان‌های شیندند، کشک کهنه، کهسان و گلران هستند.
عبدالرازق احمدی، رییس معارف هرات می‌گوید که در اطراف هرات مکاتب یا مسدود است و یا هم زیر نظارت گروه‌های تروریستی به ویژه طالبان فعالیت دارند. احمدی اضافه می‌کند: «بیش از چهل مکتب ابتدایی به‌خاطر مشکلات امنیتی در ولسوالیهای مختلف این ولایت به روی شاگردان مسدود میباشد و علاوه بر آن بعضی مکاتب به دلیل نبود استاد نیز مسدود است».
منبع همچنان تأکید می‌کند که شمار زیادی از افراد بازمانده از تعلیم در مناطق نا‌امن و دوردست را دختران تشکیل می‌دهند.
با این حال ریس معارف هرات می‌گوید که آمار دقیقی از افراد بازمانده از تعلیم را در این ولایت ندارد، ولی تأکید می‌کند که آن‌ها تلاش میکنند مشکلات را از طریق بزرگان محل، با مخالفان مسلح دولت حل نمایند.
زابل
در ولایت زابل نیز در حال حاضر ۱۶۲ مکتب بسته است.
در مجموع ۲۲۶ مکتب در این ولایت وجود دارد که می‌توان گفت به دلیل مشکلات امنیتی، نیمی از این مکاتب بسته هستند.
معارف در این بخش از افغانستان، در کنار ناامنی با چالش‌های فرهنگی و کمبود نیروهای کافی نیز مواجه است. ریاست معارف زابل می‌گوید که با کمبود تشکیلات مواجه است و شماری از دختران نیز به خاطر عدم حضور معلم زن، نمی‌توانند به مکتب بروند.
یونیسف: نیمی از کودکان از حق آموزش محروم اند
در کنار مسدود بودن این مکاتب، چندی پیش دفتر سازمان ملل در کابل نیز اعلام کرده بود که حدود نیمی از کودکان افغانستان از حق آموزش محروم اند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) در گزارش خود، ناامنی و ادامه جنگ در افغانستان را سبب محروم شدن نیمی از جامعه کودکان بین ۷ الی ۱۷ سال در این کشور از آموزش عنوان کرده است.
یونیسف می‌گوید، فقر و تبعیض گسترده علیه دختران در کنار ناامنی، سبب شده میزان کودکان محروم از مکتب در افغانستان از سال ۲۰۰۲ به این‌سو به شدت افزایش داشته باشد.
گفته می‌شود که ۶۰ درصد کودکان محروم از مکتب، دختران هستند. این رقم در شماری از ولایات افغانستان بیشتر است. به اساس گزارش یونیسف، در ولایات قندهار، هلمند، وردک، پکتیکا، زابل و ارزگان ۸۵ درصد دختران به مکتب نمی‌روند.
در این گزارش آمده که افزون بر ناامنی، بیجا شدن از محل سکونت، ازدواج در سنین پایین، کمبود معلمان زن و امکانات کم مکاتب، از دلایل دیگر بازماندن کودکان از جمله دختران از مکتب شده است.
افزودن دیدگاه