تجلیل از روز جهانی جوان، در افغانستان بحث بیکاری جوانان را بالا کرده است. افغانستان کشوری است که در آن بیکاری یکی از چالش‌های کلان اجتماعی می‌باشد. دلیل بزرگ بی کاری مزمن در افغانستان در ساختار ضعیف اقتصادی این کشور پنداشته می‌شود. اقتصاد افغانستان مصرفی بوده و تولید در آن جایگاهی نداشته است. در شانزده سال گذشته نیز یکی از مجاری بزرگ اشتغال زایی کمک‌ها و قراردادهای بزرگ خدمات رسانی برای نیروهای خارجی در این کشور بوده است. بر این اساس، پس از قطع این کمک‌ها و کاهش قراردادها آمارهای بیکاری در این کشور قابل تامل بوده و در بسیاری موارد نگران کننده خوانده شده است. در این میان نسل جدید با آموزش‌های تخصصی عالی این چالش بزرگ را به صورت جدی تری حس می‌کنند.

چالش بزرگ

در یک و نیم دهه گذشته در کنار دیگر مشکلات، بیکاری نیز یکی از چالش‌های بزرگ سد راه مردم افغانستان به ویژه جوانان بوده و به نحوی رابطه مستقیم با نا امنی‌های موجود در این کشور داشته است. بسیاری از جوانان با تلاش‌های پیهم هنوز هم نتوانسته اند از این مانع بزرگ بگذرند. بیشتر جوانان بیکاری را بزرگترین چالش می‌دانند و می‌گویند که در یک و نیم دهه‌ی گذشته کارهای اساسی و زیربنایی که بتواند وضعیت جوانان را بهبود بخشد، انجام نشده است.

روز جهانی جوانان امروز در ارگ ریاست جمهوری با حضور محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان و رولا غنی بانوی اول تجلیل شد

این در حالی است که سال گذشته وزارت کار افغانستان اعلام داشته بود که ۱۴ میلیون نفر از مجموع حدود ۲۷ میلیون جمعیت افغانستان واجد شرایط کار می‌باشند که هفت میلیون آن دارای کار هستند. بر اساس گفته‌های آقای افتخاری، مجموع بیکاران افغان چهار میلیون می‌باشند که از آن جمله ۸۰۰ هزار آن‌ها به صورت مطلق کار ندارند و بقیه آن‌ها، در هفته حدود ۴۰ ساعت کار می‌کنند.

با این وضع بیکاری اما امروز، رییس جمهور افغانستان به مناسبت روز جهانی بین المللی جوانان و برای تشویق جوانان تحصیل کرده اما بیکار وعده سپرد که ۱۳۵۰۰ بست کاری را در آینده ی نزدیک به اعلان خواهند سپرد. رییس جمهور افغانستان همچنان جوانان را تشویق کرد که در این بست‌ها شرکت کنند.

سالانه بسیاری از تازه فارغان دانشگاه‌های افغانستان نیز در جمع بیکاران اضافه می‌شوند. این موج بزرگ آموزش‌های عالی تخصصی نیروی کار زیادی را عرضه می‌کند که بخش خصوصی و دولتی افغانستان ظرفیت جذب همه این نیروها را ندارد. این موضوع تبدیل به یکی از چالش‌های بزرگ شده است.

سالانه بسیاری از تازه فارغان دانشگاه‌های افغانستان نیز در جمع بیکاران اضافه می‌شوند

خروجی سالانه

همه‌ساله ده‌ها هزار جوان از دانشگاه‌های دولتی و خصوصی در افغانستان فارغ می‌شوند و به دلیل نبود زمینه‌های کاری و یا هم به دلیل فساد گسترده در ارگان‌های دولتی، به جمعیت بی‌کاران در این کشور افزوده می‌شود. در اوایل سال ۱۳۹۵ مقام‌های افغان در حالی از خالی بودن بیش از ۲۵ هزار پُست در وزارت‌ها و ادارات حکومت افغانستان سخن می‌زدند که صد‌ها هزار جوان تحصیل کرده در بی‌کاری به سر می‌بردند.

از سویی هم، سال گذشته مقام‌های وزارت تحصیلات عالی افغانستان گفته بودند که در سال ۱۳۹۵ حدود ۵۰ هزار دانشجو از دانشگاهای دولتی و خصوصی افغانستان فارغ شده اند. بر اساس آمار این وزارت، رقم این فارغ‌التحصیلان همه‌ساله بالا می‌رود.

فیصل امین، سخنگوی اسبق وزارت تحصیلات عالی افغانستان به خبرنامه گفته بود که قبل از این دانشگاهای دولتی افغانستان حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار دانشجو فارغ می‌داد که این رقم در سال ۱۳۹۵ خورشیدی به ۳۰ هزار و ۹۷۲ نفر افزایش داشته است. به گفته‌ی آقای امین از میان فارغ‌شدگان سال گذشته دانشگاه‌های دولتی، حدود ۶۵۰۰ تن آنان را دختران تشکیل می‌دادند.

در حال حاضر، ۳۲ دانشگاه دولتی و ۸۲ دانشگاه خصوصی در سراسر افغانستان فعال است که حدود ۲۵۰ هزار دانشجو در این دانشگاها مصروف آموزش اند.

فیصل امین، سخن‌گوی سابق وزارت تحصیلات عالی کشور / عکس: وایتیمگ

نبود کار اما مشکل جدی در برابر ۵۰ هزار دانشجوی است که همه ساله از دانشگاهای افغانستان فارغ می‌شوند. این دانشجویان می‌گویند شغل‌یابی دشوار ترین امر ممکن در افغانستان است. به گفته‌ی آنان معیار استخدام در این کشور پیچیده می‌باشد.

اسحق یاوری یکی از نخبگان جوان، گفته که نرخ بلند بیکاری ۴۰ درصد افغانستان در سال ۲۰۱۶ و این که بازار کار در این کشور قادر به جذب نیمی از نیروی کار فعال در کشور نیست خود نشان دهنده‌ی یک نوع بحران اقتصادی در کشور است. یکی از دلایل جذب بسیاری از جوانان به باندهای تبهکار و مواد مخدر بیکاری مزمن در این کشور پنداشته می‌شود.

انتظارات بزرگ

مبارزه با بحران بی‌کاری و ایجاد کار و شغل برای افراد بی‌کار در افغانستان یکی از وعده‌های رهبران حکومت وحدت ملی به خصوص رییس جمهور غنی بود که در زمان کارزار‌های انتخاباتی در سال ۱۳۹۳ به مردم سپرده بودند. رییس جمهور غنی همچنان گفته بود در صورتی که رییس جمهور افغانستان شود، یک میلیون شغل تازه برای جوانان ایجاد خواهد کرد. تا ماه عقرب سال ۱۳۹۴ حکومت وحدت ملی بنابر بعضی مخالفت‌های درون حکومتی نتوانست به وعده‌هایش عمل کند تا این که در عقرب سال ۱۳۹۴ رییس جمهور غنی برای کاهش معضل بیکاری برنامه ملی اشتغال زایی را اعلام کرد.

مبارزه با بحران بی‌کاری و ایجاد کار و شغل برای افراد بی‌کار در افغانستان یکی از وعده‌های رهبران حکومت وحدت ملی بود

همچنان رییس جمهور غنی در مراسمی تحت نام تشویق برای کاریابی که به تاریخ ۱۷ قوس سال ۱۳۹۵ خورشیدی از سوی اداره‌ی امور ریاست جمهوری با حضور صدها جوان تحصیل‌یافته راه‌اندازی شده بود، تعهد سپرد که حکومت او برای اشتغال‌زایی برای جوانان تلاش‌های جدی خواهد کرد.

براساس برنامه‌ی حکومت افغانستان، قرار بود در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ده هزار جوان تحصیل کرده در اداره‌های دولتی استخدام شوند.

در تازه‌ترین مورد امروز ۲۱ اسد، رییس جمهور غنی به مناسب تجلیل از روز جهانی بین المللی جوانان در ارگ ریاست جمهوری گفت که ۸۰۰ بست در بخش تدارکات ملی، ۵۰۰۰ بست در بخش خدمات ملکی، و ۸۰۰۰ بست معلمی در یک ماه آینده به اعلان گذاشته خواهد شد.

رییس جمهور غنی همچنان گفت که جوانان باید دیدگاه ۵۰ ساله داشته باشند و تمثیل وحدت ملی را یکی از اهداف بزرگ شان بپندارند.

با آن که سخنان رییس جمهور افغانستان در باره جوانان و تمرکز بر اشتغال زایی از سوی بسیاری‌ها استقبال می‌گردد اما در مجموع بسیاری از جوانان از وضعیت موجود سرخورده است. به نظر می‌رسد که پس از امنیت، وضعیت اقتصادی و بیکاری گسترده از بزرگترین دغدغه‌های اجتماعی در افغانستان پنداشته می‌شود؛ امری که نیازمند رسیدگی جدی و زیربنایی می‌باشد.

۰۰۰۰

مطالب مشابه