افغانستان در یک هفته گذشته در شوک پیهم حملات انتحاری و انفجاری است که از سوی گروه طالبان در شهرهای مهم این کشور راه‌اندازی شده است. سلسله‌ی این حملات از حمله بر هوتل انترکانتیننتال در قلب شهر کابل شروع شد و سپس تا قندهار، هلمند و چهارراهی صدارت شهر کابل ادامه پیدا کرد.
آخرین حمله انتحاری روز گذشته در مقابل شفاخانه جمهوریت و در نزدیکی ساختمان سابق وزارت داخله افغانستان در یکی از مناطق به شدت محافظت شده رخ داد. براساس آمار وزارت داخله این کشور، 103 نظامی و غیرنظامی در این انفجار کشته شده و 235 تن دیگر زخم برداشته‌اند.
ویس احمد برمک، وزیر داخله افغانستان امروز در یک نشست خبری گفت که حمله کننده با استفاده از یک عراده موتر که به شکل آمبولانس رنگ شده بود، می‌خواست وارد گارنیزیون وزارت داخله شود اما پس از شناسایی در ایست بازرسی دوم خود را منفجر ساخت.
در پیوند به این سلسله حملات تاکنون 5 تن در ارتباط با حمله بر هوتل انترکانتیننتال بازداشت شده و چهار تن دیگر در ارتباط با حمله روز گذشته. یک تن از متهمان حمله بر هوتل انترکانتیننتال از افغانستان فرار کرده و به پاکستان رفته است.
رهبری نهادهای امنیتی افغانستان در نشست خبری مشترک شان از پیچیدگی حملات و مبارزه با هراس‌افگنی سخن گفته، یادآور شدند که حملات زیادی خنثا شده اما حملاتی که در روزهای اخیر انجام شده به معنای ضعف نهادهای امنیتی نه بلکه حیله شورشیانی است که از وسایل گوناگون برای انجام حملات شان استفاده می‌کنند.
https://twitter.com/khabarnamaaf/status/957580958957436928
شفاخانه‌های پایتخت افغانستان در حال حاضر با چالش‌های زیادی در بخش رسیدگی به زخمیان رویدادهای انتحاری مواجه‌اند. روز گذشته تصاویری که از شفاخانه ایمرجنسی شهر کابل منتشر شد، نشان می‌داد که به شمار زیادی از زخمی‌های رویداد چهارراهی صدارت در حیات شفاخانه رسیدگی می‌شد.
حملات انتحاری و کشته شدن ده‌ها تن از سویی خشم بسیاری از شهروندان افغان را برانگیخته و از سوی دیگر مردم این کشور را نگران ساخته است. مردم و به‌ویژه باشندگان شهر کابل در حال حاضر با ابراز این‌که ممکن است هدف بعدی انتحار و انفجار باشند، نگرانی‌های خود را بیان می‌کنند.
طارق‌شاه بهرامی وزیر دفاع، ویس برمک وزیر داخله و محمد معصوم استانکزی رییس عمومی امنیت ملی افغانستان عصر امروز در یک نشست خبری از مبارزه جدی با تروریزم سخن گفتند اما یادآور شدند که در حال حاضر بیش از بیست گروه تروریستی در این کشور فعال اند که در برابر نظامیان افغان می‌جنگند. این سه مقام امنیتی و نظامی افغان در پاسخ به سوالی که چرا استعفا نمی‌دهند گفتند که استعفای آنان راه‌حل مشکل نیست بل که کار و تلاش برای مهار مشکلات راه‌حل است. آنان گفتند درصورتی که با استعفای شان مشکل حل شود، حاضرند که از سمت‌های شان استعفا دهند.
https://twitter.com/khabarnamaaf/status/957549975847755776
پرسش اساسی کنون این است که چرا حملات انتحاری و انفجاری در شهرهای افغانستان افزایش یافته است. درحالی که افغانستان مدعی است که طالبان و دیگر گروه‌های شورشی در جبهه‌ی جنگ شکست خورده‌اند، اما انجام حملات روز گذشته این پرسش را مطرح می‌سازد که «این چگونه شکستی است که هر روز بیشتر از دیروز قربانی می‌گیرد؟»
انتقام پاکستان
پس از اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان، فشارهای سیاسی و دیپلماتیک این کشور بر پاکستان افزایش یافته است. واشتنگن از اسلام‌آباد خواسته است که دست از حمایت طالبان و شبکه حقانی بردارد و به روند صلح افغانستان همکاری لازم را انجام بدهند.
امریکا و افغانستان هردو مدعی اند که پاکستان از طالبان حمایت می‌کند و شبکه حقانی بازوی آی‌اس‌آی یا سازمان استخباراتی پاکستان است که به نیابت از آن کشور در افغانستان حملات خونین انتحاری و انفجاری را انجام می‌دهد؛ ادعایی که همواره از سوی پاکستان رفع شده است.
از سوی هم شورای امنیت سازمان ملل در یک نشست ویژه وضعیت افغانستان را بررسی کرده و اعلام کرده است که این کشور در امر مبارزه با ترویزم به نیابت از جهان می‌جنگد و جامعه جهانی باید برای پایان بخشیدن به این جنگ افغانستان را کمک کند.
حکومت افغانستان استدلال می‌کند که با لابی‌گری قوی و ارایه اسناد و شواهدی کافی جامعه جهانی را قناعت داده است که پاکستان حامی ترویزم و پشت جبهه جنگ این کشور است. به باور حکومت کابل، افزایش حملات شورشیان در نقاط مختلف نیز پاسخی در برابر فشارهای نظامی و سیاسی است که بر شورشیان و حامیان آنان وارد شده است.
دگر جنرال طارق‌شاه بهرامی، وزیر دفاع افغانستان می‌گوید که شورشیان به دنبال ناکامی شان، تاسیسات عامه را مورد حمله قرار می‌دهند.
محمد معصوم استانکزی، رییس عمومی امنیت ملی افغانستان نیز گفت که تلاش‌های دولت این کشور با ارایه اسناد دنیا را قناعت داد که جنگ از بیرون بر مردم افغانستان تحمیل شده است. او گفت که سیاست جدید امریکا برای افغانستان تبعات و تاثیراتی را دارد که تاثیر مثبت آن حمایت از نیروهای افغان است.
او دلیل شهری شدن جنگ در افغانستان را حضور چندین گروه تروریستی در این کشور گفت که در جنگ با نظامیان افغان قرار دارند و در کنار این موجودیت هسته تروریزم بیرون از افغانستان. به گفته‌ی او تا این هسته‌ها در پاکستان و سایر کشورهای منطقه از بین نرود، صلح در افغانستان تأمین نمی‌شود.
آقای استانکزی گفت که ریاست عمومی امنیت ملی شمار زیادی از افرادی را بازداشت کرده است که شهروندان کشورهای مختلف اند و این نشان می‌دهد که جنگ در افغانستان ابعاد مختلف دارد.
https://twitter.com/khabarnamaaf/status/957553272583348224
تلاش افغانستان برای رهایی از وابستگی به پاکستان نیز باعث شده است که جنگ در این کشور افزایش پیدا کند و دردسرهای بیشتری برای امنیت ملی افغانستان خلق شود. به گفته‌ی رییس عمومی امنیت ملی افغانستان، پس از افتتاح بندر چابهار از ساحه قندهار تا ادرسکن هرات ناامن شده و با آمدن اولین محموله کمکی گندم هند این مسیر تبدیل به میدان جنگ شده است.
او گفت: «… یک فشار اضافه بود که به دستور استخبارات منطقه با استفاده از گروپ‌های تروریستی مختلف این حالت را در آن قسمت‌ها بوجود آورد. به خاطر تجدید پالیسی و فشارهای بین‌المللی که بر پاکستان وارد شده، این فشارها ترجمه شده به انتقام‌گیری از مردم افغانستان.»
در آینده نزدیک قرار است کار پروژه تاپی در افغانستان شروع شود. در کنار این قرار است به‌زودی قرارداد احداث خط آهن شمال-هرات امضا می‌شود. تلاش برای اجرای این پروژه‌ها فشار بر نظامیان افغان را بیشتر کرده و به باور آقای استانکزی دردسرهای تازه ایجاد کرده است.
تاوان سیاست امریکا
امریکا در استراتژی جدید خود شمار نظامیان خود در افغانستان را افزایش داد و اعلام کرده که تا یک مدت زمان نامعلوم در این کشور باقی می‌مانند. افزون بر این دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا روز گذشته در واکنش به حمله انتحاری چهارراهی صدارت اعلام کرد که امریکا اجازه نمی‌دهد طالبان در افغانستان پیروز شوند.
https://twitter.com/realDonaldTrump/status/957387711693905925
هرچند حکومت افغانستان از سیاست جدید امریکا استقبال کرده و استدلال می‌کند که این امر نشان‌دهنده حقانیت افغانستان است اما شماری از آگاهان به این باور اند که افزایش حملات انتحاری و شورش‌گری روزافزون در افغانستان نتایج سیاست جدید امریکا است.
ادریس رحمانی، پژوهشگر مقیم امریکا به این باور است که حملات اخیر در افغانستان پاسخی به آوردن فشار بر پاکستان و رای‌زنی‌ها در شورای امنیت سازمان ملل برای فشار آوردن بر این کشور است. او همچنان در ارتباط با موضع‌گیری اخیر ترامپ گفته است که پیام رییس جمهور امریکا حملات بیشتری را به دنبال خواهد داشت.
آقای رحمانی در صفحه فیسبوک خود نوشته است که «طالبان و پاکستان اکثراً این حملات را در جواب به حرکات نیروهای بین‌المللی انجام می‌دهند خصوصاً وقتی که کشورهای حامی افغانستان بخواهند بالای نیروهای شورشی شان فشار سیاسی و یا نظامی بیاورد.»
کریم پاکزاد، پژوهشگر بنیاد مطالعات بین‌المللی و استراتژیک فرانسه نیز به این باور است که ادامه تسلط امریکا در افغانستان و رویه اربابی آنان طالبان را تقویت می‌کند زیرا امریکا منافع قدرت‌های دیگر را نه تنها در افغانستان بلکه در منطقه به چالش می‌کشد و این امر به نفع صلح و آرامش مردم افغانستان نیست.
او در صفحه فیسبوک خود نوشته است که «پاکستان به نوبه خود به این آسانی‌ها در برابر امریکا زانو به زمین نمی‌زند. امریکا قدرت بلامنازع در منطقه نیست، او حتا افغانستان کوچک را نمی‌تواند به آسانی کنترل کند و با طولانی‌ترین جنگ تاریخ خود در کلاویز است. پاکستان مثل امریکا از کشور ما یک گورستان ساخته و طالبان را به نوکران خود مبدل نموده.»
سیاست غلط
حکومت وحدت ملی افغانستان در آغاز تلاش کرد با پاکستان نزدیک شود. محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان چندین بار به پاکستان سفر کرد و در این راستا تا آنجا پیش رفت که روابط دوستانه افغانستان و هند را تا مرز تعلیق کمک‌های دهلی رساند. اشرف غنی انتظار داشت که حمایت پاکستان را جلب کند تا این کشور طالبان را به میز مذاکره بیاورد و به جنگ و شورشی‌گری در کشورش پایان بدهد اما پاکستان به‌زودی به این تصور اشرف غنی آب سرد پاشید.
روابط دو کشور در دو سال گذشته تا مرز جنگ‌های مرزی میان سربازان سرحدی دو کشور به وخامت گرایید و اشرف غنی هم در هر فرصت تلاش می‌کند پاکستان را حامی تروریزم و حامل بدبختی افغانستان تعریف کند.
منتقدان اشرف غنی به این باور اند که سیاست خارجی غلط او در قبال پاکستان باعث شد تا وضعیت امنیتی افغانستان به سمت خرابی به پیش برود و کشتار بیشتر بر مردم افغانستان تحمیل شود.
شکیبا هاشمی، عضو مجلس نمایندگان افغانستان به این باور است که حکومت افغانستان پیش از مذاکره با طالبان یا یک کشور دیگر نخست باید مسأله آتش بس را مطرح کند و در داخل نیز با فساد و ستون پنجم مبارزه کند.
او در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که «رییس جمهور افغانستان سال اول حکومت خود را سال بقا نام‌گذاری کرد که در آن سال هم حوادث خونین داشتیم. سال دوم را سال تطبیق پروژه‌ها نام کرد که نه تنها پروژه‌ها تطبیق شد بلکه خون‌ریزی بیشتر شد. سال سوم یک سال خونین بود. تمامش به‌خاطر ضعف حکومت افغانستان است.»
ناهید فرید، عضو دیگر مجلس نمایندگان افغانستان اما به این باور است که روابط خارجی این کشور یک بحث پیچیده است و چون سیاست داخلی در راستای سیاست خارجی قرار دارد، این پیچیدگی بیشتر شده است. خانم فرید در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که این باعث شده که در سیاست خارجی افغانستان دچار یک بحران شدید باشد.
ناهید فرید از فشارها بر پاکستان استقبال می‌کند و می‌گوید نتیجه انزوای پاکستان باید این باشد که آن کشور در پی تعضیف بیشتر حکومت افغانستان نباشد. این عضو مجلس نمایندگان به این باور است که حمایت از تروریزم در خاک پاکستان بیشتر شده و باید هرچه زودتر پناهگاه‌های طالبان در خاک پاکستان نابود شده و سران این گروه هدف قرار گیرد.
اولویت توسعه است یا تقابل؟
علاوه بر تقابل افغانستان و پاکستان، تنش‌های سیاسی نیز در افغانستان بالا گرفته است. چندین جریان سیاسی منتقد سیاست‌های اشرف غنی اند و استدلال می‌کنند که پیروی از سیاست‌های حذف و تقابل با منتقدان دولت باعث شده است که چالش‌های این کشور بیشتر شود.
به باور این گروه‌ها، سیاست اصلی حکومت افغانستان تمرکز بر بهبود امنیت ملی این کشور و منافع مردم آن نبوده بل که بیشتر بر رقیب زنی داخلی متمرکز می باشد.
در آخرین مورد یک ماه است که تنش میان ارگ ریاست جمهوری افغانستان و جمعیت اسلامی افغانستان بر سر برکناری عطا محمد نور، والی پیشین بلخ از سمت والی این ولایت بالا گرفته و اکنون دو طرف در پی یافتن یک راه‌حل سیاسی اند.
آگاهان امور به این باور است که سیاست تقابل ارگ با جریان‌های سیاسی و حذف برخی از این جریان‌ها از بدنه حکومت باعث شده است که رهبری در کابل مصروف بازی‌های سیاسی درون کشوری شود و از مقابله با تهدیدهایی که امنیت ملی و مردم افغانستان را با خطر مواجه می‌سازد، غافل بماند.
ناهید فرید به این باور است که هنوز روشن نیست که «اولویت حکومت امنیت و توسعه است یا جابه‌جایی یک والی و تقابل بین سران حکومت وحدت ملی. مسایلی که امروز در درون وجود دارد سران حکومت را آنقدر مصروف ساخته که فراموش کرده‌اند که وظیفه اصلی آنان آوردن امنیت است.»
به باور بسیاری‌ها این سیاست حکومت افغانستان باعث شده است که پاکستان بیشتر در پی نفاق‌افگنی بین جریان‌های سیاسی این کشور شود و این نفاق تا آنجا گسترش یافته است که حتا از حملات تروریستی به‌عنوان وسیله‌ای برای تصفیه حساب سیاسی استفاده می‌شود.
بسیج همگانی
حملات انتحاری و کشتار بی‌رحمانه مردم نوعی از درماندگی را در افغانستان به نمایش گذاشته است. از یادداشت‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی بر می‌آید که نوعی کرختی و درماندگی از عدم توجه سران حکومت و نهادهای امنیتی در قبال این رویدادها بر جامعه سایه افکنده است.
https://twitter.com/khabarnamaaf/status/957558767889108992
از سوی هم پس از وقوع هر رویدادی انگشت انتقاد به سمت حکومت و نهادهای امنیتی و استخباراتی بلند است. نخستین چیز «ضعف استخباراتی و کشفی» و «همدستی از درون با تروریستان» مطرح این بحث های همگانی می باشد.
مسئولان ارشد نهادهای امنیتی افغانستان در مواردی ضعف خود را می‌پذیرند و می‌گویند ممکن است در مواردی همدستی از درون نیز وجود داشته باشد اما به گفته آن ها «قهرمانان گمنام» شب و روز تلاش می‌کنند تا حملات تروریستی را دفع کنند.
رییس امنیت ملی افغانستان امروز گفت که تنها در یک هفته گذشته 190 نفر توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند و این نشان می‌دهد که نیروهای استخباراتی و امنیتی کم‌کاری نمی‌کنند.
سه مسئول ارشد نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان از مردم خواستند که از نیروهای امنیتی شان حمایت کرده و در راستای تأمین امنیت با حکومت همکاری کنند.
ویس احمد برمک، وزیر داخله افغانستان گفت: «ما تلاش کرده‌ایم و تلاش می‌کنیم که جلو حملات را بگیریم. ما ضرورت به یک بسیج ملی و انسجام ملی داریم. می‌خواهیم هر شهروند پولیس باشد در برابر دشمن ایستاد شود.»
آگاهان هم استدلال می‌کنند که مردم اگر با سیاست دولت موافق اند در حمایت از آن و اگر مخالف آن اند برای مهار خشونت‌ها و جلوگیری از دوام حملات انتحاری و انفجاری اعتراض کرده و حکومت وحدت ملی را مجبور سازد تا با پاکستان وارد معامله شده و یا هم هم قدرت را به یک تیم دیگر واگذار کند.
افزودن دیدگاه