تاشکند ـ ازبکستان ـ دیپلمات‌های ارشد بارها جمع شده‌اند تا در مورد صلح افغانستان بحث کنند، و طالبان هر بار ضمن غیبت، این تلاش‌های آنان را نادیده گرفته‌اند.
روز سه‌شنبه((7 حمل)، افغانستان و متحدانش، همسایگان و خیرخواهان در پایتخت ازبکستان گردهم آمدند تا بازهم در این مورد صحبت نمایند. طالبان برای اطمینان، طبق معمول حضور نداشتند، اما آنها در مورد تلاش‌های اخیر برای مذاکرات صلح، سکوت کاملی را در انظار عمومی اختیار کرده‌اند.
بر اساس اظهارات بسیاری از نمایندگان، تفاوت این کنفرانس خوش‌بینانه غیرمعمول پیشنهادی جالب از سوی حکومت افغانستان در ۲۸ فبروری برای دعوت طالبان به میز گفت‌وگو، در ادامه با افزایش فشارهای بین‌المللی بود. حتی در میان هیأت نامتجانس افغانستان، انسجام قابل توجهی در رابطه با آخرین پیشنهاد صلح وجود داشت.
فراتر از این‌که طالبان تا هنوز پیشنهاد صلح را رد نکرده‌اند، شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد گفت‌وگوهای جدی در میان شورشیان در حال انجام است.
در گفت‌وگو با چندین مقام ارشد طالبان در این هفته، آنان تأیید کرده‌اند که این گروه مشغول بحث‌های داخلی در مورد این‌که چطور به پیشنهاد دولت افغانستان پاسخ دهند، می‌باشند. اعضای گروه طالبان، مقامات افغانستان و غربی گفته‌اند که دیدارهای دیپلوماتیک با نمایندگان سیاسی طالبان در قطر و جاهای دیگر برای متقاعد کردن آنها برای مذاکره، افزایش یافته است.
پیشنهاد رییس‌جمهور غنی برای مصالحه شامل مواردی چون به رسمیت شناختن این گروه به عنوان حزب سیاسی مشروع، پاسپورت برای مقامات آنها، یک دفتر در کابل یا مکانی که آنها انتخاب نمایند، رهایی زندانیان طالب و پیشنهاد این‌که نام آنها را از لیست سیاه سازمان ملل حذف خواهد شد، می‌شود.
تنها به این دلیل که طالبان ممکن است در مورد پیشنهاد گفت‌وگو کنند، به این معنا نیست که آنها قصد دارند آن را بپذیرند. بسیاری از شخصیت‌های طالبان که نیویورک تایمز با آن در تماس شده، ترجیح داده تا سکوت کنند و موضوع را به نمایندگان خود در قطر راجع کرده‌اند. اعضای این گروه در قطر نیز پاسخی ندادند.
بعضی از شخصیت‌های طالبان که صحبت کردند، تلاش نمودند تا عدم اعتماد سابق‌شان را روی پشنهادهای صلح توسط حکومت تحت حمایت غرب ابراز نمایند.
ملا حمیدی یک فرمانده نظامی طالبان در جنوب می‌گوید: «وضعیت ما در گفت‌وگوهای صلح کاملا وابسته به خروج نیروهای خارجی از کشور است. هر زمانی که آنها تاریخ ترک کشور را تعیین کردند، ما مایل خواهیم بود تا در مورد صلح مذاکره کنیم».
یک فرمانده ارشد طالبان که نخواست نامش فاش شود، به خاطری که او با یک رسانه خبری بدون اجازه رهبری صحبت می‌کرد، تصریح کرد که شورشیان آماده گفت‌وگوی مستقیم با حکومت افغانستان نیستند. او گفت: «گفت‌وگوهای در حال انجام، برای این است که چه نوع مذاکرات قابل قبول است، اما از ظاهر رهبری آنان به نظر می‌رسد که تمایلی به شروع مذاکره با دولت افغانستان ندارند».
طالبان در گذشته همیشه اصرار داشته‌اند که آنها تنها با اشغال‌گران صحبت می‌کنند؛ اشاره‌ای به نظامیان آمریکایی که در خاک افغانستان حضور داشته باشند.
اخیرا، چندین مقام پیشین که درگیر تلاش‌ها برای مذاکره با طالبان بودند، گفته‌اند در صورتی که بخواهید شورشیان چشم‌انداز گفت‌وگو را جدی بگیرند، ایالت متحده امریکا نیاز دارد تا به عنوان تسهیل‌کننده نقش بزرگ‌تری را ایفا کند.
https://twitter.com/BRRubin/status/975724431640268804
یک دیپلمات ارشد در کابل، پایتخت افغانستان، گفت که پیشنهاد حکومت افغانستان تغییردهنده بازی بوده است.
او گفت: «طالبان احساس گیجی می‌کنند، آنها احساس فشار می‌کنند. در کنفرانس کابل، هر کسی گفت آنها باید با حکومت افغانستان مذاکره کنند. آنها تنها کسانی هستند که اصرار دارند با اشغال‌گران صحبت کنند».
همان طوری که دولت ازبکستان این کنفرانس را برگزار کرد، فشار بر طالبان از سوی دیگر وارد شد، بخشی غیر‌منتظره: خاستگاه اصلی طالبان.
در لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند، پایگاه بزرگ طالبان، یک حمله انتحاری به روز جمعه در مسابقه کشتی، ۱۴ نفر را کشت. در این هفته صدها نفر از ساکنان هلمند در حال برگزاری یک تحصن هستند و قول دادند که برای درخواست صلح «راهپیمایی طولانی» را تا موسی قلعه، منطقه تحت تسلط طالبان انجام دهند. معترضان شامل زنان می‌شوند که در این منطقه به شدت محافظه‌کار، به ندرت در بیرون از خانه‌های‌شان دیده می‌شوند.
اقبال خیبر، یکی از سازمان‌دهند‌گان می‌گوید: «تنها هدف این نشست توقف دادن جنگ از سوی هر دو جانب است. طالبان نباید بمب‌گذاران را بفرستند و حکومت نباید بمبی به سوی آنها پرتاب کند».
او می‌گوید: «راهپیمایی آنها بدون امنیت خواهد بود، این کشور ما است و ما می‌توانیم هر جایی برویم».
اکرم اخپلواک، رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح افغانستان، در میان خوشب‌ینان ـ این مسأله ـ بود. او گفت: «روایت باید تغییر می‌کرد. یک تصور در طول این سال‌ها وجود داشت که طالبان صلح می‌خواهند، اما در این‌سو حکومت برنامه واضحی برای این موضوع ندارد و یک برنامه جامع ارائه نمی‌کرد. ما می‌خواهستیم این تصور را تغییر دهیم و پیشنهادی بسازیم که سوالاتی کمی را باقی بگذارد».
آقای اخپلواک گفت که پیشنهاد ـ صلح ـ آقای غنی به طالبان، بعد از مشورت با بسیاری از عناصر مهم افغانستان ارائه شد که شامل تندروترین احزاب ضد طالبان و دلسوزترین برای آنان می‌شود.
به گفته مقامات افغانستان که درباره سفر «جمیز متیس» اطلاعات داشته، با توجه به خوش‌بینی‌حکومت آقای غنی، زمانی که وزیر دفاع آمریکا، جیمس ان. متیس، اخیرا از کابل دیدار داشت، بیشتر گفت‌وگوی این دو مقام به بحث در مورد اقدامات فنی برای اجرای پیشنهادات صلح دولت افغانستان صرف شد.
طالبان آن چنان‌که در زمان ملا عمر، رهبر پیشین‌شان متحد بودند، اتحاد ندارند و آنان در عین حال همانند حکومت، از تلفات بالا در میدان‌های جنگ رنج می‌برند. در حالی که شورشیان پیروزی‌هایی را در تصرف مناطق داشته‌اند، اما هیچ نشانی از پیروزی برای دو طرف وجود ندارد.
علاوه بر این، پاکستانی‌ها به خاطر وجود پناهگاه‌های طالبان در خاک‌شان نیز زیر فشار سنگین ایالت متحده قرار گرفته‌اند.
حکومت افغانستان امیدوار بود که کنفرانس تاشکند بتواند روس‌ها را همزمان با حضور متحدان آسیای میانه آنها به شمول ازبکستان و همسایگانش، شامل موضوع نماید. «شوکت میرضیایف»، رییس‌جمهور ازبکستان، پیشنهاد میزبانی مذاکرات نهایی را ارائه کرد.
اما این کنفرانس همزمان با اخراج بیشترین دیپلومات‌های روسی از سوی کشور‌های غربی برگزار شد و گزارش شده که روس‌ها نارحت اند که مسکو از پروسه صلح کنار زده شده است.
نظامیان امریکایی روسیه را متهم به پشتیبانی پشت‌پرده از طالبان کرده‌اند. جنرال. «جان دبلیو. نیکلسون»، فرمانده نظامیان آمریکایی در مصاحبه اخیر خود با بی‌بی‌سی گفت: «فعالیت‌های آنها از 18 تا 24 ماه گذشته افزایش یافته است. پیش از این شاهد فعالیت‌های بی‌ثبات کننده روسیه در این‌جا نبودیم».
این موضوع واکنش خشمگینانه سفارت روسیه در کابل را در پی داشت. سفارت در بیانیه‌یی گفت: «کسانی که واقعا مسئول وضعیت بد در افغانستان هستند، تلاش می‌کنند که گناه و شکست خود را بر دوش روسیه بیاندازند و به روابط روسیه و افغانستان آسیب برسانند».
با وجود چنین ناکامی‌ها، پیشنهاد اشرف غنی نشانه‌یی از پیشرفت در این سه سال گذشت است.
در واقع نکته مهم از سال ۲۰۱۵ پدیدار شد زمانی که هر دو طرف در نزدیک اسلام‌آباد پاکستان برای صحبت‌های مقدماتی ملاقات کردند، اما جلسه بعدی زمانی اتفاق نیافت که معلوم شد افغان‌ها در واقع با یک مرد مرده مذاکره می‌کردند؛ ملا محمدعمر، بنیان‌گذار طالبان، بیش از دو سال پیش درگذشته بود و مذاکرات پس از این افشاگری‌ها از بین رفت.
در همین حال، (آن) دیپلمات ارشد( به ما) گفت که: «اگر حتی طالبان مایل به پیوستن به پروسه صلح باشند، روند طولانی اعتمادسازی پیش از گفت‌وگو برای مذاکره رو در رو نیاز است». او در عین حال تأکید کرد که بیشتر بمب‌گذاری‌های تروریستی در کابل و دیگر شهرهای افغانستان، حکومت این کشور را در موضع سختی قرار می‌دهد.
نویسندگان: راد نوردلند و مجیب مشعل
مبنع: نیویورک تایمز
افزودن دیدگاه