جنرال قمر جاوید باجوه، رییس جدید ستاد ارتش پاکستان، در تماس تلفنی با مقامات افغانستان گفته است، کشورش آمادهی همکاری با افغانستان در امر مبارزه با افراط گرایی و تهدیدهای مشترک امنیتی میباشد.
رییس ستاد ارتش پاکستان، در این مورد با رییس جمهور و رییس اجرایی افغانستان به صورت تلفنی صحبت کرده است.
شاه حسین مرتضوی معاون سخنگوی ریاست جمهوری در صفحه فیس بوک خود نوشته است ” جنرال باجوه، رییس ستاد ارتش پاکستان، برای طرز کار آینده نگر، تعهد سپرده و خواسته است که به افغانستان سفر کند.”
به گفتهی آقای مرتضوی، رییس جمهور افغانستان نیز گفتههای رییس ستاد ارتش پاکستان را “به شرط عملی ساختن تعهداتش” گام نیک دانسته است.
قمرجاوید باجوه، در تماس با داکتر عبدالله رییس اجرایی افغانستان نیز، افراط گرایی و دهشت افگنی را تهدیدی مشترک برای هر دو کشور دانسته و گفته است، برای مبارزه با این تهدیدهای مشترک آمادهی همکاری با افغانستان است.
در اعلامیهی منتشر شده در سایت ریاست اجرایی آمده است که آقای باجوه در این گفتگو، دو کشور را ” دوست و برادر” خوانده و ابراز امیدواری کرده است که هر دو کشور “در راه صلح و مبارزه با چالشها و تهدیدهای امنیتی” همکاری نمایند.
رییس اجرایی افغانستان نیز، گروههای تروریستی و افراطگرایی را تهدیدهای خطرناکی برای صلح و امنیت دو کشور دانسته و بر مبارزه مشترک افغانستان و پاکستان با این تهدیدها، تاکید داشته است.
روابط پر تنش دو کشور
پاکستان همواره از سوی مقامات افغانستان متهم به حمایت از گروههای تروریستی شده است. با وجود اینکه بارها اعلام کرده، آماده است تا در رسیدن افغانستان به صلح همکاری کند؛ اما تجربه سالهای گذشته نشان داده است که این کشور، هیچگاه در این زمینه با افغانستان، صادق نبوده است.
عدم صداقت پاکستان با افغانستان و بی نتیجه بودن گفتگوهای طولانی با پاکستان، به منظور منصرف شدن این کشور از حمایت گروههای تروریستی، مقامات افغان را واداشت تا به صراحت از این کشور انتقاد کنند.
مقامات بلندپایهی افغانستان، بارها در داخل و خارج از افغانستان، پاکستان را متهم به حمایت از گروههای تروریستی کرده اند. افغانستان در این اواخر سیاست تحت فشار قرار دادن پاکستان را، از طریق اجلاس و نشست های بین المللی، در پیش گرفته است تا از این طریق و با کمک کشورهای قدرتمند جهان بتواند، پاکستان را به رفتاری صادقانه در قبال امنیت کشور همسایهاش، وادار سازد.
شورای امنیت افغانستان نیز پیش از این گفته بود که دولت افغانستان به مدارکی دست یافته است که حمایت برخی کشورهای منطقه از گروههای هراس افگن در افغانستان را ثابت میسازد.
تواب غورزنگ، سخن گوی شورای امنیت ملی افغانستان، از تصمیم این کشور برای سپردن این مدارک به شورای امنیت سازمان ملل خبر داده بود. او گفته بود که “امیدوار است از طریق شورای امنیت سازمان ملل و اعمال فشار بر این کشورها، بتوان آنها را متقاعد کرد که دست از حمایت گروههای تروریستی بردارند.”
تردیدها در صداقت پاکستان
اما این دو کشور به ظاهر “دوست و برادر” همواره روابطی پرتنش داشته اند. مقامات افغانستان همواره پاکستان را متهم به حمایت از گروههای تروریستی کرده است که در این کشور آموزش میبینند، تجهیز شده و برای جنگ به افغانستان فرستاده میشوند.
تجربهی سالها گفتگو با پاکستان و عدم صداقت این کشور در عمل به تعهداتش نسبت به امنیت افغانستان، امیدواریها به نتایج این دیدارها و گفتگوها را به شدت کاهش داده است.
امید میثم معاون سخنگوی ریاست اجرایی افغانستان به خبرنامه میگوید “افغانستان همواره تلاش کرده است، پاکستان را متقاعد بسازد که تروریزم نه تنها تهدیدی برای افغانستان، بلکه برای پاکستان و دیگر کشورهای منطقه و جهان نیز، یک تهدید جدی است، اما تاکنون شاهد صداقت لازم از جانب پاکستان در خصوص مبارزه با تروریزم نبوده ایم.”
با این حال، آقای میثم میگوید: ” ما امیدواریم در سیاست پاکستان نسبت به افغانستان تغییراتی بوجود آید و این کشور متوجه شده باشد که تعقیب اهداف شان از راه تروریست پروری، راهی نادرست است.”
به باور این سخنگوی ریاست اجرایی، گروههای تروریستی، هم از افغانستان و هم از پاکستان قربانی میگیرند. او در گفتگو با خبرنامه ابراز امیدواری میکند که با روی کار آمدن آقای باجوه به عنوان رییس جدید ارتش پاکستان، کار مشترک و عملکرد صادقانه، علیه گروههای تروریستی صورت بگیرد.
عدم تغییر در سیاست پاکستان نسبت به افغانستان
با این حال، باور عمومی در افغانستان این است که تغییر در فرماندهی ارتش پاکستان، به معنای تغییر در سیاست این کشور نسبت به افغانستان نیست.
عبدالقادر زازی وطن دوست، عضو کمیسیون امور بین الملل مجلس افغانستان به خبرنامه میگوید، سیاست خارجی پاکستان با تبدیل شدن فرماندهان شان تغییر نخواهد کرد، زیرا هر فردی که در راس این نهاد قرار بگیرد، مطابق با سیاستهای از پیش تعریف شده در این کشور، حرکت خواهد کرد.
این نماینده مجلس افغانستان معتقد است که در پشت جنگ، ناامنی و حملات تروریستی و انتحاری در افغانستان ارتش پاکستان قرار دارد.
به گفته ی آقای وطن دوست، نظامیان پاکستانی در تعیین سیاستهای خارجی و نظامی این کشور نقش اساسی را دارند و سیاست مداران این کشور، در تصمیم گیریها و سیاست گذاریهای کلان، نقش چندانی ندارند.
او میافزاید، تا زمانی که ارتش این کشور چنین نقشی در پاکستان داشته باشد، وضعیت در افغانستان نیز تغییری نخواهد کرد.
رحمت الله نبیل، رییس پیشین ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان نیز، به همکاری و صداقت پاکستان بی باور است.
آقای نبیل در صفحه تویتر خود نوشته است “جنرال راحیل شریف( رییس پیشین ارتش پاکستان) گفته بود که دشمن افغانستان، دشمن پاکستان است. ما نتیجه اش را دیدیم. چرا باید دوباره به پاکستان اعتماد کنیم.”
In May/2015 Gen. R Sharif announced "da enemy of Agh. are enemy of Paki". We saw result. Why we believe Paki again!? https://t.co/WGpakiGIPx
— Rahmatullah Nabil (@RahmatullahN) January 2, 2017
اعمال فشار بر پاکستان
احمد فرهاد مجیدی نماینده هرات در مجلس افغانستان، گفتگوهای مقامات افغانستان با سیاست مداران پاکستانی را بی فایده میداند.
این نماینده مجلس به خبرنامه میگوید “نقش اصلی در پاکستان را ارتش این کشور دارد و نظامیان این کشور نیز، منفعت پاکستان را در ناامنی و بی ثباتی افغانستان تعریف کرده اند.”
آقای مجیدی معتقد است که، گفتگوهای رو در رو با پاکستان نتیجه مثبتی ندارد و بهترین راه، اعمال فشار بر این کشور از طریق کشورهای قدرتمند و نهادهای بین المللی است.
نماینده هرات میافزاید، تنها با فشار آوردن بر پاکستان از این طریق میتوانیم امیدوار باشیم که این کشور از حمایت گروههای تروریستی دست بردارد و مردم افغانستان به آرزوی دیرینهشان که صلح است، دست یابند.
سال آینده و نگرانی های مردم افغانستان
امیدها و نگرانیها نسبت به نقش پاکستان در تامین امنیت افغانستان، در حالی است که مردم افغانستان نسبت به سال آینده و تهدیدهای امنیتی در این کشور به شدت نگرانند.
افغانستان با پشت سر گذاشتن یک سال جنگی سخت و نفس گیر، حالا در فصل زمستان به سر میبرد که آتش جنگ را در این کشور اندکی خاموش ساخته است. اما زمستان، همیشه برای مردم افغانستان، نوید بهاری را داشته است که در آن جنگها شدت یافته و گروههای تروریستی به حملات انتحاری و انفجاری بیشتری روی آورده اند.
یکی از نگرانیهای عمدهای که حالا در افغانستان شکل گرفته، بیم از این است که این کشور دوباره به میدان رقابت کشورهای قدرتمند منطقه و جهان تبدیل شود.
مجلس افغانستان در جلسه امروز (13 جدی)، از تحولات در سطح منطقه و ایجاد ارتباط کشورهای روسیه و ایران با طالبان به شدت ابراز نگرانی کردند.
عبدالرووف ابراهیمی رییس مجلس افغانستان، در مورد تبدیل شدن این کشور به ” سوریه دوم” هشدار داد و از مسوولین افغان خواست، از کنار این تحولات به سادگی عبور نکنند.
به گفتهی رییس مجلس افغانستان “طالبان ابزار کشورهای همسایه هستند و بیم از این میرود که سال آینده برای افغانستان، جنگهای خونینی در پی داشته باشد.”
با همه اینها، تجربه سالهای گذشته نشان میدهد که به وعدههای پاکستان در زمینه همکاری برای تامین امنیت و پیش برد گفتگوهای صلح نمی توان امیدوار بود.
بنابراین آنچه که واضح است این است که افغانستان در کنار آمادگی برای نابود ساختن گروههای تروریستی در فصل زمستان و همچنین سال آینده، بر اعمال فشار بر پاکستانیها از طریق قدرتهای جهانی نیز ادامه دهد تا از این طریق بتوان هم در داخل و هم در سطح بین الملل بر گروههای تروریستی و حامیان شان پیروز شد.
مختار پدرام همکار این گزارش بوده است.