طرح ادغام اداره ترافیک پایتخت با شهرداری کابل در سومین نشست ملی توسعه شهرها، توسط محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان تایید شد. مقامها در ریاست شهرداری کابل اعلام کردهاند که این اداره کارهای خود را به زودی در چوکات شهرداری کابل آغاز خواهد کرد.
دواخان مینه پال، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به خبرنامه گفت که این طرح از سوی شهرداری کابل در نشست ملی توسعه شهرها پیشنهاد شد که کابینهی افغانستان بعد از بررسی ها، آن را تصویب کرد. او تاکید کرد که “چون بیشتر کارهای این دو اداره با هم ربط دارد، باهم یکجا شده اند.”
از سویهم جلیل سلطانی، سخنگوی ریاست شهرداری کابل به خبرنامه گفت که بر اساس مطالعات این نهاد در سال گذشته، حمل و نقل شهری از جمله چالش اساسی برای شهروندان کابلی می باشد.
به گفتهی مقامها در شهرداری کابل یکی از دلایل بینظمی در حمل و نقل پایتخت افغانستان عدم هماهنگی میان اداره ترافیک و شهرداری این شهر است. گفته میشود که پیش از این پیادهروها، دستفروشهای سر جاده، ایستگاهای ترافیکی و برخی موارد دیگر مربوط شهرداری میشد و تنها مدیریت حمل و نقل جاده ای در جادههای اصلی به اداره ترافیک و وزارت امور داخله ربط داشته است.
طرح موثر یا ناکارا
برخی از آگاهان امور شهری میگویند که تقسیم بندی جادهها و پیادهروها میان این دو اداره ناهماهنگی و بی نظمی را در شهر ایجاد میکند. آنان به این باورند که در چنین وضعیتی این ادارات مسوولیت بینظمی را بر عهده نمیگیرند.
اسدالله احمدزی، مدیر سابق اداره ترافیک کابل به خبرنامه گفته که “مسایل ترافیکی و شهری که حالا مربوط هر دو ادارهی وزارت داخله و شاروالی (شهرداری) کابل میشود، هیچکدام آن در قبال مشکلات موجود احساس مسوولیت نمیکند. اگر کسی از چنین وضعیتی شکایتی کند، شاروالی می گوید که این مشکل مربوط اداره ترافیک می شود و اداره ترافیک نیز می گوید که این مسئله مربوط به شهرداری است.”
از سوی هم جلیل سلطانی، سخنگوی ریاست شهرداری کابل تاکید میکند که عدم هماهنگی اداره ترافیک با شهرداری کابل باعث ترافیک سنگین و بینظمی شهری میشد. او تاکید دارد که با شروع بهکار اداره ترافیک در زیر مجموعه ریاست شهرداری کابل میتوان هماهنگی بیشتری را برای بوجود آوردن نظم شهری ایجاد کرد.
در حال حاضر مدیریت عمومی ترافیک کابل زیر چتر قوماندانی زون 101 آسمایی وزارت داخله افغانستان فعالیت میکند. مسوولان اداره ترافیک کابل میگویند که با ادغام این اداره با شهرداری کابل تفاوتی زیادی ایجاد نخواهد شد. چرا که به گفته او در برنامهها و مسوولیتهای آنان تغییری به میان نمیآید. آنان میگویند که موثریت کار در قالب وزارت داخله بیشتر جنبه امنیتی داشت و میتوانست هماهنگی نزدیک تری با نهادهای امنیتی ایجاد کند.
محبوب سادات، مدیر عمومی ترافیک کابل در این زمینه به خبرنامه گفت که “ما با پیوستن به ریاست شهرداری کابل نیز همان صلاحیتها و مسوولیتها را خواهیم داشت. اما زمانی که بر اساس فرمان ریاست جمهوری مربوط شاروالی (شهرداری) شویم، تمام کارهای ما تحت رهنمایی مقام ریاست شهرداری کابل پیش خواهد رفت.”
در همین حال مقامهای وزارت امور داخله میگویند که برای بهبود وضعیت ترافیک کارهای بنیادی انجام شده است.
نجیب دانش، معاون سخنگوی وزارت امور داخله افغانستان به خبرنامه گفت که “این موضوع تنها یک طرح است، در کابینه مطرح شده و برای بهبود ترافیک کارهای اساسی صورت گرفته است. اما بهتر بود که این اداره در چوکات وزارت امور داخله فعالیت می داشت و در کل تصمیم بزرگان کشور است که چه تصمیم می گیرند.”
چالشهای ترافیکی
بسیاری از کارشناسان امور شهری، برعلاوه افزایش جمعیت پایتخت افغانستان، چالش عمدهی ترافیک سنگین این شهر را، عدم مدیریت سالم اداره ترافیک و نهادهای مربوط میدانند. آنان میگویند شهرهای زیادی در سایر مناطق افغانستان به مساحت کابل وجود دارد که بیشتر از جمعیت کابل را در خود گنجانیده است، اما بر خلاف این شهر، ترافیک روان دارد.
سید ضیا حسینی، یکی از کارشناسان مسایل شهرسازی، عدم طراحی اصولی جادهها، چهار راهیها، زیرگذرها و روگذرها و ایجاد موانع روی آن ها را از جمله عوامل مهم در ترافیک سنگین کابل میداند.
این کارشناس امور شهری دلیل اصلی این نارساییها در بخش مهندسی جادهها را عدم وجود سواد و دانش حرفهای میان مهندسان شهری می داند. به باور او، افرادی که در این بخشها کار میکنند به دلیل وجود فساد در ادارات دولتی افغانستان، بر اساس روابط، کارمند ارگان میشود، در حالی که از دانش کافی همان بخش برخوردار نیست.
از سوی به نظر این کارشناس مسایل شهر سازی، اشغال غیر قانونی جادهها از چالش دیگر و از دلایل مهم ترافیک سنیگین پایتخت افغانستان است. آقای حسینی میگوید که “نزدیک به نصف جادههای کابل توسط زومندان و وزارتخانهها، دستفروشان و همچنان با ساخت چهار راهی به صورت غیر قانونی اشغال میشود.” به گفتهی حسینی در هیچ شهر دنیا میدان بزرگی که به نام «چهار راهی» در افغانستان وجود دارد، نیست. به باور او چهار راهیها از روان بودن ترافیک میکاهد.
با این حال مسوولان اداره ترافیک تاکید دارند که نمی توان به این زودی مسله ترافیک سنگین پایتخت افغانستان را به صورت اساسی حل و فصل کرد. این مقامات می گویند که مسئله اصلی به جاده حلقهای پایتخت افغاستان بستگی دارد و تا زمانی که این جاده ساخته نشود، مشکل ترافیک در کابل وجود خواهد داشت.
اما وزارت فواید عامه افغانستان دلایل مشخص را برای تاخیر در کار ساخت و ساز جاده حلقه ای پایتخت افغانستان دارد. مهدی روحانی، سخنگوی وزارت فواید عامه افغانستان دلیل تاخیر در ساخت سرک حلقه ای کابل را وجود خانهها، بلندمنزلها و شهرکها در مسیر این پروژه میداند. او میگوید مشکل بودجهای و فنی این پروژه رفع شده و کار این جاده از حوزه کابل جدید نیز آغاز شده است. آقای روحانی می گوید که ساخت و ساز اکنون در منطقهی “کتهبلندی” دشت برچی در غرب کابل رسیده است. آقای روحانی میگوید که اگر حکومت افغانستان این وزارت را در حوزه استملاک زمین ها در مسیر جاده کمربندی حمایت کند و موانع دیگر آن نیز رفع گردد، کار ساخت این جاده سرعت خواهد یافت.
جاده کمربندی کابل در سال 2008 از سوی حکومت پیشین افغانستان، مطالعه و طراحی شده بود، اما کار ساخت و ساز آن متوقف بود. با این حال، اکنون این سرک دوباره آغاز به کار کرده است. گزارش شده که طراحی و مطالعه آن تکمیل شده و کارهای عملی آن نیز شروع شده است. به گفتهی روحانی بودجهی بخش اول و دوم این پروژه آماده است. بودجه بخش اول توسط بانک اسلامی و بودجه بخش دوم آن توسط بانک توسعه آسیایی (ADB) داده شده است.
چالش های محیط زیستی
برخی از کارشناسان محیط زیست باور دارند که 85 درصد آلودگی در افغانستان ناشی از مواد سمی است که موترها و کارخانه ها تولید می کند.
کاضم همایون، یکی از کارشناسان محیطزیست میگوید که اگر برای رفع این مشکل از سوی حکومت افغانستان تصمیم جدی گرفته نشود در آینده نزدیک شهر کابل جای برای زندگی نخواهد بود.
در حال حاضر در شهر کابل بیشتر از 700 هزار عراده موتر وجود دارد که به گفتهی مسوولان اداره ترافیک از مجموع این موترها 619 هزار آن وسائل نقلیه شخصی و سایر آن، موترهای حکومتی و ادارات غیردولتی خارجی و داخلی می باشد.
با اینحال سید ضیا حسینی، کارشناس مسایل شهرسازی، میگوید، اگر برای معضل ازدحام جادهها اقدامی صورت نگیرد تا پنج سال آینده “ما مجبور خواهیم بود که مسیرِ نیمساعتی کابل را با بیشتر از شش ساعت زمان، طی کنیم.”
برنامههای جدید
با توجه به این تغییرات، شهرداری کابل از برنامه های جدید دیگر در راستای بهبود وضعیت شهری پایتخت افغانستان خبر می دهد. جلیل سلطانی، سخنگوی شهرداری کابل به خبرنامه گفت که این اداره برای بوجود آوردن نظم شهری و رفع ترافیک سنگین، برنامههای را در سال جدید خورشیدی روی دست دارد.
آقای سلطانی گفت که شهرداری در کنار پولیس ترافیک، می خواهد بخشی دیگری را به نام پولس گزمهای ایجاد کند. او تاکید کرد که این بخش به صورت مداوم در شهر حضور خواهد داشت تا با تخلفات تنظیفی، ترافیکی و محیط زیستی برخورد کند.
مقامهای شهرداری کابل در عین حال، از مقرره ای جدیدی خبر می دهد که برای دست فروشان این شهر تنظیم شده است. سخنگوی شهرداری کابل تاکید کرد که بر اساس این طرز العمل بهزودی دست فروشان از نواحی شلوغ شهر به مکان های مشخصی انتقال داده می شوند.
در همین حال، سخنگوی شهرداری کابل از خصوصی سازی جمع آوری زبالهها در کابل خبر داد و گفت که به زودی این طرح نیز عملی خواهد شد.
علی اکبر همکار این گزارش بوده است.