قرار است نشست صلح افغانستان فردا دوشنبه(6 حمل) در شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان آغاز به کار کند. در این نشست دو روزه، مقامهای افغانستان و نمایندگان کشورهای منطقه و جهان، روی مسائل مربوط به صلح افغانستان بحث و گفتگو خواهند کرد.
این نشست که توسط رئیسان جمهوری افغانستان و ازبکستان میزبانی خواهد شد، در کنار وزیران خارجه کشورهای آسیای مرکزی، نمایندههای سازمان ملل متحد، ایالاتمتحده آمریکا، روسیه، چین، اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، بریتانیا، هند، پاکستان، ترکیه، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در آن شرکت کرده و در مورد صلح افغانستان صحبت خواهند کرد.
وزارت خارجه ازبکستان با نشر اعلامیهای نوشته است که برای اشتراک در این نشست، آنتونیو گوتیرش، دبیرکل سازمان ملل متحد، تادامیچی یاماموتو، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان، فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی و همچنان مقامات بلندپایه وزارتخانههای امورخارجه چین، روسیه، ایالاتمتحده امریکا، بریتانیا، آلمان، ایتالیا، فرانسه، ترکیه، هند، ایران، پاکستان، قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، نیز دعوت شدهاند.
با این حال، وزارت امورخارجه ایالاتمتحده امریکا در اعلامیهای نوشته که توماس شانون، معاون وزیر خارجه امریکا در بخش سیاسی بهعنوان نماینده ایالاتمتحده امریکا در این نشست شرکت میکند.
از سوی دیگر، تاشکند تایمز گزارش داده که فدریکا موگرینی، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا برای شرکت در کنفرانس صلح افغانستان، به تاشکند، پایتخت ازبکستان رسیده است.
اما در نشست تاشکند از گروه طالبان دعوتی نشده است.
صلح، تروریسم، مواد مخدر و همکاریهای منطقهای در آجندای نشست
رسانههای ازبکستان گزارش دادهاند که موضوعات مهم این نشست شامل مسایل مربوط به صلح و ثبات، مبارزه با تروریزم و مبارزه با مواد مخدر و همچنان همکاریهای منطقهای خواهد بود.
بر اساس گزارش رسانههای ازبکستانی، اشتراککنندگان این نشست مواضعشان را در سطح منطقهای و بینالمللی برای نیاز به آغاز هرچه زودتر گفتگوهای صلح مستقیم میان حکومت افغانستان و طالبان اعلام خواهند کرد. گفته شده که اشتراککنندگان این نشست در پایان اعلامیهی را در پیوند به صلح افغانستان صادر میکنند.
این نشست در حالی برگزار میشود که نزدیک به یک ماه پیش، حکومت افغانستان در دومین نشست روند کابل، بسته پیشنهادی صلح با طالبان را ارایه کرد، اما این گروه تاکنون پاسخ مشخصی به طرح حکومت افغانستان نداده است.
با اینوجود مقامهای شورای عالی صلح افغانستان باور دارند که افغانستان در این نشست دستآورد خوبی در بخش صلح خواهد داشت. آنان تاکید میکنند که در این نشست روی موانع صلح در افغانستان در یک سطح کلان گفتوگو خواهد شد و مقامهای ارشد حکومت کابل چالشهای فراروی این پروسه را با اشتراککنندگان این نشست، شریک خواهد کرد.
سید احسان طاهری، سخنگوی شورای عالی صلح افغانستان به خبرنامه گفت: «در این نشست بهصورت جدی به مسأله صلح افغانستان پرداخته خواهد شد که مسایل مرتبط چون مساله مبارزه با تروریزم، قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان و موضوعاتی دیگری که بهنوعی به ثبات و صلح در افغانستان ربط دارد، بحث خواهد شد.»
شورای عالی صلح میگوید که در نشست تاشکند، طرح صلح حکومت افغانستان نیز مورد بررسی قرار گرفته، و از برنامههای حکومت بهویژه در بخش صلح حمایت خواهد شد.
چرا ازبکستان؟
برای صلح در افغانستان تلاشهای زیادی صورت گرفته که تاکنون بدون موفقیت بوده است. یک ماه پیش دولت کابل پیشنهادهای جدیدی را به طالبان ارایه کرد. اما اکنون یک کشور همسایه، ابتکار عمل را برای آوردن صلح در افغانستان و رسیدن به یک موضع واحد منطقهای و بینالمللی در مورد این روند سرنوشتساز افغانستان، بهدست گرفته است.
محمد اشرف غنی، ریسجمهور افغانستان در ماه فبروری سال جاری میلادی پیشنهادهای جدی برای مذاکرات با طالبان و آتشبس را در کابل ارایه داد، اما از جانب طالبان هنوز پاسخ واضحی نگرفته است. با آنکه امیدواری برای پیشرفت در اجلاس تاشکند نیز بسیار اندک است، اما علاقهمندی بینالمللی فوقالعاده برای شرکت در این نشست و جود دارد؛ زیرا ازبکستان بهعنوان کشوری با دولت اقتدارگرا در سطح بینالمللی و یک کشور با نقش مهم در منطقه، محسوب میشود.
از سویی هم، اسلامکریموف، رییسجمهور سابق ازبکستان طرح جدیدی را برای حل بحران موجود در افغانستان پیشکش کرده بود. او طرحی را زیر نام (3+6) برای افغانستان تهیه کرده بود که بر اساس آن یک گروه تماس با اشتراک 6 کشور همسایه افغانستان به علاوه کشورهای آمریکا، روسیه و سازمان ناتو تشکیل شود. مهمترین هدف گروه تماس 3 + 6 پیشنهاد برنامهای به گروههای متخاصم بهمنظور خاتمه بخشیدن به جنگ در افغانستان، یافتن راهحل مصالحه و تأمین امنیت بود. ازبکستان حتی این طرح را در مجمع عمومی سازمان ملل نیز ارایه کرد.
بر این اساس دیده میشود که ازبکستان بهصورت بسیار جدی و از سالهای قبل به اینسو میخواهد در مورد موضوعات مرتبط با افغانستان سهم بگیرد و با اعلام جهانی آن، زمینه رایزنیهای گستردهتری را پیرامون صلح در اینکشور ایجاد کند.
تأکید روی روابط دوجانبه
با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی در افغانستان، ازبکستان از جمله کشورهایی بود که در حلقهی اول سیاست خارجی رییسجمهور غنی قرار گرفت و رییسجمهور افغانستان بر گسترش روابط با ازبکستان در بخش اقتصادی، بازرگانی و ترانزیتی تأکید کرد.
رییسجمهور غنی ازبکستان را به عنوان یک راه نزدیک و مهم برای اتصال افغانستان به چین و روسیه در نظر دارد؛ از اینرو حکومت وحدت ملی در یک اقدام بیسابقه، توانست تا از طریق خط آهن و با عبور از کشورهای ازبکستان و قزاقستان، افغانستان را به صورت مستقیم به چین وصل نماید.
دو ماه پیش کابل و تاشکند بیش از 20 موافقتنامه همکاری را در بخشهای مختلف از جمله همکاریهای امنیتی، ترانزیت زمینی و هوایی، اقتصاد و تجارت، تحصیلات عالی، انرژی، زراعت و معاهده کمکهای حقوقی با حضور سران دو کشور در تاشکند امضا کردند.
با اینحال روز شنبه(4 حمل) سیمناری زیر نام « صلح پایدار و باثبات-ضامن امنیت منطقه» در مورد نشست صلح افغانستان، هماهنگی امنیتی و همکاریهای منطقهای در تاشکند برگزار شد و اشتراککنندگان آن، صلح در افغانستان را برای منطقه مهم عنوان کردند.
در این نشست که اعضای مجلس سنای ازبکستان، نمایندگان وزارتخانههای این کشور و همچنان پژوهشگران شرکت کرده بودند، روی اهمیت نشست تاشکند برای ایجاد دیپلماسی سیاسی در افغانستان، چشمانداز توسعه همکاریهای اقتصادی منطقهای، افزایش حجم بازرگانی میان افغانستان و ازبکستان، همکاری در بخش انرژی، حملونقل، ارتباطات و کمکهای بشردوستانه بحث شد.
در این سیمنار مشورتی، وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی افغانستان نیز بررسی شد و روی همکاری در این زمینه تأکید شد.
مقامهای دولت ازبکستان میگویند که این کشور تصمیم دارد حجم بازرگانیاش را با افغانستان افزایش داده و تا پایان سال جاری میلادی به یک میلیارد دالر برساند.
این مقامها تأکید کردهاند که شرایط مناسب برای گسترش روابط تجاری بین این دو کشور وجود دارد. به این دلیل، کابل و تاشکند درصدد افزایش روابط بازرگانی میباشند.
بر اساس گزارش وزارت خارجه ازبکستان، از ماه جنوری تا ماه اکتوبر سال گذشته میلادی، داد و ستد تجاری میان این دو کشور، ۴۲۹ میلیون دالر بوده است.