جدیدا افغانستان شاهد رشد چشم‌گیر تولید سویابین است؛ گیاهی که تقریبا کشت آن در افغانستان سراسری شده و مورد استقبال گسترده کشاورزان افغان قرار گرفته است.
در این زمینه، نهادی که به صورت گسترده کار می‌کند، بنیاد تغذیه و آموزش بین المللی می‌باشد. این بنیاد اعلام کرده که کشت “سویابین” در افغانستان به‌گونه‌ی چشم‌گیری افزایش یافته است. براساس گزارش این بنیاد، تولید سویابین در این کشور نسبت به یک سال گذشته، 2 هزار تُن بیشتر شده و میزان آن به 6 هزار تُن رسیده است.
مسوولان این بنیاد، دلیل افزایش کشت “سویابین” را در افغانستان، اطلاع‌دهی به کشاورزان افغان از فواید این گیاه می‌دانند. در حال حاضر در 33 ولایت افغانستان کشاورزان افغان سویابین کاشته‌اند و بنیاد تغذیه و آموزش بین‌المللی با مشارکت بخش خصوصی توانسته 9 کارخانه پروسس سویابین را در ولایت‌های کابل، هرات، ننگرهار، کاپیسا، تخار، قندز و پروان ایجاد کند.
سویابین از جمله حبوباتی است که دارای رنگ شیرچایی و به اندازه لوبیای سفید است. به گفته‌ی نهادهای که برای گسترش کشت آن در افغانستان کار می‌کنند، این نبات با درصدی پروتین که دارد برای کاهش میزان افراد مبتلا به سوء تغذیه به شدت موثر می‌باشد.
احمدالله حمید، مسوول بخش فروشات محصولات سویابین بنیاد تغذیه و آموزشی بین الملل در کابل، به خبرنامه گفت که سویابین دارای ۴۰ درصد پروتین و ۱۲درصد روغن است که از آن بیش از ۷۲ نوع مواد غذایی بدست می‌آید.
آقای حمید تصریح کرد که “ما در حال حاضر در شرکت نوتریانا که بخش فروشات محصولات سویابین می‌باشد، از این گیاه، پنیر، بیسکویت، پلو، بولانی، کلچه، قورمه، سلاد، سبزی قورمه، پکوره، حلوا و امسال آن تهیه می‌کنیم که خیلی بامزه است و مورد استقبال زیادی مردم قرار گرفته است.”
بدیل خشحاش
کشت سویابین در پنج سال اخیر در افغانستان افزایش داشته و مورد توجه بیشتر کشاورزان افغان قرار گرفته است. اکنون 16 هزار کشاورز در سراسر این کشور سویابین می‌کارند.
با این وجود وزارت زراعت افغانستان می‌گوید که با کمک بنیاد تغذیه و آموزش بین‌المللی در نظر دارد که تا سال ۲۰۲۱ میلادی این کشور به بزرگترین تولید کننده سویابین در منطقه تبدیل شود.
مقام‌های وزارت زراعت افغانستان می‌گویند که هدف از ترویج کشت سویابین، مبارزه با سوء تغذیه کودکان و ایجاد کشت جایگزین برای خشخاش است.
لطف‌الله راشد، سخنگوی وزارت زراعت افغانستان به خبرنامه گفت که “برای ترویج کشت این گیاه وزارت زراعت با نهادهای همکار در این عرصه از جمله بنیاد تغذیه و آموزش بین المللی، تخم سویابین برای کشاورزان افغان رایگان توزیع می‌شود و برای ترویج بیشتر آن دوباره محصولات سویابین از دهقانان افغان خریداری می‌شود”
سویابین از جمله نباتات صنعتی مانند کُنجد، کتان و پنبه است که مصرف غذایی و استفاده صنعتی دارد. در صنعت از الیاف آن نخ بدست می‌آورند و در بخش غذایی از آن شیر، پنیر، شیرینی و دیگر فراورده‌های غذایی تولید می‌شود.
کشت سویابین در افغانستان پیشینه طولانی ندارد اما به گفته مسوولان وزارت زراعت و نهادهای فعال در این زمینه اشتیاق کشاورزان افغان به کاشت آن بیشتر شده است.
احمدالله حمید، مسوول توزیع محصولات سویابین بنیاد تغذیه و آموزش بین المللی می‌گوید که از نزدیک به 14 هزار کشاورز افغان که به کشت سویابین روی آورده، حدود 3500 تن آنان زنان هستند.
برای تولید فرآورده‌های دیگر از سویابین، اکنون بیش از 10 کارخانه در سراسر افغانستان ساخته شده که فرآورده‌هایی مانند شیر، پنیر و شیرینی را تولید می‌کند.
بذر سویابین در سال ۲۰۰۳ میلادی برای نخستین بار از آمریکا به افغانستان آورده شد. در سال 2004 میلادی نمونه‌های از بذر سویابین برای کشاورزان در ولایت بلخ توزیع شد. در حال حاضر کشاورزان افغان خود بذر سویابین را تولید و تکثیر می‌کنند.
در افغانستان پیش از این گندم مهم‌ترین محصول کشاورزی به حساب می‌آمد اما در حال حاضر سویابین و زعفران در حدود نزدیک به یک دهه است که به محصولات زراعتی افغانستان افزوده شده و به یکی از محصولات مهم و پرآوازه در این کشور تبدیل شده است. دولت افغانستان امیدوار است که با ترویج سویابین، این نبات بتواند در کنار زعفران جایگزین مناسبی برای کشت خشخاش در این کشور شود.
ترویج گسترده
بنیاد تغذیه و آموزش بین‌المللی از سال ۲۰۰۳ میلادی تاکنون کشت سویابین را در ولایت‌های مختلف افغانستان آغاز نموده و برای ترویج آن فعالیت چشم‌گیری داشته است. این نهاد همه ساله کشاورزان افغان را در بخش کشت سویابین آموزش داده و برای آنان تخم اصلاح شده و هم‌چنین سایر وسایل زراعتی توزیع می‌کند.
تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی این بنیاد بیش از ۱۲ هزار کشاورز را در ۲۲ ولایت افغانستان آموزش داد که باعث شد در این سال تولید سویابین به ۴هزار تن برسد.
مسوولان این نهاد می‌گویند که در سال ۲۰۱۶ میلادی نیز این نهاد توانسته است که بیشتر از ۱۷ هزار کشاورز را در ۳۱ ولایت افغانستان آموزش دهد.
به گفته‌ی مسوولان این بنیاد، آنان از سال ۲۰۰۶ میلادی تاکنون برای کشاورزان افغان تخم اصلاح شده سویابین، کود و تراکتور توزیع کرده و از بیش از ۸۵ هزار کشاورز افغان حمایت نموده تا سویابین با کیفیت تولید نمایند. در عین حال این نهاد تلاش کرده تا میزان تولید این گیاه را در هر هکتار زمین افزایش دهد. اکنون به کمک بنیاد تغذیه و آموزش بین المللی در ۳۰۰ نانوایی در سراسر افغانستان نان سویابین تولید می‌شود.
شرکت نوتریانا (NUTRIANA) که مسوولیت پروسیس و تولید محصولات سویابین را بر عهده دارد، بیش از ده نوع غذا را در حال حاضر از این نبات تولید می‌کند. محصولات این شرکت در فروشگاه‌های مواد غذایی ولایت‌های مختلف افغانستان یافت می‌شود. این شرکت برای معرفی بیشتر سویابین و ترویج کشت گیاه این محصول زراعتی، غذاهای آماده‌شده از این محصول را به دانش‌آموزان و دانشجویان توزیع می‌نماید.
افزودن دیدگاه