مقامهای وزارت انرژی و آب افغانستان میگویند این وزارت طرح پنجساله خودکفایی انرژی را تکمیل کرده است که بر اساس این طرح، افغانستان تا 5 سال آینده در حدود 2 هزار میگاوات برق تولید خواهد کرد.
علی احمد عثمانی، وزیر انرژی و آب افغانستان که دیروز دوشنبه در نشستی در کابل حرف میزد، گفت که ” ﭘﻼﻥ پنجساله ﻭﺯاﺭﺕ اﻧﺮژی و ﺁﺏ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ اﻧﺮﮊی ﺧﺘﻢ ﺷﺪﻩ و ما تلاش داریم که روی پلان بخشهای دیگر، از جمله روی پلان بخش آب نیز کار کنیم و آن را تکمیل کنیم.”
طرح خودکفایی انرژی افغانستان سال گذشتهی خورشیدی ترتیب شده و از سوی حکومت این کشور تایید شده است. پیاده کردن این طرح در حدود ۶ میلیارد دالر نیاز دارد که به گفتهی مقامهای وزارت انرژی و آب، این کشور تنها ۱٫۵ میلیارد دالر از این مقدار را در اختیار دارد.
مقامهای حکومت افغانستان گفتهاند که بر اساس این طرح تا پنج سال آینده، تولید داخلی انرژی در این کشور به بیش از ۸۲ درصد افزایش خواهد یافت.
بصیر عظیمی، معین وزارت انرژی و آب افغانستان به خبرنامه گفت: “با طرح پنج ساله خودکفایی انرژی، خطوط انتقال برق سراسری در افغانستان تکمیل میشود. با اجرایی شدن این پلان خطوط سرتاسری ملی در کشور ایجاد میشود که انتقال انرژی را در تمام نقاط افغانستان، تسهیل میکند.”
مقامهای وزارت انرژی و آب افغانستان میگویند که در حال حاضر افغانستان بدون خطوط منظم سرتاسری انتقال برق میباشد. به گفته این مقامات، منابع انرژی هر بخش به صورت جداگانه تامین میشود. آنان میگویند در برنامه پنجسالهی جدید، طرح خطوط انتقال انرژی برق افغانستان به صورت حلقهای درنظر گرفته شده است.
وزارت انرژی و آب افغانستان در طرح خودکفایی انرژی در این کشور، در پنج سال اول تلاش دارد که خطوط سرتاسری انتقال برق را که دارای فشار قوی ۵۰۰ کیلوولت میباشد ایجاد کند. پس از آن، از این خطوط، لین۲۲۰ کیلوولت به تمام مراکز ولایات افغانستان انتقال داده میشود و بههمین ترتیب از مراکز ولایات، لین ۱۱۰ کیلوولت به شهرستانها کشیده خواهد شد.
پایینترین مقام از نظر توزیع برق
بانک جهانی در گزارشی نوشته است که افغانستان از جمله کشورهایی است که در پایینترین سطح دسترسی و استفاده برق در جهان قرار دارد. این بانک نوشته است که با وجود پیشرفت قابل توجه در توسعه برق، این کشور اکنون در بین تمام کشورهای جهان از نظر توزیع و دسترسی برق در جایگاه یک صد و هشتم قرار دارد.
بر اساس گزارش بانک جهانی مصرف سرانه برق افغانستان بهطور میانگین در حدود 176 کیلووات در سال میباشد که بهطور قابل توجهی کمتر از حد میانگین کشورهای آسیای جنوبی (که در حدود 707 کیلووات میباشد) و همچنان کمتر از حد میانگین مصرف برق در هر فرد در سطح جهان (که حدود 3.144کیلووات میباشد)، است.
با این حال با افزایش 6 درصدی میزان دسترسی به برق از سال 2002 میلادی در این افغانستان، در حال حاضر تنها در حدود 30 درصد از جمعیت این کشور به شبکهی برقرسانی متصل میباشد.
از مجموع ۱۵۰۰ میگاوات برق مورد نیاز این کشور، در حدود ۱۱۰۰ میگاوات برق آن، وارداتی میباشد. منابع برق افغانستان کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و همچنان ایران است. از مجموع این انرژی مصرفی در افغانستان، بهشکل متوسط حدود ۴۰۰ میگاوات در داخل افغانستان از بندهای مختلف آبی، تولید میشود.
دسترسی به شبکههای برقرسانی در نقاط مختلف افغانستان تفاوت چشمگیری دارد. در کلانشهرهای این کشور حدود 89 درصد از مردم به شبکهی برق دسترسی دارند که شامل شهرهای کابل، قندهار، هرات و مزارشریف میشود. در حال که در روستاهای افغانستان که در حدود 77 درصد جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند، تنها 11 درصد از آنان به شبکهی برق وصل اند.
از سال 2006 از کشورهای ازبکستان به میزان 300 میگاوات برق و تاجیکستان به میزان 300 میگاوات برق در تابستان وارد میشود.
در حال حاضر از ازبکستان خطوط انتقال برق با ظرفیت 326 میگاوات، از ایران با ظرفیت 164 میگاوات، با ظرفیت 433 میگاوات از تاجیکستان و با ظرفیت 77 میگاوات از ترکمنستان به داخل افغانستان کشیده شده است.
مقامها در وزارت انرژی و آب افغانستان میگویند که این کشور بهشکل متوسط، سالانه به ارزش 250 میلیون دالر از کشورهای همسایهاش برق وارد میکند.
تغییر سیاست
مقامهای وزارت انرژی و آب افغانستان از عدم سرمایهگذاری روی تولید انرژی در این کشور به صورت تلویحی به عنوان یک اشتباه استراتژیک سخن گفتهاند. آنان تاکید کردهاند که این امر سبب شده تا بخش بزرگی از انرژی مصرفی این کشور از کشورهای دیگر خریداری شود.
با این وجود مقامهای این وزارت تاکید میکنند که برنامه اصلی حکومت افغانستان روی تولید انرژی متمرکز میباشد و کابل با مشوقهای مختلف زمینه سرمایهگذاری در حوزه تولید برق در داخل افغانستان را مساعد میکند.
به گفتهی مقامهای حکومت افغانستان، پیش از این به دلیل اینکه در ماستر پلان بخش انرژی افغانستان، تولید انرژی داخلی در اولویت قرار نداشت، سرمایهگذاری کمی روی این بخش صورت گرفته است.
بصیر عظیمی، معین وزارت انرژی و آب افغانستان میگوید که سرمایهگذاران خارجی اکثر تمویل کنندگان پروژه برق این کشور را تشکیل میدهند به این جهت، آنان با توجه به شرایط افغانستان و همچنان به دلیل این که برق وارداتی نسبت به سرمایهگذاری روی برق تولیدی زمان کمتری را در بر میگیرد، بیشتر تولید انرژی را به حاشیه کشاندهاند. این موضوع باعث شده تا اکنون افغانستان نیاز جدی به برق وارداتی داشته باشد.
با این وجود مقامهای حکومت افغانستان تاکید میکنند که با شروع بهکار حکومت وحدت ملی، روی برنامههای خودکفایی برق تمرکز صورت گرفته و بسترسازی شده است. این بسترسازیها شامل مسایل حقوقی، هماهنگی درون نهادی، اعطای مشوقها و ایجاد تسهیلات در بخش سرمایهگذاری خصوصی میشود.
این مقامها تاکید دارند که حکومت افغانستان به گونهی قانونی و حقوقی در زمینه تولید انرژی برای سرمایهگذاران بخش خصوصی زمینهسازی کرده است. آنان تصریح میکنند که بخاطر محدودیت منابع حکومت افغانستان و بیتوجهی جامعه جهانی در این بخش، راهکار مناسب این است که بخش خصوصی را در این زمینه حمایت نمایند.
در بخش حقوقی، حکومت افغانستان در سال گذشتهی خورشیدی قانون مشارکت عمومی و بخش خصوصی را تصویب کرد که بر اساس آن، از نظر قانونی شرکتهای خصوصی میتوانند در بخشهای تولیدی سرمایهگذاری کنند.
به گفتهی مقامهای وزارت انرژی و آب افغانستان، این وزارت توانسته است در یک سال گذشته، بیش از ۸۰۰ میلیون دالر سرمایهگذاری بخش خصوصی را در بخش انرژی و آب افغانستان جذب کند.