ورود بانک جهانی؛ از آغاز خدمات میگا تا فرهنگ نشناخته بیمه در افغانستان

میگا یا آژانس تضمین سرمایه‌گذاری‌های چندجانبه بانک جهانی برای اولین بار خدمات بیمه‌ای را برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در افغانستان فراهم می‌کند.

بانک جهانی به تازگی اعلام کرده است که اژانس بیمه سرمایه‌گذاری‌های چند جانبه این بانک (MIGA) تا کنون سه شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری را در افغانستان با 154 میلیون دالر تحت پوشش قرار داده است.

مقام‌ها در اتاق تجارت و صنایع افغانستان نیز از این خدمات بانک جهانی در افغانستان استقبال می‌کنند و می‌گویند که فرهنگ ترویج بیمه در افغانستان نیازمند آگاهی‌دهی بیشتر در این کشور می‌باشد. این مقام‌ها پایین بودن سطح آگاهی مردم را چالش اصلی در مسیر گسترش این خدمات می‌دانند.

https://twitter.com/hmohib/status/854353336480534532

عبدالقدیر بهمن، رییس هیات عامل اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت که ” آگاهی ازخدمات این سازمان بسیار کم است ودرحال حاضر نیاز است که این آگهی‌های لازم دراین بخش داده شود تا زمینه‌های بهتری سرمایه‌گذاری‌ها در افغانستان فراهم شود. ”

با این حال شماری از بازرگانان و سرمایه‌گذاران افغانستان تاکید دارند که با گسترش خدمات بیمه از سوی چنین نهاد معتبری می‌تواند رضایت و اطمینان سرمایه‌گذاران افغانی را جلب کنند و آنها در داخل افغانستان آغاز به سرمایه‌گذاری نمایند.

حاجی شمس‌الدین، یکی از مارکیت‌داران شهر کابل می‌گوید که ” وضعیت افغانستان خراب است و هیچ اعتباری چه از لحاظ امنیتی و چی از لحاظ دزدی و این مسایل نیست. وقتی مارکیت ما را کسی آتش می‌زند، یا دزد می‌زند، آدم هیچ کس را گرفته نمی‌تواند. دراین کشور نه دولت است نه کرزی.”

بیش از 100 عضو

نمایندگی تضمین سرمایه‌گذاری های چند جانبه بانک جهانی یا (MIGA) به هدف تضمین سرمایه‌گذاری‌های بزرگ درکشورهای رو به توسعه ایجاد شده است و این اولین نهاد است که خدمات بیمه را برای سرمایه گذاری‌های بزرگ درافغانستان فراهم می‌کند.

«میگا» یکی از اعضای پنج گانه گروه بانک جهانی است. هدف عمده تاسیس این آژانس، توسعه و رونق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه می باشد. به منظور حمایت از رشد اقتصادی، کاهش فقر و بیکاری و همچنین بهبود معیشت زندگی مردم در این کشورها، این آژانس راهکارهای مناسب برای تضمین ریسک های تجاری سرمایه‌گذاران و صاحبان وام اعم از موسسات مالی و بانکی ارایه می کند. همکاری این آژانس با موسسات بیمه‌ای خصوصی و دولتی به این شکل است که طرح‌های مناسب سرمایه گذاری در کشورهای در حال توسعه را از طریق بیمه اتکایی یا ثانویه و به طور مشترک تضمین می کند.

از آنجایی که توان موسسات بیمه‌ای داخلی و خارجی در ارتباط با طرح های بسیار بزرگ در مقیاس اندازه محدود می باشد لذا این همکاری مشترک موجب فزونی توان پوشش بیمه‌ای فعالیت های سرمایه‌گذاری می‌گردد.

این آژانس در سال 1988 با 29 کشور عضو از جمله کشورهای بحرین، بنگلادش، پاکستان، شیلی، قبرس، دانمارک، اکوادور، مصر، آلمان، اندونزی، جامیکا، جاپان، اردن، کویت، هلند، عربستان سعودی، سنگال، آمریکا، انگلیس و کشورهای دیگر تاسیس شد. هم اکنون میگا با بیش از 100 کشور عضو در امر تضمین و پوشش ریسک‌های سرمایه گذاری چند جانبه فعالیت می نماید.

روش پوشش

روش پوشش این آژانس بیمه‌ای بر اساس هر طرح و میزان سرمایه گذاری، نرخ تضمین ریسک های تجاری را اعلام می‌کند و متناسب با آن حق بیمه خود را معین می‌نماید. مدت ضمانت نیز به‌طور معمول 15 سال بوده و ممکن است با توجه به ماهیت طرح، این مدت تا 20 سال افزایش یابد.

با این وجود اگر طرف قرارداد از حدود تعهدات اعلام شده، کوتاهی و یا تعهدات مندرج در قرارداد را نقض نماید، میگا به گونه‌ی عملی می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

سقف پوشش بیمه‌ای میگا برای سرمایه‌گذاری‌های مالی که سرمایه‌گذاران، سرمایه خالص را بصورت پول نقد وارد می کنند، ممکن است بیش تر از 90 درصد کل مبلغ سرمایه به اضافه 450 درصد عوارض مرتبط با آن باشد.

این آژانس در ارتباط با وام و تضمین‌های آن، اغلب 95 درصد از کل سرمایه بر علاوه 35 درصد از آن را برای پوشش سودهای پرداخت نشده، تضمین می کند. در خصوص قراردادهای مربوط به فناوری و سایر توافقات قراردادی، میگا ممکن است بیش تر از 90 درصد ارزش پرداخت و در موارد استثنایی تا 95 درصد را با توجه به توافقات انجام شده در تنظیم قرارداد بیمه تحت پوشش بیمه‌ای قرار دهد.

خدمات ناشناخته

بیمه در افغانستان به دلیل عدم آگاهی مردم این کشور از فواید آن، خدمات کمتر جای افتاده میان شهروندان این کشور می‌باشد؛ دلیلی که باعث رکود فعالیت شرکت‌های بیمه در این کشور خوانده شده است.

خدمات شرکت های بیمه در افغانستان شامل بیمه‌ حوادث، بیمه آتش سوزی، بیمه در مقابل دزدی و بیمه بهداشتی می شود. اما مسوولان این شرکت‌ها می‌گویند که اکثر شهروندان افغانستان به دلیل عدم آگاهی از فرهنگ بیمه از این خدمات کمتر استفاده می‌کنند.

با این حال سالانه آتش‌سوزی‌های زیادی تنها در شهر کابل رخ می‌دهد، اما به دلیل بیمه نبودن مغازه‌ها و اموال تاجران در صورت بروز حوادث، مراجع مالی حامی و تضمینی وجود ندارد و سرمایه گذاران افغان مجبور به پرداخت خسارات هنگفت می باشند.

در ماه اسد سال گذشته‌ی خورشیدی آتش‌سوزی بزرگی در یک فروشگاه بزرگ در غرب کابل صورت گرفت که به گفته‌ی مقام‌های شهرداری پایتخت افغانستان، نزدیک به ۲۰ میلیون دالر ضربه اقتصادی به مغازه‌داران و تاجران افغان وارده کرده است.

پیش از آن نیز به دلیل نبود امکانات ایمنی، در یکی از شلوغ ترین نقطه کابل یک ساختمان تجاری به‌طور کامل در آتش سوخت و شعله‌هایش به چند ساختمان دیگر نیز سرایت کرد.

بازار بیمه در افغانستان

خدمات بیمه‌ معیاری در افغانستان تنها ۸ سال عمر دارد و با توجه به نقش موثری که این بخش برای ثبات و امنیت اقتصادی و هم‌چنین جلب و جذب سرمایه‌های خارجی، افزایش نرخ اشتغال و کاهش بیکاری دارد، حکومت افغانستان اما به این حوزه کمتر توجه کرده است.

با این حال مسوولان شرکت بیمه ملی افغان می‌گویند وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این کشور باعث شده است که این حوزه خدماتی در افغانستان رشد نکند. اما آنان می‌گویند که شرکت بیمه ملی افغان بحیث بازیگر دولتی بیمه، با بخش‌های خصوصی که در این راستا  سرمایه گذاری کرده در تلاش اند که این بخش را در افغانستان توسعه دهند.

به گفته‌ی مسوولان شرکت ملی بیمه افغان، برگزاری سیمنارها و کنفرانس‌ها و هم‌چنان آگاهی دهی از طریق پیام های بازرگانی از جمله روش‌های است که آنان می خواهند فرهنگ بیمه را میان شهروندان افغانستان گسترش دهند.

پاثون بارکزی، مدیر اجرایی شرکت بیمه ملی افغان به خبرنامه گفت که ” خدمات بیمه ملی افغان مطابق تقاضا و وسعت گسترش عرضه خدمات، در ۲۲ ولایت افغانستان فراهم بوده که خدمات این شرکت قناعت بخش بوده و به معیار ها برابر می‌باشد.”

درحال حاضر سه شرکت خصوصی ویک شرکت دولتی در افغانستان فعالیت دارد. هزینه بیمه‌نامه‌ها بر اساس معیارهای جهانی محاسبه می‌شود که در آن شاخص اقتصادی نیز مانند توان خرید، نرخ فقر، نرخ بیکاری و امسال آن در نظر گرفته می‌شود.

در کنار شرکت بیمه ملی افغانستان، شرکت‌های بیمه خصوصی، سرمایه‌های بیرونی و سهام‌داران خارجی فعالیت دارند و بیشتر بیمه‌هایشان از طریق سفارت‌های خارجی به فروش می‌رسد. با این حال شرکت‌های خارجی ساختمانی و سایر شرکت‌های بزرگ تر که در افغانستان فعالیت دارد، از این شرکت‌ها بیمه می‌خرند.

“بیمه اتکایی” نوع دیگری از بیمه است که در افغانستان از شرکت بیمه “لایف آف لندن” خریداری شده و به مردم ارائه می شود. دبی، کویت و فرانسه نیز در سرمایه گذاری و ارایه خدمات بیمه به شرکت های خصوصی و دولتی افغانستان سهم دارند.

بنا بر این شرکت بیمه ملی افغان می‌گوید که در سال گذشته‌ی خورشیدی، حدود ۸۲ میلیون افغانی بیمه‌نامه فروخته است. اما از تعداد در آمد دیگر شرکت‌ها و تعداد مردم بیمه شده در افغانستان، آمار دقیقی در دست نیست.