در افغانستان پیری سریعتر به سراغ آدم می آید. بسیاری از جوانان در افغانستان به پیری زودرس گرفتارند. بسیاری از آن ها شور و نشاط جوانی را ندارند.
در اینجا حتا بسیاری از کودکان به فکر تامین مخارج زندگی فردای شان می باشند؛ گویی که فرد سال خوردهی باشد. این پیری زودرس دلایل متعدد دارد.
اقتصاد و امنیت
عوامل اقتصادی و امنیتی از اساسی ترین مبناهای پیریزودرس گفته شده است. به گزارش سازمان جهانی بهداشت، شهروندان کشور های توسعه یافته بیشتر از شهروندان کشورهای فقیر و عقب افتاده عمر می کنند و جوان می مانند.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، میانگین عمر در کشورهای توسعه یافته در سال 2016 میلادی 82 سال بوده است. در همین حال، در کشورهای در حال رشد این آمار به کمتر از 60 سال می رسد.
رژیم غذایی
غذا یکی از عوامل دیگر تاثیرگذار روی وضعیت صحی می باشد.
برخی از شهروندان افغانستان با غذاهای که ارزش غذایی خوب ندارد و می تواند بیشتر عوارض جانبی داشته باشد، زندگی می کنند.
این در حالی است که شماری دیگر از شهروندان افغانستان که 49 تا 60 درصد افغان ها مصونیت غذایی ندارند و به دلیل فقر نمی توانند غذای مناسب و مفید را تهیه کنند. از این رو کیفیت غذا عامل دیگر بروز بیماریها و پیری زودرس است.
بهطور عموم داکتران توصیه می کنند که در رژیم غذایی باید طیف وسیعی از منابع غذایی بنیادی شامل پروتیین های سبک، قند های پیچیده، ویتامین ها و منرال ها باشد تا نیازمندی غذایی بدن رفع شود.
نبود نشاط
زندگی در افغانستان به خاطر مسائل مختلف نشاط اندکی دارد. اکثرا شهروندان افغان متاثر از حوادث بوده و دارای دغدغه زیادی می باشند. به این جهت، این نگرانی ها تاثیر مستقیمی بر نوع زندگی آن ها می گذارد.
نداشتن نشاط در زندگی باعث ایجاد مسئال زیادی از جمله افسردگی میشود. در عین حال، این موضوع تاثیر منفی روی سلامت فردی نیز دارد. گزارش شده که افراد افسرده دو برابر بیشتر از افراد دیگر مستعد بیماری های قلبی و پیری می باشند.
همچنین ثابت شده که افراد مبتلا به افسردگی، استرس و اضطراب و مالیخولیا مستعد سرطان نیز هستند. به این جهت، شادی و نبود نشاط تاثیر مستقیم بر نوع زندگی، سلامت و میزان طول عمر دارد.
یکی از روان پزشکان در زمینه استرس، افسردگی و نبود نشاط می گوید که “زمانی که شما استرس و تجربه های مشابه را تجربه میکنید بدن شما برای مقابله با این وضعیت شروع به برنامه ریزی میکند و این باعث مصرف زیاد انرژی می شود و گلوکز زیاد در خون آزاد می شود. به صورت چربی ذخیره شده، سبب افزایش وزن می شود، که متاسفانه شما را از سن واقعی تان بزرگتر نشان می دهد.”
خودخوری
به نظر عدهای، سخن به میان آوردن از حالاتی روحی به نام خودخوری و حسادت در این جا بیربط پنداشته می شود. اما این موضوع اثر مستقیم بر زیبایی پوست و چهره انسان دارد. از بین رفتن زیبایی پوست منجر به بروز حالت های پیری زودرس می شود. به این جهت خودخوری همانند آتش سیگار، صاحب خود را از درون به خاکستر مبدل میکند.
انسان خودخور، بدترین بلا و دشمن را در قلب و روح خود دارد. به قول معروف “انسان خودخور دایما در بلا و در حال گداختن است.”
کمبود خواب
بزرگسالان نیازمند 7 تا 8 ساعت خواب در طول شب هستند. داکتران معتقدند که کم خوابی 60 درصد باعث تضعیف سیستم ایمنی شده و بیماری هایی نظیر سرماخوردگی و آنفلوانزا، احساس درد، افزایش استرس، چاقی، افت تحصیلی و کاهش حافظه را در پی دارد.
در عین حال، کم خوابی باعث افزایش مشکلات روانی نظیر افسردگی و اضطراب شده، شادابی پوست را از بین می برد.
به این جهت، کم خوابی نیز تاثیر مستقیم روی پیری زودرس دارد. بسیاری از جوانان و افراد میان سال به دلیل این که به میزان خواب خود توجه ندارند، دچار پیری زودرس می شوند.
فراوردههای آرایشی
مصرف بیش از اندازهی مواد آرایشی در شرایطی که هیچ تضمین بهداشت برای آن وجود ندارد، نتیجهای جز خرابی و فرسودگی پوست ندارد.
مصرف مداوم خط چشم، خط لب و امثال آن با گذشت زمان، همان ناحیه پوست را دچار چین و چروک میکند و پوست گرفتار حفره ها میشود. این رویه میتواند آیندهی نامطلوبی را برای پوست به وجود آورد. این موضوع نیز یکی از دلایل پیری زودرس پنداشته می شود.
فرآوردههای کورتندار
یکی از داکتران زیبایی و پوست می گوید، که کرمهای ضد چین و چروک بیشتری مواد کورتندار میباشند که باید با مشورت متخصص پوست استفاده شود. در عین حال، نحوهی استعمال آنها با توجه به خصوصیات و نوع پوست آن هم در شرایط خاص و در کوتاه مدت، معین شود.
اثرات موقت این گونه کرم ها که هر گونه ناراحتی پوستی اعم از سوختگی، التهاب، خشکی و قرمزی را درمان و تسکین موقت می دهد و حالت آن را براق، شفاف و سفید می کند، باعث میشود که بعضی از افراد بیمار از این مواد بیشتر استقبال کنند و خودسرانه از آن مصرف نمایند؛ امری که منجر به تاثیرات زیادی پوستی روی افراد می گردد.
مصرف نامعقول و ناآگاهانه از این کرم ها، پوست را به زودی نازک، پرچین و چروک و معیوب میکند تا آن جا که حتا تحمل سرما، گرما و مواد آرایش بهداشتی و شویندههایی چون شامپو و صابون را از دست داده و سلامت و زیبایی آن تبدیل به چروکیدگی، برافروختگی و پیری زودرس میشود.
عوامل ژنتیکی
در مطالعات اخیر، ژنهای عامل پیری زودرس (سندرم پروگریا ) به نام LMNA را در کودکان شناسایی کردهاند. این ژن حامل برنامه ساختاری دو پروتین به نامهای لامین A و لامین C است. پیری زودرس کودکان نوعی بیماری ژنتیکی نادر است که ظاهر کودک را پیر و فرتوت میکند. این بیماری یکی از ناخوشایند ترین بیماریهای شناخته شده برای کودکان است که درمان ندارد. قربانیان جوان پنج تا 10 برابر سریع تر از افراد عادی پیر میشوند.
علایم این بیماری شامل طاسی، پیری پوست، کوتاهی قد و کوچکی جمجمه است. کودکانی که به این علایم دچار میشوند همچنین تمام علایم و بیماریهایی را که همراه با پیری به سراغ یک فرد سالخورده میآید، را دارند. دچار ضعف جسمانی، تصلب شرایین، پوکی استخوان و بیماریهای قلبی و عروقی میشوند؛ با همه این ها، ذهن و روان این کودکان رشد عادی دارد.
طول عمر کودکان مبتلا به پیری زودرس به طور متوسط 13 سال است و علایم بیماری از دو تا سه سالگی آغاز میشود. در افغانستان تا حال از این بیماری واقعهای ثبت نشده است.
صدیقه رحیمی همکار این گزارش بوده است.