سال ۲۰۰۶ تصمیم گرفتم اسناد تحصیلیام را به وزارت تحصیلات عالی برای ارزیابی ببرم. آن زمان در اداره امور کار میکردم. دوستانم گفتند ضرور نیست بروم. فقط باید اسنادم را رسمی بفرستم و چون پست نسبتا عالیرتبه دولتی دارم، بدون تکلیف کارم اجرا میشود. گفتم میخواهم قانونی کار کنم. یک روز از دفتر رخصت گرفتم و با اسنادم به ریاست انسجام امور آکادمیک رفتم. اسنادم را تسلیم شدند. گفتند روز چهارشنبه به کمیسیون حاضر شو.
روز چهارشنبه در دهلیز وزارت با یک دوستی که تاثیرگذاری خاصی در وزارت تحصیلات داشت روبرو شدم. گفت ضرور نیست به کمیسیون بروی. اسنادت را به من بده. من برایت طی مراحل میکنم. در غیر آن بهانه گیری میکنند. گفتم اسنادم قانونی است و دلیلی ندارند که آزارم بدهند.
داخل اتاقی شدم که در آن کمیسیون دایر شده بود. رییس کمیسیون گفت اسناد لیسانسات تصدیق شد ولی در قسمت اسناد ماستریات سوال داریم. گفتم بفرمایید. گفت ترانسکرپت رسمی نداری. گفتم پاکت سربسته روی میز تان همان (Sealed Transcripts) است که شما میخواهید. گفت نخیر ما شک داریم. شماره تماس و ایمیل یونیورستی را برای ما بگذار تا ما تماس بگیریم و مطمین شویم. گفتم اسنادم تصدیق وزرات خارجه بریتانیا، تایید سفارت افغانستان در انگلستان و مهر وزارت خارجه خود ما را دارد. گفتند ما باید مطمین شویم. گفتم خوب است. شمارههای تماس را گذاشتم و قرار شد که بعد از تصدیق اسناد، مرا دوباره بخواهند.
دو هفته بعد دوباره برایم زنگ زدند. گفتند روز چهارشنبه برای دفاع از مونوگرافت به وزارت حاضر شو. روز چهارشنبه باز به وزارت رفتم. پشت میز سه استاد نشسته بودند. جریان بحثم با رییس کمیته را بدون تصرف این جا نقل میکنم:
– در کدارم رشته تحصیل کردی؟
علوم سیاسی.
– علوم سیاسی را تعریف کن.
به چشم این کار را می کنم. ولی چنانچه شما مونوگرافم را مطالعه فرمودهاید. رشته تخصصیام عدالت انتقالی است.
– استاد (با لبخند تمسخرآمیز): عدالت انتقالی؟ یعنی عدالت قابل انتقال است؟ یعنی عدالت را باید در یک بوجی انداخته انتقال بدهی؟
نخیراستاد. عدالت انتقالی مبحث نسبتا نو در علوم سیاسی است که برای رسیدگی به جرایم جنگی در جوامع در حالتگذار از جنگ به صلح به کار می برند.
– نفهمیدم. به هر صورت موضوع مونوگرافت چی است؟
موضوع مونوگرافم چگونگی کار کمیسیون حقیقتیاب آفریقای جنوبی برای رسیدگی به جرایم جنگی در افریقای جنوبی بعد از آپارتاید است.
– یعنی مونوگرافت را در مورد آفریقای جنوبی نوشتی؟ افغانستان کجا و آفریقای جنوبی کجا؟ مگر در افغانستان موضوع کم بود؟
استاد، من همین موضوع را در مشوره با استاد رهنمایم انتخاب کردم. چون درآفریقای جنوبی یکی از موفقترین مودلهای عدالت انتقالی تطبیق شده بود، برای تحقیق به آفریقای جنوبی رفتم. ولی یک قسمت مونوگرافم شامل پیشنهاداتی برای تطبیق عدالت انتقالی در افغانستان با الهام از تطبیق این روند در آفریقای جنوبی است.
– این مونوگراف چرا به پشتو یا فارسی نوشته نشده؟
استاد، من در انگلستان درس خواندم. در آنجا مونوگراف پشتو و فارسی را قبول نمیکنند.
– پس برو این مونوگراف را ترجمه کن. بعد به کمیسیون حاضر شو.
استاد اجازه است جسارت کنم. رشته تحصیلی خودتان چی است؟
– من پوهاند استم.
در کدام رشته؟
– زراعت.
اسنادم را از روی میز برداشتم. گفتم رییس اتاق رییس انسجام امور آکادمیک کدام است؟ بعد پیش رییس رفتم و قصه دراز است و بالاخره اسنادم تصدیق شدند. شاید دو رتبه و دو قدم با ۱۵۰ افغانی ازدیاد معاش برای سند لسانس و ۲۵۰ افغانی برای سند ماستری گرفتم.
این نوشته در حساب کاربری فیسبوک آقای عمر منتشر شده که خبرنامه اقدام به بازنشر آن نموده است.