هفته گذشته در ارگ ریاست جمهوری افغانستان از هشتاد و ششمین سالروز درگذشت علامه فیض محمد کاتب، تاریخ نویس بزرگ افغانستان تجلیل به عمل آمد.
در این سمینار علمی که برای اولین بار به صورت رسمی از علامه فیض محمد کاتب هزاره تجلیل گردید، رییس جمهور افغانستان دستور داد تا به منظور تجلیل از فعالیت های علمی و تاریخی او مدالی به نام “علامه فیض محمد کاتب هزاره” ضرب گردد.
در بخشی از این سمینار داکتر محمد امین احمدی استاد دانشگاه به عنوان “یک بازمانده ارزگانی” روایت کاتب از آنچه که او ستم های روا داشته شده بر قوم هزاره خوانده را بازخوانی کرد. خبرنامه نکته های از این سخنرانی آقای احمدی را در پی می آورد
من یک بازمانده ارزگانی هستم
آقای احمدی در بخشی از سخنرانی خود گفت که “من به عنوان یک بازمانده ارزگانی، یک بازمانده از آن حادثه تاریخی اینجا حضور دارم و صدای آن ها را می خواهم از زبان کاتب بازخوانی کنم. به عنوان یک بازمانده، عمیقا زخم های مردم را به خوبی درک می کنم. متاسفانه با این که سالهای سال از این تاریخ تلخ می گذرد، هنوز هم آن زخم ها التیام نیافته است.”
او در ادامه افزود که “من با روایت این حوادث تلخ به دنبال این هستم که زخم های گذشته التیام یابد، چون مردمی که آن روزها زخم دیدند هنوز هم مشکلات فراوانی دارند و این رنج ها به صورت جدی درک و تحلیل نشده است.”
سیاست سکوت
دکتر محمد امین احمدی در بخشی دیگری از گفتارش تاکید کرد که “متاسفانه بر خلاف آنچه که در جهان امروز معمول هست و آن اعتراف به عملکردهای نادرست و عذرخواهی است اما در افغانستان تابحال در این زمینه هیچ اقدامی نشده و تنها سکوت شده… به غیر از رییس جمهور اشرف غنی که سال ها قبل به عنوان یک محقق و تاریخ پژوه در برنامه افغانستان در قرن بیستم رادیو بی بی سی، گفته بود که عبدالرحمان نه تنها هزاره ها را کشت بلکه فروخت. این عین تعبیر رییس جمهور است.”
به گفته دکتر احمدی “متاسفانه ما در افغانستان سیاست کتمان را در این زمینه پیش گرفتیم و لازم است که روایت کاتب در این زمینه بازخوانی شود. در حادثه ای که کاتب آن را روایت می کند به زبان حقوقی امروز در واقع می شود آن را می توان مصداق پاک سازی قومی یا جنایت علیه بشریت نامید.”
مرحله اول، نقشه فتح مناطق هزاره نشین
محمد امین احمدی به نقل از کاتب گتف که ” ابتدا عبدالرحمن فرمانی را که ظاهرا برای صلح است به سران هزاره یاغستان منتقل می کند. هزاره یاغستان منظور مناطقی از ارزگان کنونی است که شامل ارزگان خاص، اجرستان و دای چوپان می شود. ساکنان این مناطق هم قبول می کنند با این شرط که سپاهی هم که می آید از اهالی منطقه باشند نه مناطق دیگر. اما نقشه عبدالرحمن چیز دیگری بود. او نقشه فتح این مناطق را در سر داشت. او برای این که این فتح را میسر کند مطالعات فراوانی انجام می دهد، از جمله شناسایی راه های رفتن به سمت این مناطق که از چهار جانب مورد مطالعه قرار می گیرد.”
مرحله دوم؛ فتح مناطق
دکتر احمدی با استناد به روایت کاتب در سخنرانی خود تصریح کرد که “سیاست عبدالرحمن در این مرحله تسلط بر مناطقی است که از آن به عنوان هزاره یاغستان نام برده شده است. با شناسایی تمامی مسیر ها از چندین جهت به سمت ارزگان حمله می شود. بخش زیادی از سربازان عبدالرحمن برای تصرف این مناطق از مرده هزاره است.
در این مرحله نکته مهم این است که بدون هیچ جنگ جدی این مناطق فتح می شود و صلح به وجود می آید.”
مرحله سوم؛ شورش مجدد
آقای احمدی در بخشی دیگری از گفتارش گفت که “کاتب در این مرحله به حوادثی اشاره می کند که موجب شورش مجدد مردم این مناطق علیه سربازان شاه می شود.
به بردگی بردن دختران و زنان و انتقال آنها به دربار و مناطق مختلف، تجاوزهای جنسی و به قتل رسیدن مردان از عوامل شورش مجدد مردم این مناطق است.”
مرحله چهارم؛ سیاست نابودی هزاره یاغستان
آقای احمدی اما در این بخش به نقل از فیض محمد کاتب اضافه کرد که “در این مرحله سیاست عبدالرحمن به سیاست نابودی کامل هزاره یاغستان تغییر می کند.
این مطلب در نامه ای که او به سران درانی های قندهار نوشته است به خوبی آشکار است. در این نامه، هدف اصلی عبدالرحمن که همان “سیاست تصرف زمین” است به خوبی بیان شده است.”
ابزار تکفیر به منظور رسیدن به هدف
محمد امین احمدی همچنان تاکید کرد که “حادثه دوم در اجرایی کردن مرحله چهارم، صدور حکم تکفیر بود. حکم تکفیر در راستای رسیدن به همین هدف یعنی تصرف زمین صورت گرفت. چون بدون حکم تکفیر پادشاه نمی تواند املاک مردم مسلمان را تصرف کند و زنان و دختران را به کنیزی بگیرد و مردان شان بکشد.
با صدور حکم تکفیر، کشتار و تصرف سرزمین هزاره ها آغاز شد و به همه والیان فرمان داده شد که در این راستا عمل کنند. ارزگان به اچکزایی ها داده شد و دای چوپان به غلجایی ها داده شد.”
مباح نشان دادن جان، مال و ناموس هزاره
آقای احمدی در عین حال علاوه نمود که “نقشه دیگر عبدالرحمن در این مرحله برای انگیزه دادن به سربازانش این است که به آنها می گوید شما می توانید به هر تعداد از مردم هزاره را به اسیری و کنیزی بگیرید، فقط به شرط این که خمس آن را به دولت بدهید.
این در واقع ترفندی برای مباح نشان دادن جان و مال و ناموس مردم هزاره برای سپاهیانش بود. در نتیجه این ترفندها و استفاده از حکم تکفیر به عنوان یک ابزار، از چهار طرف افغانستان برای تصرف ارزگان لشکر می فرستد. با فتح دوباره ارزگان و تسلیم شدن مردم، مرحله پنجم آغاز می گردد.”
مرحله پنجم؛ تصرف زمین
محمد امین احمدی همچنان به نقل از کاتب گفت که “عبدالرحمن در این مرحله دستور می دهد که زمین و املاک هزاره ها میان پشتون ها تقسیم گردد.
بنابر نوشته فیض محمد کاتب در کتاب سراج التواریخ، در نزدیک به 30 سال حدود 400 هزار خانواده هزاره از مناطق شان اخراج می شوند و جای آن را طوایف پشتون از قوم غلجایی و درانی می گیرند.
کاتب می گوید که از این تعداد 400 هزار خانواده نیز، تنها 10 تا 20 درصد توانستند جان به سلامت ببرند اما 80 درصد این ها در حقیقت یا کشته شدند یا به بردگی برده می شوند.”
افزودن دیدگاه