جمیله یکی از اعضای تیم بسکتبال با ویلچر زنان افغانستان است. تیمی که در ماههای گذشته برای نخستین بار در یک دوره رقابت ورزشی در اندونزی توانست بر تیمهای تایلند، هند و اندونزی پیروز شود و به مقام قهرمانی دست یابد.
بیشتر دخترانی که عضو این تیم هستند به دلایل مختلفی مانند جنگ و انفجار ماین دچار معلولیت شدهاند. اما داستان معلول شدن جمیله متفاوت از دیگران است. او در کودکی دچار بیماری فلج اطفال( پولیو) شده؛ درست زمانی که 7 ماهه بود. بیماری که میتوانست قابل پیشگیری باشد.
او حالا 18 سال سن دارد و دانش آموز صنف 11 مکتب است. جمیله دو سال قبل به این ورزش رو آورده و میگوید که در این مدت شاهد تغییرات مثبت زیادی در زندگی خود بوده است.
تدوام بیماری
جمیله تنها نمونهای از هزاران موردی است که در افغانستان به بیماری فلج اطفال دچار شدهاند. بیماری فلج اطفال با این که در بسیاری از کشورهای جهان محو شده اما افغانستان یکی از مناطقی است که به دلایل مختلفی هنوز هم این بیماری در آن دیده میشود.
حکومت افغانستان با کمک جامعه جهانی از سالهای گذشته اقدامات گستردهای را برای مبارزه با این بیماری آغاز نموده است. همه ساله کودکان زیر 5 سال این کشور از سوی وزارت صحت افغانستان در برابر بیماری فلج اطفال واکسن میشوند.
مسوولان وزارت صحت عامه میگویند که در سال جاری نیز بیش از 70 هزار داوطلب برنامه واکسن سراسری کودکان افغانستان را انجام دادهاند. در سال جاری 4 دوره سراسری واکسن در برابر بیماری فلج اطفال در افغانستان انجام شده که هزینهی هر دوره در حدود 4.5 میلیون دالر بوده است.
اما با وجود همه این تلاشهای مداوم، هنوز هم این بیماری در افغانستان ریشه کن نشده؛ اگرچه نسبت به سالهای گذشته، میزان آن کمتر شده است.
7 مورد در سال جاری
مسوولان وزارت صحت عامه افغانستان میگویند که در سال جاری 7 مورد از بیماری فلج اطفال در مناطق مختلف این کشور مشاهده شده است.
به گفته میرجان راسخ، مسوول بخش ارتباطات برنامه محو بیماری فلج اطفال در وزارت صحت افغانستان، این 7 مورد در ولایتهای هلمند، قندهار، زابل، قندوز و ننگرهار به ثبت رسیده که نشان میدهد این بیماری هنوز هم در افغانستان وجود داشته و امکان گسترش آن نیز میباشد.
آقای راسخ به خبرنامه میگوید که در این سال 2 مورد بیماری فلج اطفال در هلمند، 2 مورد در قندهار، 1 مورد در زابل، 1 مورد در قندوز و 1 مورد دیگر هم در ولایت شرقی ننگرهار مشاهده شده است.
این 7 مورد در سال جاری میلادی در حالی گزارش شده است که در سال گذشته، 20 مورد از ابتلا به بیماری فلج اطفال در افغانستان گزارش شده بود.
ناامنی مهمترین مانع
بر اساس برنامههای قبلی قرار بود پیش بینی شده بود که این بیماری در سال 2017 میلادی در افغانستان ریشه کن شود اما حالا مسوولان وزارت صحت میگویند که با وجود موانع متعددی روبرو هستند که محو این بیماری در سال آینده را ناممکن ساخته است.
مقامات افغانستان از ناامنی به عنوان بزرگترین مانع در این روند یاد میکنند و میگویند که بیشترین موارد ابتلا به بیماری فلج اطفال نیز در مناطق ناامن این کشور رخ داده است.
آقای راسخ به خبرنامه میگوید که ناامنی و جنگ در بسیاری مناطق موجب شده که برنامه واکسن کودکان در برابر این بیماری انجام نشود. او افزود که با این وجود حکومت افغانستان همواره سعی کرده با همکاری بزرگان و ریشسفیدان این مناطق، برنامه واکسن کودکان را در مناطق ناامن نیز اجرا کند.
چالشهای دیگر
علاوه بر جنگوناامنی، موانع دیگری نیز بر سر راه مبارزه با این بیماری در افغانستان وجود دارد. شرایط جغرافیایی و صعبالعبور بودن بسیاری از مناطق و همچنین بازگشت مهاجرین افغانستانی از کشورهای مختلف و به ویژه پاکستان از دیگر چالشها، فراروی محو این بیماری است.
واکسن، آسانترین راه
راه مبارزه با این بیماری این است که کودکان زیر 5 سال در برابر آن واکسن شوند. این واکسن از بدو کودک تولد آغاز شده و در دورههای زمانی مختلف باید به کودک داده میشود.
در افغانستان نیز علاوه بر گروههای داوطلبی که به خانهها مراجعه کرده و تمامی کودکان زیر 5 سال را با دادن دو قطره واکسن فلج اطفال در برابر این بیماری محافظت میکنند، در شفاخانهها نیز گروههای ثابتی وجود دارند تا شهروندان بتوانند از این مراکز برای واکسن نمودن کودکانشان استفاده کنند.
راه آسانی که شاید اگر استفاده می شد میتوانست مسیر زندگی جمیله را بسیار متفاوت از امروزش رقم بزند.
مسیری دشوار و طولانی
با این که قرار بود این بیماری در سال آینده میلادی در این کشور به صورت کامل محو شود اما عواملی از جمله جنگ و ناامنی در این کشور مانع از اجرایی شدن این برنامه شده است.
نابودی این بیماری در افغانستان تا حد زیادی با جنگ و ناامنی در این کشور مرتبط است. مقامات این کشور به طور همزمان در دو جبهه در حال نبرد میباشند. از یکسو نبرد برای نابودی تروریزم و از سوی دیگر نبرد برای محو بیماری فلج اطفال که در سایه جنگ و ناامنی میتواند بیش از پیش گسترش یابد.
با توجه به شرایط کنونی امنیتی در افغانستان و اینکه حالا مناطق تحت کنترل گروههای مخالف از جمله طالبان نسبت به سالهای گذشته بیشتر شده است، به نظر میرسد با گسترش مناطق ناامن، راه مبارزه و یا ریشهکن نمودن این بیماری در افغانستان دشوارتر و طولانیتر شود.