در ماه سرطان سال جاری خورشیدی دختران ربات‌ساز افغانستان در یک رقابت نفس‌گیر سه روزه توانستند مدال نقره شجاعت را در رقابت‌های بین‌المللی رباتیک امریکا به‌دست آوردند؛ موضوعی که به یکی از گفتمان‌های خبرساز افغانستان در سطح جهان تبدیل شد.
هرچند گروه دختران ربات‌ساز افغانستان با کسب 243 امتیاز، جایگاه 103 را در میان 162 کشور به دست آوردند، اما در بخش دست‌آوردهای شجاعانه، جایگاه دوم را پس از سودان جنوبی به دست آوردند. کسب این جایگاه، به افتخار بزرگی برای افغانستان تبدیل شد و چهره دیگری از این کشور را به جهانیان نشان داد.
این دختران در نهادی موسوم به صندوق شهروندی دیجیتالی (Digital Citizen Fund) آموزش دیده‌اند که توسط خانم جوانی به نام «رویا محبوب» بنیان‌گذاری شده است.
رویا محبوب از معدود خانم‌های افغانستان است که در 16سالگی در تنها کافی نت هرات در غرب افغانستان، با کمپیوتر آشنا شد. او از همان ابتدای آشنایی با کمپیوتر، به این درک رسید که می‌تواند در بخش فن‌آوری، شغل ایجاد کند.
خانم محبوب در سال 2010 میلادی و در سن 23 سالگی پایگاه نرمافزاری «افغان سیتادل(ACS)» را با هدف مشارکت زنان در کسبوکار فن‌‌آوریِ در حال رشد بنیان گذاشت. با این حال او اولین رییس اجرایی فن‌آوری در افغانستان شد.
او به این باور است که باید عقیده‌ای که در جامعه افغانستان حاکم است و همواره گفته می‌شود که «از دست زنان کاری ساخته نیست» را تغییر دهد.
راه‌اندازی یک کسبوکار در افغانستان به ویژه برای یک زن کار ساده‌ای نیست، اما رویا؛ این خانم جوان، با رؤیای کارآفرینی برای دیگر زنان افغانستان، موفقانه درخشید و توانست به این هدفش دست پیدا کند.
راه پیموده‌شده
رویا یکی از هفت کودک خانوادهاش بود که از پدر و مادری افغانستانی در ایران به دنیا آمد. پدر و مادر او در دوران تهاجم شوروی به ایران مهاجرت کرده بودند که پس از سقوط حکومت طالبان، در سال 2003 به افغانستان برگشتند.
پس از بازگشت به افغانستان، خانم محبوب تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز کرد و دوره آموزش زبان انگلیسی را به پایان رساند. مدت زمان اندکی پس از آن، او همراه با برادران و خواهران و یکی از دوستانش پایگاه نرمافزاری افغان را تأسیس کرد.
او به این باور بود که سواد دیجیتالی، می‌تواند در گفت‌وگوی جهانی به زنان قدرت بیان بدهد؛ آنان می‌توانند مهارت‌های مختلفی را کسب کنند و در نهایت به استقلال مالی برسند.
محبوب روزی را به یاد می‌آورد که به همراه دوستی به سوی کافی‌‌نت می‌رفتند. آن دو تنها زنان حاضر در اتاق بودند و بسیاری از مردان به آن‌ها به چشم بد می‌دیدند. اما وی بدون این‌که اجازه دهد این مسایل اذیتش کند، از همان روز خود را وارد دنیایی از فن‌آوری دیجیتال کرد.
او می‌گوید: «من قدرت باورنکردنیِ رسانه‌های اجتماعی و فن‌آوری را در زندگی‌ام تجربه کردم و پی بردم که این فن‌آوری چگونه مرا به دنیا وصل می‌کند و می‌توانم کارهایم را از خانه مدیریت کنم و تجارتم را گسترش دهم.»
خانم محبوب تأکید می‌کند که می‌خواهد ابزاری را در اختیار زنان قرار دهد تا با خودآموزی، به مهارت‌هایی که نیاز دارند، دست یابند و فرصت‌های مالی را در خانه‌های خود ایجاد کنند و تنها راه رسیدن به این منظور، به صورت آنلاین است.
رویا محبوب هم‌چنین با بنیاد فیلم انکس (انکس زنان) همکاری کرده تا پروژه‌های توسعه پایدار در افغانستان را به نمایش بگذارد. فیلم انکس مؤسسه‌ای است که به انتشار آنلاین فیلم‌های تهیه‌شده در بخش توان‌مندی اجتماعی در جهان می‌پردازد. این موسسه نیمی از درآمد به دست آمده از اولین ویدیو تهیه شده را در اختیار تهیه‌کنندگان آن قرار می‌دهد و هزینه‌های ویدیو‌های بعدی را نیز متقبل می‌شود.
وی از این طریق مسیری برای زنان علاقه‌مند افغان فراهم کرد تا به حرفه فیلم‌سازی و کسب درآمد بپردازند. از طریق این فیلم‌ها، فعالیت و پیشرفت‌های به دست آمده در بخش توان‌مند‌سازی زنان و کودکان افغان در سالیان اخیر، در معرض دید جهان قرار گرفته است.
زن کار آفرین
پس از مدتی فعالیت پایگاه نرمافزاری که توسط رویا و همکارانش برای گسترش تجارت محلی به خصوص برای زنان و خانواده‌ها تأسیس شده بود، به خاطر سنتی بودن جامعه و آشنایی کم‌تر شهروندان با مسایل فن‌آوری، به شکست بیانجامد.
اما او و همکارانش شکست را نپذیرفتند و طرح تازه‌ای را برانداختند. محبوب و همکارانش از طریق رسانه‌های اجتماعی با شرکت‌های مختلف در تماس شده و از آن‌ها پرسیدند که آیا مایل اند از خدمات شرکتی که توسط زنان اداره می‌شود، بهره ببرند.
خانم محبوب از این طریق شبکه خود را گسترش داد و با «فرانسیسکو رولی» تاجر و شخص خیر ایتالیایی در نیویورک ملاقات کرد. این تماس‌ها به گسترش و ثمربخش شدن رؤیاهای خانم رویا و همکارانش انجامید.
آنان توانستند به کمک صندوق دیجیتال شهروند (DCF) یک شرکت غیرانتفاعی را تأسیس کنند؛ شرکتی که به زنان و دختران در کشورهای در حال توسعه برای دسترسی به فن‌آوری و ارتباط با دیگر نقاط جهان کمک می‌کند. این شرکت 11 مرکز فن‌آوری را در 11 نهاد فعال ساخته که در آن‌ها بیش از 8 هزار دانش‌آموز دختر در راستای فراگیری سواد دیجیتالی آموزش دیده‌اند.
اما در سال 2014 میلادی محبوب مجبور به ترک افغانستان شد، زیرا بارها تهدید شد و آن‌گونه که خودش می‌گوید، این تهدیدات خطراتی را متوجه خانوادهاش نیز کرد. حالا او در نیویورک زندگی می‌کند، اما با وجود فاصله طولانی، قادر بوده با پروژه‌ها و دختران و زنانی که او از طریق نو‌آوری‌های تکنولوژیکی آموزش می‌داده، در تماس باشد.
محبوب می‌گوید، مأموریت او این است که از طریق فراگیری سواد دیجیتالی، زنان و کودکان را توان‌مند سازد و آن‌ها را به یک جهان بدون مرز وصل کند.
در فهرست 100 شخص تأثیرگذار جهان
با آن‌که نام رویا محبوب با مطرح شدن تیم رواتساز افغانستان در صدر خبرهای رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت، اما دست‌آوردهای او فراتر از آن است.
رویا محبوب در سال 2013 از سوی مجله تایمز در جمع 100 شخص تأثیرگذار جهان قرار گرفت. از سویی هم جان کری، وزیر خارجه سابق ایالات متحده امریکا گفته بود که یکی از چهره‌های افغانستان که او را شگفت‌زده کرده است، رویا محبوب، مدیر عامل شرکت توسعه نرم افزار سیتادل می‌باشد.
آقای کری در نامه‌ای به نشریه پولتیکو در مورد برداشت‌های خود از دیدار با مقام‌ها، کارآفرینان و فعالان افغانستان نگاشته است. او می‌گوید که خانم محبوب یک داستان عالی و ناشنفته موفقیت در افغانستان است و توانسته افغانستان را متحول سازد.
یکی از برنامه‌های آینده خانم رویا محبوب این است که پنج مکتب را در پنج حوزه افغانستان ایجاد کند که به کودکان نابغه و تیزهوش فرصت آموزش و فعالیت بیشتر داده شود. او در این مورد از نهادهای دولتی افغانستان و هم‌چنان مؤسسات خارجی تقاضای کمک دارد.
افزودن دیدگاه