فرهنگ اهدای خون و توجه به خون رایگان برای نیازمندان به صورت گسترده مورد توجه شهروندان افغان قرار گرفته است. اخیرا طرح‌های برای اهدای رایگان خون در برخی از ولایت‌های افغانستان روی دست گرفته شده است. این طرح‌ها با نوآوری و خلاقیت به همراه می‌باشند.
بغلان نمونه
برخی از پزشکان در بغلان گفته اند که با اجرای طرح متفاوت اهدای خون، خرید و فروش خون در این ولایت پایان یافته است. حبیب فرمولی، پزشکی که این طرح را ساخته به خبرنامه گفت که با این طرح چالش اهدای خون به‌ویژه مشکل کمبود گروه خون منفی در این ولایت حل شده است. او تاکید کرد که آنان حتی حاضر اند به مرکز و ولایت‌های دیگر افغانستان نیز با این طرح درحوزه اهدای خون کمک کنند.
آقای فرمولی می‌گوید که یکی از ویژگی‌های این طرح ثبت 20 هزار داوطلب اهدای خون می باشد که وارد یک پایگاه داده مشخص، شده اند. در این دیتابیس، علاوه بر گروه خون، شماره تماس و موقعیت شخص نیز ثبت شده است.
در این طرح آمده است همه داوطلبانی که ثبت نام می کنند با کسانی که درخواست خون دارند و از لحاظ جغرافیایی در یک منطقه زندگی می‌کنند و می‌توانند به یک دیگر کمک کنند.
پزشکان ولایت بغلان می‌گویند که آنان دیگر برای پیدا کردن گروه خون منفی مجبور نیستند که در حالت اضطراری، بیش از 30 تا 50 شخص را معاینه کنند تا گروه خون منفی پیدا کنند. آنان دیتابیسی دارند که نام و مشخصات همه‌ی کسانی که گروه خون منفی دارند در آنجا ثبت شده و در موقع ضرورت خون اهدا می کنند.
حبیب فرمولی تاکید می‌کند که آنان از طریق رسانه‌ها و علما در ولایت بغلان، این باور غلط را تغییر داده‌اند که اهدای خون برای اهدا کننده مضر است. او می‌گوید سیستم بدن انسان طوری کار می کند که خون دهنده می تواند در عرض مدت کوتاهی خون از دست داده را دوباره به دست آورد.
معیاری نبودن بانک‌های خون در ولایات، پیدا نشدن گروه خون مورد نظر در مواقع اضطرار و از بین رفتن حجرات خون ذخیره شده بعد از یک الی سه ماه، از جمله مشکلات اهدای خون در افغانستان است.
به باور پزشکان ولایت بغلان در طرحی که آنان روی دست گرفته این مشکلات حل شده و به خرید و فروش خون نیز پایان داده می‌شود. آقای فرمولی تاکید کرد که “ولایت بغلان شاید تنها ولایتی باشد که مشکل اهدای خون در این ولایت حل شده باشد، ما حتی می‌توانیم در حال حاضر هم به مرکز و هم به ولایت‌های همسایه خود در قسمت اهدای خون درصورت نیاز کمک کنیم.”
آقای فرمولی به خبرنامه گفت که این طرح آنان مورد تایید وزارت صحت عامه افغانستان واقع شده و قرار است به زودی در کابل و ولایات دیگر نیز اجرا شود.
نرم‌افزار بانک خون
یک‌تن از دانش‌جویان کامپیوتر ساینس افغانستان نرم افزاری به نام “نرم افزار بانک خون” ساخته است که می‌تواند خون دهند‌گان و خون گیرند‌گان را در یک ارتباط نزدیک قرار دهد.
مسیح احمدی که فارغ رشته دانش‌های کمپیوتری است می‌گوید که هفت ماه روی ساخت این نرم افزار کار کرده و یک هزار دالر نیز هزینه نموده است.
این نرم افزار در مبایل‌های هوشمند یا کامپیوتر نصب می‌شود و با ثبت گروه خون، شماره تماس، نشانی الکترونیکی و موقعیت دقیق، افراد خون دهنده را در ارتباط نزدیک با افرادی می گذارد که به عنوان نیازمند خون ثبت شده‌اند. این نرم افزار افرادی را که در آن ثبت‌نام کرده اند قادر می‌سازد تا در زودترین فرصت از فردی با گروه خون مشابه و موقعیت نزدیک، خون دریافت کند.
مسیح احمدی، طراح این نرم افزار می‌گوید که “هر استفاده کننده این نرم‌افزار به هر گروه خونی که نیاز دارد، استفاده کننده نرم افزار از طریق نقشه و یا از طریق جست‌و جو و یا هم از طریق درخواستی نرم افزار می‌توانند خون مورد نیاز خود را درخواست کنند.”
از سوی هم وحید مجروح، رییس روابط جهانی و سخنگوی وزارت صحت عامه افغانستان به خبرنامه گفته که ” وزارت صحت عامه‌ی افغانستان در بخش معرفی نمودن و پشتیبانی آنان به دونرهای جهانی، نهادهای همکار وزارت صحت عامه، همکاری های لازم را در گذشته نیز انجام داده است و امروز نیز برای توسعه این طرح‌های مفید انجام خواهد داد.”
وب‌سایت وینه
شماری از شهروندان داوطلب دیگر افغانستان وب‌سایتی را به نام وینه ساخته اند. این وب‌سایت در واقع پل ارتباطی میان نیازمندان خون و اهدا کنندگان داوطلب خون می‌باشد.
با استفاده از این وب سایت نیازمندان می‌توانند به‌گونه‌ی مستقیم با یکی از اهداکنندگان داوطلب گروه خون مورد نیاز خود در نزدیک‌ترین موقعیت در ارتباط شوند.
نیازمندان می توانند که در پورتال weena.af رفته و با انتخاب گروه خون مورد نیاز، ولایت فعلی و محل اقامت و سایر مشخصات خود، با داوطلبان که خود را در این وب سایت ثبت کرده اند در تماس شوند.
این وب سایت توسط یکی از شرکت‌های خصوصی که خدمات اینترنتی را عرضه می‌کند، راه اندازی شده و در صدد ایجاد تسهیلات برای دریافت خون بدون مراجعه به بانک های خون می باشد.
بانک خون امام حسین
این بانک خون زیر چتر وزارت صحت عامه‌ی افغانستان فعالیت می‌کند که اکنون به نام “بانک خون امام حسین” شناخته می شود. مسوولان وزارت صحت عامه افغانستان می‌گویند که سالانه شهروندان زیاد افغان در روزهای محرم و عاشورا به این بانک خون اهدا می‌کنند.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت صحت عامه افغانستان، چهار بانک خون این وزارت در ولایت‌های جلال آباد، قندهار، مزارشریف و هرات نیز به‌خاطر گرفتن خون از اهدا کنندگان داوطلب، وجود دارد.
بر اساس معلومات وزارت صحت عامه افغانستان، در جریان سال گذشته‌ی خورشیدی حدود 821 هزار سی‌سی خون تنها از شهروندان کابل جمع‌آوری شده بود. با این وجود خونی که در 33 ولایت افغانستان توسط شهروندان این کشور به نمایندگی‌های این بانک اهدا شده است شامل، یک میلیون و 483 هزار و 500 سی‌سی خون می‌شود.
