روند ثبت‌نام واجدان شرایط رای‌دهی امروز چهارشنبه وارد پنجمین روز شده است. بر اساس آمارهای کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان از چهارمین روز ثبت‌نام رأی‌دهندگان، حدود ۷۶ هزار تن واجد شرایط رای دهی، در این چهار روز ثبت‌نام کرده‌اند.
ملیحه حسن، یکی از کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات به خبرنامه گفت که: «آمارهای که ما در طول این چهار روز از مراکز ثبت نام رای دهی از سراسر افغانستان داشته‌ایم، تاکنون کنود 76 هزار و 17 تن از واجدان شرایط در این مراکز ثبت نام کرده‌اند.»
به گفته‌ی مقام‌های کمیسیون انتخابات حدود ۱۸ هزار و ۴۵۰ کل ثبت نام کنندگان تا کنون زنان افغان می باشند. این آمارها از سوی بسیاری از شهروندان و ناظران افغان نگران کننده خوانده شده و ناشی از بی میلی شهروندان به انتخابات قلمداد شده است. با این حال، مسوولان کمیسیون انتخابات افغانستان پیش از این دیدگاه‌های که آن ها درباره روند ثبت‌نام رأی‌دهندگان منفی دانسته را خلاف منافع ملی خوانده و خواستار اجتناب از چنین اظهار نظرها شده اند.
بر اساس آمارهای کمیسیون مستقل انتخابات تاکنون، 1هزار و ۲۵۰ نامزد انتخاباتی نیز در چهارمین روز ثبت‌نام، نام‌های شان را برای نامزد شدن در انتخابات ثبت کرده‌اند.
روند ثبت‌نام رأی دهندگان پنج‌روز پیش (شنبه، ۲۵ حمل) آغاز شد. محمد اشرف‌غنی، رئیس‌جمهور و داکتر عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان اولین کسانی بودند که در روز اول ثبت‌نام کرده و از مردم نیز خواستند تا در این روند شرکت کنند.
قرار است انتخابات مجلس نمایندگان و شوراهای شهرستان‌ها به تاریخ ۲۸ میزان سال جاری خورشیدی برگزار شود.
بحران مشروعیت انتخابات
نهادهای ناظر انتخاباتی نگرانی شدیدشان را از بی‌میلی مردم در روند ثبت‌نام برای رای دهی، بیان کرده و تاکید می‌کنند در صورت که روند ثبت‌نام به همین میزان پیش برود، انتخابات آینده با بحران مشروعیت روبرو خواهد شد.
مسوولان فیفا یا بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان می‌گویند نظر به ارزیابی که آنان از مراکز ثبت‌نام رای‌دهی داشته‌اند، انتخابات شورای ملی و شورای ولسوالی‌ها نه‌تنها در تاریخ تعیین‌شده برگزار نخواهد شد، بلکه به تعویق خواهد افتاد.
رحمت الله صالحی، مسوول بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) به خبرنامه گفت که: «آمارهای رسمی که به ما رسیده است، در مدت چهار روز ثبت‌نام حدود 40 هزار تن تاهنوز ثبت نام کرده اند. یعنی همه روزه تنها 10 هزار تن در سراسر افغانستان در روند ثبت‌نام رای‌دهی شرکت می‌کنند. با این حساب در مدت‌زمان که برای روند ثبت‌نام در نظر گرفته شده است، ما تنها حدود 600 هزار تن ثبت‌نام کننده خواهیم داشت. با این 600 هزار نفر، کمیسیون چگونه انتخابات را برگزار خواهد کرد.؟»
از سوی‌هم مسوولان تیفا نیز نگرانی‌شان را از کم‌رنگی روند ثبت‌نام رای‌دهندگان ابراز داشته و تاکید می‌کنند که اگر روند ثبت‌نام به همین میزان پیش برود، در زمان معین شده، همه واجدان شرایط رای دهی شانس ثبت نام را نخواهند داشت.
نعیم ایوب‌زاده، رییس تیفا به خبرنامه گفت که: «اشتراک ثبت‌نام کنندگان در مقایسه با واجدین شرایط بیسار کم است. و این یک نگرانی بسیار بزرگ می‌باشد که مدتی که برای توزیع کارت ثبت نام تعیین شده است، ممکن ما نتوانیم اکثریت واجدان شرایط را ثبت‌نام کنیم. ما از این بابت شدیدا نگران هستیم که حد اقل میزانی ثبت نام کنند که برای مشروعیت انتخابات کمک کند.»
نیاز به آگاهی‌دهی گسترده
همزمان با این نگرانی ها، اما شماری از آگاهان بخش انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات را به عدم آگاهی‌دهی و اطلاع‌رسانی در مورد انتخابات و روند ثبت‌نام متهم می‌کنند. آنان تاکید دارند که یکی از عامل‌های عدم شرکت مردم برای ثبت نام اخذ کارت رای دهی، اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی ضعیف از سوی این کمیسیون است.
جانداد سپین‌غر، محقق آزاد در بخش انتخابات و مشاور شبکه نهادهای ناظر بر انتخابات افغانستان (اکسین) می‌گوید افرادی که در انتخابات شرکت نمی کنند، در هر کشور به سه بخش تقسیم می‌شوند. به گفته آقای اسپین غر دسته‌ای از این افراد آگاهی از رای‌دهی و روند آن ندارند، شماری آگاهی دارند اما بی اعتماد می باشند و برخی دیگر کاندیدای دلخواه ندارند.
آقای سپن‌غر به خبرنامه گفت: « متاسفانه میزان بی‌سوادی در افغانستان بیشتر از هر کشور دیگری است و مردم در قریه‌ها و روستاها، به آگاهی‌دهی بیشتر نیاز دارد. با این وجود میزان “شرکت‌نکننده‌های انتخاباتی” را در افغانستان بیشتر کسانی تشکیل می‌دهند که با عدم آگاهی‌دهی روبرو اند.»
از سوی‌هم نهادهای ناظر انتخابات افغانستان تاکید می‌کنند که روند آگاهی‌دهی و اطلاع‌رسانی در مورد انتخابات باید تسریع شود و کمیسیون مستقل انتخابات در این مورد کارهای جدی‌تر و گسترده‌تری انجام بدهد.
نعیم ایوب‌زاده، رییس تیفا به خبرنامه گفت: «عدم آگاهی‌دهی و اطلاع‌رسانی برای مردم و شرکای انتخاباتی در مورد انتخابات و پیشرفت‌های انتخاباتی متاسفانه یک چالش بزرگ است، ما امیدوار هستیم که این مساله از سوی کمیسیون انتخابات جدی گرفته شود.»
با این وجود مقام‌های کمیسیون مستقل انتخابات کندی آگاهی‌دهی و اطلاع رسانی را از سوی این کمیسیون تایید می‌کنند، اما تاکید دارند که این کمیسیون روی میکانیزم‌های تازه در بخش اطلاع دهی کار کرده و به زودی این برنامه‌ها عملی خواهد شد.
ملیحه حسن، یکی از کمیشنران این کمیسیون به خبرنامه گفت: « ما این را می‌پذیریم که در بخش اطلاع‌دهی از طرف ما کُندی صورت گرفته اما در حال حاضر ما به‌صورت گسترده‌تری روی میکانیزهایی در بخش اطلاع‌رسانی کار می‌کنیم.»
خانم حسن تاکید کرد که آنان از نهادهای مختلف به شمول وزارت حج و اوقاف افغانستان خواسته اند تا در بخش اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی در حوزه انتخابات کمک نمایند. او گفت: « به طور مثال وزارت حج و اوقاف قبول کرده است که در روزهای جمعه، خطبه‌های نماز جمعه را متمرکز بسازند روی انتخابات و تشویق مردم برای ثبت‌نام رای دهندگان. در کنار آن فردا یا پس فردا توسط نیروهای امنیتی در مناطق مسکونی اعلامیه‌های اطلاعاتی پخش خواهد شد. از سوی هم ما روی تیاترهای خیابانی نیز کار کرده‌ایم و به زودی این برنامه‌ها در بخش اطلاع‌رسانی شروع خواهد شد.»
چالش شناسنامههای کاغذی و استیکر ایمنی
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان توافق‌نامه‌ای را در ماه قوس سال گذشته با اداره ثبت احوال نفوس امضا کرد که بر اساس آن باید به شهروندان این کشور شناسنامههای کاغذی توزیع شود و اعلام کرد که با توجه به همین شناسنامهها، واجدان رأی‌‌دهی را ثبت‌نام می‌کند.
بر اساس این توافق اداره ثبت احوال نفوس افغانستان مکلف است که به 10 میلیون شهروند که در افغانستان شناسنامه ندارند، شناسنامه توزیع کند.
با این وجود شماری از آگاهان انتخابات تاکید دارند که اداره ثبت احوال نفوس نمی‌تواند در مدت تعیین شده حدود 10 میلیون تذکره تابعیت به مردم افغانستان توزیع کند.
برنا صالحی، آگاه بخش انتخاباتی به خبرنامه گفت: « اداره ثبت احوال نفوس و سایر ارگان ها آمارهایی که داده‌اند، گفته می‌شود، برای 10 میلیون واجدان شرایط رای‌دهی باید در ظرف دوماه تذکره تابعیت داده شود. اما من مطمیین نسیتم که این کار را بتوانند و نداشتن تذکره آن هم ده میلیون واجدان شرایط که تذکره ندارند، خودش یک کلان مشکل است.»
از سوی هم مسوولان اداره ثبت احوال نفوس افغانستان تاکید دارند که میزان مراجعه‌کنندگان آنان در این روزها بیشتر ازپیش افزایش یافته است.
روح الله احمدزی، سخنگوی این اداره به خبرنامه گفت: «از زمان قرارداد، میزان اشتراک‌کنندگان برای گرفتن تذکره افزایش یافته است. مراجعه‌کنندگان ما در کابل و ولایت‌ها به حدی زیاد شده است که حتی کارمندان ما برای صرف طعام چاشت وقت ندارند.»
او تاکید می‌کند که در این مدت اداره ثبت احوال نفوس توانسته است حدود 1 میلیون تذکره را به شهروندان افغانستان توزیع کند. مقام‌های این اداره باور دارند که هر روز میزان مراجعه‌کنندگان آنان بیشتر می‌شود.
آقای احمدزی تاکید کرد: « البته یک چیز را باید تصحیح کنم که وقتی ما 10 میلیون بدون تذکره می‌گوییم، این میزان شامل واجدان شرایط رای‌دهی و شامل افراد می‌شود که سن‌شان کم‌تر از 18 است. انتظار ما این است که بتوانیم در مدت تعیین شده به تمام واجدان شرایط رای‌دهی تذکره توزیع کنیم.»
از سوی‌هم شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی از چالش استیکر ایمنی خبر می‌دهند و تاکید دارند که استیکر های ایمنی که در شناسنامهها برچسپ می‌شود، برای شماری از شهروندان مشکل ایجاد کرده و سبب شده که آنان به همین خاطر نیز به مراکز ثبت نام حاضر نشوند.
رحمت‌الله صالحی، مسوول فیفا به خبرنامه گفت: «استیکر که در زمان ثبت‌نام رای‌دهندگان به پشت تذکره های چسپانده می‌شود، یک چالش شده، کسانی که در ولایت و ولسوالی‌های سفر می‌کنند، با مشکل مواجه می‌شوند. با این وجود یکی از دلایل عدم شرکت کردن مردم در روند رای دهی این مساله است.»
با این حال مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات تاکید می‌کنند که این چالش در شماری از روستاها و ولایت‌ها وجود دارد، اما چالش بزرگی نیست.
ملیحه حسن به خبرنامه تاکید کرد: « ما ساده ترین راه را که نصب این برچسپ‌های ایمنی بود برای نشانی کردن شناسنامهها معرفی کردیم. آن‌وقت کسی این نگرانی را مطرح نکرد. اما حالا اگر برچسپ نخورد، می گویند که تذکره تقلبی و غیر تقلبی از کجا تشخیص خواهد شد. به هر صورت هر روشی یک مشکل در خود خواهد داشت. ما خوشحال می‌شویم اگر کسان بدیل بهتری از این روش داشته باشد به کمیسیون پیشنهاد کند که مطابق آن روند ثبت‌نام صورت گیرد.»
با توجه به چالش های فوق، از همین آغاز انتخابات پارلمانی و شوراهای شهرستان‌های افغانستان با اما و اگرهای فروانی مواجه شده است. بزرگترین چالش کنونی عدم آگاهی‌دهی اساسی در باره ثبت نام رای دهندگان و مدت زمانی انقضای تاریخ این بخش روند انتخابات است.
جدا از چالش زمان‌بندی و عدم آگاهی‌دهی گسترده، مشکلات فنی به شمول محدودیت در توزیع شناسنامههای کاغذی و در عین حال استیکر ایمنی اکنون به مبحث داغ دیگر و چالش بزرگ فراه راه انتخابات شفاف در افغانستان شده است.
با همه این ها، اما پروسه ثبت نام وارد ششمین روز خود می‌شود و مسوولان ارشد در کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان با خوشبینی نسبت به افزایش میزان ثبت‌کنندگان برای رای دهی در انتخابات پارلمانی و شوراهای شهرستان‌های افغانستان در روزهای آینده، می نگرند.
افزودن دیدگاه