از ایده تا عمل؛ زنی که می‌خواهد انقلاب زراعتی را رقم بزند

در سال‌های اخیر، زنان افغان می‌کوشند در تمام عرصه‌ها نقش فعال و خلاقانه داشته باشند. از امور خانه گرفته تا سیاست در افغانستان، از فعالیت فرهنگی – صنعتی تا فعالیت‌های زراعتی و کار در بخش های تکنالوژی و فعالیت های مدنی شروع کرد.

این تلاش‌های بیشتر به یک رقابت برای زنان تبدیل شده است، هر چند این گروه، به این نیز پی برده اند که برای رهایی از تعصب و خشونت، باید روی پای خود باستند و آنانی که توانمندی و فرصت بهتر دارند، برای دیگر زنان آسیب پذیر نیز کار کنند.

یک بخشی از زندگی که زنان تلاش دارند در آن حضور یابند، کارهای اقتصادی و تولیدی است که هم به خود شان کمک می‌کند و هم به خانواده شان. زنان شاغل در افغانستان همواره تلاش دارند خلاق باشند و دست به کارهای بزنند که تصور می‌شود، انجام آن از توان آنها بیرون است.

خبرنامه در این گزارش به زندگی بانوی پرداخته است که برای ایجاد انقلابی در عرصه تولیدات زراعتی تلاش می‌کند.

تولید سمارق در خانه

نسا رضایی خانم 40 ساله افغان است که در بامیان متولد شده و به علت جنگ‌ها مدتی در ایران مهاجر نیز بوده است. او بعد از بازگشت به افغانستان، به خیاطی و تولید صنایع دستی شروع می کند. در نمایشگاه‌های زیادی با صنایع تولیدی که خودش ایده تولید آن را داشته، اشتراک کرده است. خانم نسا عضو کمته‌ی” زنان در خدمت زنان” که از طرف زنان تجارت پیشه امریکا حمایت می‌شود، نیز می‌باشد.

اما از شش ماه قبل به این سو، اتفاقی برایش رخ می‌دهد که احتمالن، آینده پر باری در انتظارش خواهد بود. بانو رضایی می‌گوید:” فعالیت‌های شش ماه قبل‌اش در نمایشگاه بادام باغ کابل، سبب شد که ازسوی کمته “زنان در خدمت زنان” با چند تن دیگر به یک ورکشاب سه روزه که طریقه‌ای کشت سمارق را آموزش می‌داد، معرفی شود.”

این بانو، تنها فردی از بین پانزده اشتراک کننده است که موفق به پیاده کردن ایده‌ی” کاشت سمارق” در عمل شده است.

حساسیت سمارق با عوامل محیطی

بانو رضایی که اکنون در خانه‌اش، اسپرم یا تخم سمارق پرورش می‌دهد. نبود مکان مناسب و سرد بودن هوا، عمده ترین مشکل این بانو است که سبب کاهش تولیداتش شده است.

تعداد از زنانی دیگر، فقط می‌توانند سمارق را پرورش دهند و تخم آن‌را از کشورهای دیگر خریداری می‌کنند؛ اما بانو رضایی مدعی است که خودش اسپرم سمارق را تولید کرده و آن‌را پروش می‌دهد.

این بانوی افغان می‌گوید: اسپرم و سمارق گیاه حساسی است که اندک بی توجهی سبب سمی ” میکروبی ” شدن آن می‌شود و به جای مفیدیت به صحت مضر بوده سبب مرگش خواهد شد.

بانو رضایی، در خانه‌اش خوازه نصب کرده و در آن خریطه‌های آویزان کردها ست که در آن سمارق کاشته شده است. او می‌گوید، دلیل این کارش این است که اگر روشنی و دمای اتاق کم و یا زیاد شود، یا خریطه‌های که در آن سمارق کاشته به خاک تماس پیدا کند، زمینه میکروبی شدن سمارق فراهم می‌شود.

کاشت سمارق، هنوز راز است!

خانم رضایی در مورد روش کاشت و محتوای خریطه‌های که از آنها سمارق سر بیرون آورده می‌گوید، که ابتدا کاه شنل گندم را می‌شوید و به مدت یک روز می‌گذارد تا رطوبت آن در حد مطلوب برسد. بعد درخریطه‌های که اطراف آن سوراخ شده باشد کاه و اسپرم سمارق را می‌ریزد و آن‌ها را در همان جایی که دمای آن تقریبا در یک حالت است، می‌گذارد.

او می‌گوید، تخم‌های سمارق بعد از 18 روز جوانه می‌زند و از روزهای بیست و  هشتم به بعد، قابل استفاده شده  تا سه ماه حاصل می‌دهد. البته او تصریح می کند، دو ماه نخست میزان حاصل دهی سمارق خیلی خوب است و در ماه سوم کم‌تر می‌شود.

سمارق، گیاه طبی

سمارق انواع زیادی دارد، از نوع خوراکی و دارویی تا نوع زهری که در رنگ‌های متفاوت پیدا می‌شود. در افغانستان زمینه رشد نوع ایستر، صدفی و اشکمبه‌ای آن مساعد است.

بانو رضایی در مورد تشخیص سمارق سمی و غیر سمی می‌گوید، سمارق‌های سمی با حلقه‌های در ساقه و شکننده‌گی برگ‌ها و بوی بدی که دارد قابل تشخیص می‌باشد.

او می‌گوید که سمارق غیر زهری جمع آوری شده، تا سه روز قابل استفاده می‌باشد و بعد از آن کیفیتش را از دست داده و برای صحت مصرف کننده مضرر خواهد بود.

این بانوی افغان، هنوز مشکلات زیادی دارد. یکی از جنجال های که او با آن سر دچار است، نبود بازار و عدم آگاهی مردم از فواید و چگونگی کیفیت سمارق های است که در بازار یافت می شود. شاید هم یکی از چالش‌های جدی کار او، سمارق‌های وارداتی است که از کشورهای دیگر به شکل کانسرو شده به افغانستان وارد می‌شود.

بانو رضایی به خبرنامه می‌گوید: ” فعلن سمارق به صورت تازه و کانسرو شده به مقدار زیاد از خارج وارد می‌شود که قیمت بالایی دارد و افراد عادی به آسانی نمی‌توانند از آن استفاده کنند. فعلن یک کیلو سمارق تازه‌ی باکیفیت از 300 تا 400 افغانی در بازار به فروش می‌رسد.”

نبود حمایت دولت از زنان شاغل

خانم نسا رضایی در جستجوی یک جای مناسب برای ایجاد فارم کوچک و شاید هم بزرگ تولید سمارق است. او می‌گوید در تلاش است که با هزینه شخصی‌اش، فارمی را زیر نام “فارم فردوس” ایجاد کرده و در آن سمارق تولید کند.

او می‌گوید در تلاش است که میزان تولیدات‌اش را افزایش داده و در آینده‌ی نزدیک در نقاط مختلف افغانستان، برای تولید سمارق زمینه سازی کند. البته این کار او بستگی به حمایت های بیرون مثلن حمایت دولت و یا حمایت تاجران و سرمایه گذاران دارد.

این بانوی فعال می‌گوید: “در صورتی که دولت از فعالیت‌هایش حمایت همه جانبه کند، حاضر است به دیگر زنان نیز طریقه کاشت این فراورده را یاد بدهد.”

با این حال، اما او از بی توجهی دولت شکایت دارد. او می‌گوید با وجودی که دولت افغانستان همواره به جامعه جهانی تعهد می سپارد که با زنان در افغانستان کمک خواهد کرد و زمینه کار و شغل آن ها را فراهم می سازد، اما در عمل، هیچ کاری صورت نمی گیرد.

کارشناسان اقتصاد باور دارند، افغانستانی که به شدت وابسته به کمک کشورهای خارجی است، در صورتی که یک برنامه منظم برای حمایت صنعت کاران و افرادی که طرح های کوچک تولیدی در بخش های مختلف از جمله در بخش زراعت دارند، از سوی دولت وجود داشته باشد، این کار در کوتاه مدت می تواند افغانستان دست کم در بخش تولیدی مواد غذایی خود کفا بسازد.

شاید کار بانو رضایی یکی از آن دست برنامه های باشد که در صورت حمایت، روز انقلابی را در این بخش به وجود بیاورد.

مختار پدرام همکار این گزارش بوده است.