مقامهای وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان از کمک 22 میلیون دالری امریکا برای ترویج کشت بدیل کوکنار خبر دادهاند.
این وزارت در اعلامیهای گفته است که ایالاتمتحدهی امریکا در بخش زراعت با کشاورزان ننگرهار حدود 22.5 میلیون دالر کمک کرده که آنان بهجای کوکنار، به کشت محصولات بدیل روی آورند.
بهگفتهی مقامهای وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان این پول تا سال ۱۳۹۹ برای راه اندازی باغهای پسته، بادام، سیب، زردآلو، انجیر، انگور و همچنان در ترویج کشت زعفران و سبزی در ولسوالیهای اچین، چپرهار، رودات، شیرزاد، کوت و خوگیانى مصرف میشود.
از سویهم مقامهای محلی ولایت ننگرهار میگویند که در حال حاضر فعالیتهای گروه داعش در این ولایت کاهش یافته و فرصت مناسب برای توسعه بخش زراعت این ولایت میباشد.
بر اساس آمارهای مقامهای محلی ننگرهار در این اواخر حدود 700 هکتار زمین در این ولایت از کشت کوکنار پاک شده است.
ناکامی پروژههای بدیل
کمک های آمریکا و اعضای دیگر جامعه جهانی در افغانستان برای ترویج و حمایت از کشت بدیل برای نابودی و محو کوکنار در افغانستان به صورت مستمر در بیش از یک دهه گذشته ادامه داشته است. اما شماری از آگاهان بخش اقتصادی افغانستان این پروژههای بدیل خشخاش حکومت این کشور را ناکام عنوان میکنند و تاکید دارند که این برنامهها نتوانسته انتظارات نهادهای کمک کننده و افغانستان را برآورده سازد.
حسیبالله موحد، استاد دانشکدهی اقتصاد دانشگاه کابل به خبرنامه گفت که حکومت در بخش برنامههای بدیل کوکنار و مبارزه با مواد مخدر، میلیاردها دالر را به مصرف رسانده است، اما میزان کشت و تولید کوکنار برعکس افزایش چشمگیری داشته است.
این آگاهان بخش اقتصادی حکومت افغانستان را به عوامفریبی متهم میکنند و میگویند کابل بجای تشویق کشاورزان ولایتهای که عاری از کشت کوکنار است، به ولایتهایی پول را سرازیر میکند که در آن بیشترین میزان خشخاش کاشته میشود. آنان تصریح میکنند که این پولها بجای اینکه در توسعه کشت بدیل به مصرف برسد، برعکس برای تقویت بنیههای کشت و قاچاق مواد مخدر استفاده میشود.
آقای موحد گفت: « باوجود این که در افغانستان در بیش از یک ونیم دهه، در بخش مبارزه با مواد مخدر، میلیاردها دالر مصرف شده اما آمارها نشان میدهد که در سال ۲۰۱۶میلادی، کشت مواد مخدر در کشور نسبت به سال ۲۰۰۱، بیش از 25 درصد افزایش یافته است.»
از سوی هم پژوهش تازه واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان نیز نشان میدهد که برنامه معیشت بدیل کوکنار در این کشور، پایدار و موثر نبوده و در عوض کشت و تولید مواد مخدر را افزایش داده است.
مسوولان واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان حین اعلام این پژوهش در کابل برنامههای معیشت بدیل مواد مخدر را در افغانستان ناکام عنوان کرده و تاکید کردند که پس از پایان این برنامهها بهویژه در زون هلمند، ساحات زیر کشت تریاک، بیشتر از پیش افزایش یافته است.
عدم بازاریابی برای محصولات بدیل
همزمان با این برخی از آگاهان بخش اقتصادی به این باوراند که یکی از دلیلهای افزایش کشت کوکنار و ناکامی برنامههای بدیل، این است که حکومت افغانستان تنها برنامهها را اجرا میکند و درصدد توسعه آن نیست.
برخی از آگاهان بخش اقتصادی به این باوراند که یکی از دلیلهای افزایش کشت کوکنار و ناکامی برنامههای بدیل، این است که حکومت افغانستان تنها برنامهها را اجرا میکند و درصدد توسعه آن نیست
حسیب موحد، آگاه بخش اقتصادی و استاد دانشگاه میگوید: «ما بارها از حکومت کشت و تولید زعفران و سویابین و برنامههای دیگر را شنیدهایم، اما هیچگاهی ندیدهایم که برای توسعه و بازاریابی این برنامهها کاری کرده باشد. بهطور مثال ما شاهد نبودهایم که حکومت برای زعفران افغانستان، برای سویابین افغانستان و یا برای میوههای تازه و خشک افغانستان، بازاریابی کرده باشد که بتواند سبب تشویق و بلند بردن عاید دهقان شود. در صورت که عاید دهقان از طریق برنامههای بدیل افزایش نیابد، پس دولت چطوری انتظار دارد که کشت کوکنار کاهش یابد.»
از سوی هم یافته واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان نشان میدهد که برنامه معیشت بدیل این کشور، پایداری نداشته و مساله دسترسی کشاورزان را به بازارها در نظر نگرفته است. این برنامه ها در جریان اجرای پروژهها موثر بوده، اما با ختم این پروژهها در آن مناطق کشت خشخاش بهمراتب بیشتر شده است.
افزایش مواد مخدر
آمارهای دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد نشان میدهد که در سال جاری خورشیدی حدود 200 هزار هکتار زمین در سطح این کشور کوکنار کشت شده است. بر اساس آمارهای این وزارت کشت کوکنار حدود ۶۳درصد و سطح تولید تریاک حدود ۷۸درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
یافتههای این گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد که سه ماه پیش در مورد کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان به نشر رسید، نشان میدهد که مواد مخدر و قاچاق آن به یکی از منابع مهم تمویل تروریستان در این کشور تبدیل شده است.
حکومت افغانستان در سال ۱۳۸۴ خورشیدی، برای محو کشت کوکنار، برنامه معیشت بدیل را روی دست گرفت و تاکنون در این عرصه میلیونها دالر به مصرف رسیده است. این برنامه یکی از پنج بخش راهبرد ملی وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان است. مسوولان وزارت مبارزه با مواد مخدر میگویند که برنامه معیشت بدیل باید طولانیمدت باشد.
همزمان با این در تحقیق واحد ارزیابی افغانستان نیز آمده است که بخش زراعت افغانستان زیر تاثیر کشت کوکنار در این کشور قرار گرفته است؛ امری که از سوی مقامهای وزارت زراعت افغانستان رد میشود.
اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان به خبرنامه گفت که اجرای پروژههای که جایگزین مواد مخدر در افغانستان بوده، دستاورهای خوبی داشته است و همکاران بینالمللی افغانستان، میلیونها دالر را برای پروژه های بدیل کوکنار مصرف کردهاند.
مقامهای وزارت زارعت افغانستان تاکید میکنند که آنان برنامههای موفق بدیل کوکنار دارند که در حال حاضر به شکل گستردهای در سراسر این کشور درحالتوسعه است.
سخنگوی وزارت زارعت افغانستان میگوید که تشویق کشاورزان به کشت زعفران و سویابین و سایر محصولات کشاورزی که بازاری خوبی دارد از جمله برنامههای این وزارت برای کاهش کشت خشخاش در این کشور است.
آقای رستمی گفت: «بهگونهی مثال کشت سویابین در پنج سال اخیر در افغانستان افزایش چشمگیر داشته و مورد توجه بیشتر کشاورزان افغان قرار گرفته است.»
بر اساس آمارها اکنون ۱۶هزار کشاورز در سراسر افغانستان سویابین میکارند. تولید سویابین که پیش از این در حدود 4 هزار تُن بود، در حال حاضر به بیش از ۶ هزار تُن رسیده است. سویابین تنها یکی از محصولاتی است که برای کشت بدیل ترویج می شود. همزمان با آن زعفران و باغداری نیز از برنامه های دیگر افغانستان است که برای محو کوکنار و حمایت از کشت بدیل مورد توجه دولت افغانستان قرار دارد.